Ticaret Bakanı Mehmet Muş, gümrüklerde yakalanan uyuşturucu ile ilgili CHP Balıkesir Milletvekili Fikret Şahin’in “Yakalanan yüzde 10, yakalanmayan yüzde 90’dır” kelamına “Gümrüklerle alakalı yapılan uyuşturucu sayısını açıkladım ben burada. Yakalananlar yüzde 10’sa yakalanmayan yüzde 90’dır üzere bir tabir kullanıyor. Burayı yakın takip ediyoruz, önemli önlemler alıyoruz. Ama ben yüzde 90 yakalanmıyor diye bir şey söylemiyorum” diye karşılık verdi.
TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda dün Ticaret Bakanlığı, Helal Akreditasyon Kurumu, Rekabet Kurumu 2021 yılı kesin hesap kanun teklifi, 2023 yılı bütçe kanun teklifi ve Sayıştay raporları görüşüldü.
Bakan Mehmet Muş, gün uzunluğu milletvekillerinden gelen tenkitleri karşıladı, soruları yanıtladı. Bakan Muş, şunları söyledi:
* “(CHP Balıkesir Milletvekili Fikret Şahin’in sorusuna karşılık olarak) Gümrüklerle alakalı yapılan uyuşturucu sayısını açıkladım ben burada. Yakalananlar yüzde 10’sa yakalanmayan yüzde 90’dır üzere bir söz kullanıyor. Burayı yakın takip ediyoruz, önemli önlemler alıyoruz. Ancak ben yüzde 90 yakalanmıyor diye bir şey söylemiyorum. Bu türlü bir şeyi söylemek yanlış. X- raylar var, yapay zeka kullanılıyor.
* Gelen bütün konteynerler ilgili bölgelerde o trafikten geçiriliyor. Dedektör köpekleri ile bunlar aranıyor. Türkiye bu işin en büyük çabasını veren ülkeler ortasında geliyor. Lakin artık yüzde 90 yalamadınız. Hangi evrak ve bilgiye, neye nazaran bunu söylüyorsunuz. Milletvekili olmayıp, sokakta sohbet ortamında herkes bunu yapar. Lakin bu bir milletvekilinin söyleyeceği bir tabir değil.
* Olmayan bilgiler üzerinden kendi devletimizi ve ülkemizi suçlamanın manası yok. Asayiş olayları ile alakalı gayret ediyoruz. Kim cürüm işliyorsa hukuk çerçevesinde gereği yapılıyor. Açık bir şey söylüyorum. Buyurun gelin, ben sizi bakanlıkta gezdireyim. Nasıl bununla uğraş ettiğimiz, ünitelerimizin nasıl çalıştığını anlatayım.
EMLAKÇILARIN STAJI
* Emlak danışmanları ile alakalı soru. Odalar var, emlakçı odaları. Bunların bir kısmı stajı savunuyor. Bir kısmı diyor ki staj olsun, bir kısmı olmasın. Biz konuştuk, dedik ki ‘Gelen siz burada ortak noktada buluşun. Biz ona nazaran adım atalım. Siz mutabık kalırsanız, bunları kaldırırız’. Lakin onları ortak noktada buluşturamadık. Ortak noktada buluşturalım, gerekli adımı atalım. Yönetmelik değişikliği gerekiyor, yönetmelikte de değişiklik yapabiliriz.
* Sayıştay ile alakalı geçen bütçe konuşmamda benim bunlara çok kıymet verdiğimi hatırlattınız. Bununla alakalı bilgiyi sizinle paylaşmak isterim. 2020 Sayıştay raporunda 20 bulguya ait tabir vardı. Bakanlığımızda gerekli çalışma yapıldı. 19 adeti gereği yerine getirildiği ya da getirilmekte olması nedeniyle 2021 raporunda yer almamıştır.
* Hasebiyle Sayıştay bulgu yapmış, biz onu değerlendirmişiz, adım atmışız. Bir sonrakinde rapora almamış… 2021 Sayıştay raporunda 2020 yılı raporundan gelen 5 adet bulgu ile bir arada 12 bulgu yer almaktadır. 5 adedini Sayıştay devam ettirmiş, ek 7 bulgu yapılmış. Ama burada ne bir kamu ziyanı, ne bir zimmet var. Bizim yaptığımız idari uygulamaları Sayıştay’ın eleştirmesidir.
* Esnaflarımızla alakalı, terkinlerle alakalı kimi tabirler kullanıldı. 2018 yılında tescil edilen esnaf 229 bin 298, terkin edilen 106 bin 267. Dolayısı ile artık burada sayılar veriliyorken, yalnızca terkinler veriliyor, tesciller verilmiyor… 2019, 238 bin 416 tescil, 114 bin 977 terkin. 2020, 287 bin 550 tescil, 101 bin 750 terkin. 2021, 233 bin 453 tescil, 79 bin 372 terkin. 2022, 31 Ekim itibariyle 256 bin 690 tescil, 96 bin 145 terkin edilmiş.
* Bugüne kadar kaç esnafın krediye başvurduğu ve krediye ulaşımla alakalı sorular soruldu. 2022 yılının birinci 10 ayında 262 bin 235 esnaf ve sanatkara 56 milyar 60 milyon lirar fiyatında kredi kullandırılmıştır. Bununla birlikte üst limitleri ile ilgili işletmeler için 500 bin liraya yeni çıkarıldı. Yatırım projeleri için 1,5 milyon liraya yükseltilmesi uygulamaya girdiği 22 Ekim 2022 tarihinden itibaren 22 bin 804 esnafı ve sanatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırılmıştır.
* Zincir marketlerin dünyada çalışma saatleriyle ilgili uygulamaları. Farklı ülkelerin farklı uygulamaları var. İtalya’da pazar günleri ve resmi tatillerde kapalı olması gerekirken, ABD’de saat ve gün kısıtlaması bulunmamaktadır.
İTHAL ATIK SORUSUNU YANITLADI: AVRUPA’NIN ÇEŞİTLİ ÜLKELERİ YAPIYOR
* Biz çöp ithal etmiyoruz, katı kurallara bağladık. Takdir edersiniz ki artık ihracatta bütün ülkeler geri dönüşümden belirli bir oran istiyorlar. Bizim tesislerimiz bilhassa Adana bölgesinde ağırlaşmış. Burada Etraf Bakanlığı’nın sıkı kontrol ve uygulamaları var. Bununla alakalı Türkiye’de kampanya yapıldı, Türkiye atık çöp ithal ediyor üzere kampanya yapıldı. Bu işletmelerin hepsi gözden geçirildi. Daha da sıkılaştırıldı. Türkiye bu geri dönüşümü alıyor, geri dönüşümde kullanıyor, eserlere çeviriyor ve tekrar ihracat yapıyor. Hasebiyle bizim atıklarımız kâfi değil ve bu atıkları ithal ediyoruz. Bunu yalnızca biz değil Avrupa’nın çeşitli ülkeleri bunu yapıyorlar.
* Özgür bölge alakalı ile bir soru soruldu. Özgür bölge yerleri üzerine inşa edilen kimi üst yapılarının neden envantere alınmadığı. Özgür bölgeler kanun kapsamında, hazine yerleri üzerindeki özgür bölgelerdeki toprakların kullanım hakkı faaliyet ruhsatı mühleti boyunca kullanıcı firmalara veriliyor. Ondan sonra kamuya geçiyor. Envanter kayıt ve muhasebe süreci yapılabilmesi için ilgili üst yapının hazineye intikal etmesi gerekiyor. Şimdi hazineye intikal etmemiş üst yapıların kullanım hakkı hazineye ilişkin olmadığından hazineye intikal etmemiş üst yapılar envantere kaydedilmemektedir.
“DURUŞUMUZ NET VE AÇIK”
* Rusya’ya gümrük yaptırımları konusunda sorular soruldu. Biliyorsunuz bizim bu bahiste duruşumuz net ve açık. Birleşmiş Milletler’in kararını uyguladığımızı söz ediyoruz. Burada hem Ukrayna hem de Rusya ile bağlarımızı sürdürüyoruz. Başka ülkelerin koymuş olduğu yaptırımları suistimal edilmesine Türkiye olarak müsaade etmiyoruz. Ancak biz Birleşmiş Milletler kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize devam ediyoruz.
* Turquality ile alakalı bir soru sorulmuştu. Onunla alakalı da, niçin Turquality çıkarıldı. Sebebi şu, Turquality programı devam ediyor çalışmalarına. Biz firmalarımızın markalaşması için oldukça vakittir devam eden çalışma. Turquality’i getirdik, sebebi de mesela makine üretimi yapan yahut beyaz eşya üretimi yapan firma ile masa üretimi yapan firma ile, yazılım, ahenk, siber güvenlik üzere teknolojik bir çalışma yapan firmalar birebir kurallara tabi oluyorlar. İşlemiyor bu sistem. Onları E- turquality formunda ayırdık. Onlara bilişim yıldızları ismini koyduk.
* Her ülke yaptığı ihracattaki teknoloji eseri hissesini artırmak ister, biz de bunun için çabalıyoruz. Tasarım ve eser geliştirme projesi desteklediğimiz şirketlerin 2021 yılı ihracat ortalaması 10 doların üzerindedir. Bu şirketlerin kilogram başına fiyatına baktığımız vakit Türkiye ortalamasının çok çok üzerinde olduğunu görüyoruz. Lakin toplamlar hissesinin çok daha yükseklere çıkarmak bizim de ortak maksadımız. Son beş yıl içindeki performansımıza baktığımızda 2016 yılında orta yüksek ve ileri teknoloji eserler ihracatımız 48,9 milyar dolarken, 2021 yılında 77,5 milyar dolara yükselmiştir.
“AZ HARCADIK, ÇOK ÖDEDİK”
* Türkiye’de geçen sene 50 milyar dolar civarında güç ithalatı vardı, bu sene 100 milyar dolar civarında. Artık şunu söyleyebiliriz. İthalatımız arttı. Ama neden arttığına bakmamız da değerlidir. Geçen sene ölçü olarak, bu sene geçen yıldan fazla tüketimimiz olmadı. Hatta tahminen tüketimde azalış olabilir. Lakin geçen sene 50 ödediğimize bu sene 100 ödüyoruz. Biz geçen sene ödediğimiz sayılarda kalmış olsaydık, bu sene Türkiye’de cari açık sorunu kalmamış olacaktı. Zira hizmet ihracatımız bizim çok önemli biçimde arttı. Hem turizm gelirlerimiz, hem de başka hizmet kalemlerimizde önemli artış var.
“DIŞ TİCARET AÇIĞI ARTTI LAKİN HİÇ KİMSE GÜÇ ARZ GÜVENLİĞİNDE SORUN VAR DİYE BİR ŞEY SÖYLEMEDİ”
* Güç fiyatları yüksek, dış ticaret açığı arttı lakin hiç kimse güç arz güvenliğinde sorun var diye bir şey söylemedi. Zira bu türlü bir durum yaşatmıyoruz Türkiye’ye. Besin arz güvenliğinde sorun var, nereden bulacağız diye bir şeyi de kimse lisana getirmedi. Zira Türkiye bunu yaşatmadı vatandaşlarına. Hasebiyle bunlar kıymetli şeyler.
* İnternetle alakalı birtakım tüketicilerin mağdur edildiğiyle ilgili. Burada isimleri var. Toplam sayısı vereyim. 168 milyon 2 bin 22 bin lira ceza kesilmiştir bunlara. 168 milyon 288 bin 903 lira idari süreçle alakalı uygulama yapılmıştır. Özelden paylaşabilirim hangi şirketler olduklarını.”
“TRENDYOL RAPORU BİTTİ”
Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle, Trendyol ile ilgili soruya, “Trendyol ile ilgili soruşturmamız bitmek üzere. Raporu bitirdik. Tarafa bildiri ettik. Nisan ayı üzere kesin kararı vermeyi planlıyoruz. Lakin burada kelamlı savunmayı şimdi almadığımız ve hukuksal süreç tamamlanmadığı için tespitlerimizle ilgili ayrıntılı açıklamalar yapmak istemiyorum” dedi. Küle, bunun e- pazaryerleri ile ilgili birinci soruşturma olduğuna dikkat çekerek, “Dünyada da çok fazla soruşturma yok. E- pazaryeri soruşturmamızdaki incelememizin başarılı geçtiğini söylemem lazım. Bu manada teknoloji düzeyimiz ve beşeri sermayemizi de sınamış olduk” diye bilgi verdi.
Küle, zincir marketlerle ilgili kararlarını da verdiklerini belirterek, 5-6 Aralık’ta ikinci soruşturmayı yapacaklarını belirtti. 20’ye yakın teşebbüs hakkında soruşturmanın yürüdüğünü kaydeden Küle, “İnşallah aralık ayı içinde kesin kararı vermiş olacağız. Tahminen üçüncü bir soruşturma da gelebilir” dedi.
Sanayi Bakanlığı, Rekabet Kurumu ve Helal Akreditasyon Kurumu 2021 yılı kesin hesap kanun teklifleri, 2023 yılı bütçe teklifleri AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile kurulda kabul edildi. ANKA
