[ad_1]
Bu yıl başkanlığını Birleşik Arap Emirlikleri’nin yürüttüğü ve 30 Kasım-12 Aralık tarihlerinde Dubai’de düzenlenen COP28, müzakerecilerin final metni üzerinde mutabakata varamaması nedeniyle resmi tarihinden bir gün sonra tamamlanabildi.
İklim müzakerelerinin yaklaşık 30 yıllık tarihinde birinci sefer “fosil yakıtlara” referans verilen metinde, sıcaklık artışını sonlandırmak için “fosil yakıtlardan uzaklaşma” daveti yer aldı.
BM nezdinde “çağrı”, tarafların “davet edilmesi yahut taraflardan ricada bulunmak” manasına geldiğinden, müzakereleri takip eden uzmanlar fosil yakıtlardan uzaklaşma davetinin zayıf bir sonuç olduğu ve global ısınmayı sonlandırmak için emisyonları keskin halde düşürmenin sağlanamayacağını tabir ediyor.
Taraflar global yenilenebilir güç kapasitesinin 2030 prestijiyle üç katına ve güç verimliliğindeki ilerleme suratının iki katına çıkarılması amaçlarını kabul ederken, Kayıp Ziyan Fonu’nun operasyonel hale gelmesi de final metninde yer aldı.
Final metninde, gelişmekte olan ülkelerin iklim finansmanına gereksinim duyduğu ve iklim değişikliğinin tesirlerine ahenk için gereken finansmana atıfta bulunulsa da, ahenk finansmanının nasıl ölçeklendirileceği ve takvimine ait boşluklar yer aldı.
COP28 Lideri Al Jaber sonucu “tarihi başarı” olarak nitelendirdi
Final metninin kabul edilmesinin akabinde kapanış oturumunda konuşan COP28 Lideri Sultan Ahmed Al Jaber, müzakerelerin sonucunu “tarihi bir başarı” olarak nitelendirerek, “Dünyanın yeni bir yol bulması gerekiyordu ve kuzey yıldızımızı takip ederek biz bu yeni yolu bulduk. Gerçeklerle yüzleştik ve dünyayı yanlışsız istikamete yönlendirdik. Bu doğrultuda, global sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sonlandırma maksadını ulaşılabilir kılmak için bir aksiyon planı hazırladık.” diye konuştu.
Bu plana bilimin öncülük ettiğini ve bunun emisyonlarla uğraş eden, adaptasyon konusundaki boşluğu dolduran ve global finansmanı yine tasarlayan bir plan olduğunu savunan Al Jaber, “Bunu ortak taban üzerine inşa ettik, işbirliğiyle pekiştirdik. Bu, iklim aksiyonunu hızlandırmak için kusur yapmamak üzere geliştirilmiş istikrarlı, tarihi bir pakettir.” dedi.
UNFCCC İcra Sekreteri Simon Stiell ise tüm hükümetlerin ve iş dünyasının verdikleri taahhütleri ertelemeden aksiyona dönüştürmesi gerektiğine işaret ederek, “COP28’de insanlığın temel iklim meselesine sert bir halde dur denmesi gerekiyordu. Dubai’de fosil yakıt devrini kapatmadık, lakin bugünkü sonuç fosil yakıtlar için sonun başlangıcıdır.” tabirlerini kullandı.
İklim ve finans uzmanlarından tepkiler
WWF Global İklim ve Güç Önderi ve COP20 Lideri Manuel Pulgar-Vidal, müzakerelerin akabinde yaptığı değerlendirmede, ülkelerin fosil yakıtlardan uzaklaşma konusunda anlaştığını anımsatarak, “Ülkeler bunu kabul ederken, COP28’de kömür, petrol ve gazın büsbütün kullanımdan kaldırılması konusunda uzlaşmaya varılamadı. Lakin tekrar de fosil yakıtlardan uzaklaşma kararı kıymetli bir sonuç. 30 yıldır devam eden BM iklim müzakerelerinde ülkeler nihayet odak noktasını iklim krizine yol açan kirletici fosil yakıtlara kaydırdı. Bu sonuç fosil yakıt periyodu için sonun başlangıcına işaret etmelidir.” diye konuştu.
Pulgar-Vidal, metinde büyük ölçekli karbon yakalama ve depolama teknolojileri ve “geçiş yakıtları” üzere tehlikeli sözlerin de yer aldığına işaret ederek, “Yaşanabilir bir gezegen için tüm fosil yakıtların büsbütün ortadan kaldırılmasına muhtaçlığımız var.” dedi.
Düşünce kuruluşu Stratejik Perspektifler İcra Yöneticisi Linda Kalcher, BM iklim görüşmelerinin birinci kere fosil yakıt kullanımının durdurulması gereksinimini ele aldığını belirterek, şunları kaydetti:
“COP28 fosil yakıt çağının sonunun başlangıcına işaret ediyor. Bu sonuç hükümetler ve piyasalar tarafından kullanılmalı. Ekonomik gerçekler, bu metinde yer alan karbon yakalama ve depolama teknolojileri ve kelamda ‘geçiş yakıtları’ üzere kimi yanlış tahlilleri ortadan kaldıracaktır. COP28 başkanları 1,5 derece gayesini kurtardıklarını sav edemezler. Bu muahede hala boşluklarla dolu, vakit çizelgelerinden mahrum ve dünya halkının çoğunluğunun şu anda gerekli olan süratli dönüşümü finanse etmek için muhtaçlık duyacağı takviyesi sağlamada başarısız.”
Brezilya merkezli İklim Gözlemevi Yönetici Sekreteri Marcio Astrini, COP28 sonucunun “sinyaller açısından güçlü lakin içerik bakımından zayıf” olduğunu lisana getirerek, “Gerçek manada harekete geçilmediği takdirde Dubai’den çıkan sonuç, dünyanın dört bir yanında çok iklim olaylarından ziyan gören topluluklar ortasında kutlanmayacak bir sonuç.” tabirini kullandı.
Christian Aid Kıdemli İklim Danışmanı Joab Okanda ise “COP28’de tabuta çiviyi çakmamış olabiliriz lakin iklime ziyan veren gücün sonu yaklaşıyor. Lakin gelişmekte olan ülkelerde fosil yakıtlardan pak güce geçişi fiilen finanse etmek için iklim finansmanı konusunda büyük bir boşluk var. Bu olmadan, global değişimin çok daha yavaş olması riskiyle karşı karşıyayız.” değerlendirmesinde bulundu.
Dünya
HABER İÇERİĞİ : Dünya
[ad_2]
