Küresel askeri harcamalar rekor düzeye ulaşırken Türkiye’de askeri harcamalarda yaşanan düşüş dikkat çekti.
Türkiye’nin askeri harcamaları 2022’de üst üste üçüncü kere düşerek 10,6 milyar dolar düzeyine geriledi. Bu sayı, 2021’e nazaran yüzde 26’lık bir düşüşe işaret ederken son 19 yılın en düşük düzeyi kaydedilmiş oldu.
Türkiye’nin askeri harcamaları 2019’da 20,4 milyar dolarla rekor düzeye yükselmişti. Harcamalar bu yıldan itibaren her yıl gerileme kaydetti. 2020’de harcamalar 17,5 milyar dolar düzeyine, 2021’de ise 15,6 milyar dolara geriledi.
Türkiye’nin askeri harcamaları 2003 yılında 10,3 milyar dolarla birinci kere çift haneli düzeylere yükselmişti. O periyottan sonra harcamalarda yükseliş ivmesi kaydedilmişti.
SIPRI dataları Türkiye’nin askeri harcamalarının ulusal gelire oranının da gerilediğini gösterdi. 2022 itibariyle Türkiye’nin askeri harcamalarının ulusal gelire oranı yüzde 1,2 oldu. Böylece askeri harcamaların ulusal gelire oranı bakımından ise 1960’tan bu yana en düşük düzey görüldü. Türkiye’nin askeri harcamalarının ulusal gelire oranı 1975 yılında yüzde 5,1 ile rekor düzeye yükselmişti.
Ukrayna-Rusya savaşı global rekor getirdi
Küresel askeri harcamalar, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın tesiriyle 2022’de yüzde 3,7 artarak 2,24 trilyon dolar ile tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü.
Merkezi Stokholm’de bulunan bağımsız araştırma kuruluşu Memleketler arası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) datalarına nazaran, global askeri harcamalar, geçen yıl rekor düzeye ulaşmasına rağmen enflasyon nedeniyle yavaşlama gösterdi.
Avrupa’da askeri harcamalardaki yüzde 13’lük keskin büyüme tesirli oldu.
Avrupa’nın 345 milyar dolarlık askeri harcamaları birinci defa, 1989’da soğuk savaşın bittiği devirdeki harcamayı geçti. Avrupa’da Finlandiya’nın askeri harcamaları yüzde 36, Litvanya’nın yüzde 27, İsveç’in yüzde 12 ve Polonya’nın yüzde 11 arttı.
Rusya’nın askeri harcamaları 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 9,2 artışla 86,4 milyar dolar oldu. Bu sayı, Rusya’nın GSYH’sinin yüzde 4,1’ini oluşturdu.
Ukrayna’nın askeri harcamaları, 44 milyar dolarla SIPRI kayıtlarındaki en yüksek yıllık harcama olarak hesaplandı ve yüzde 640 artış gösterdi. Ukrayna iktisadının savaş nedeniyle aldığı hasar sonucu bu ölçü, ülkenin 2022’deki GSYH’sinin yüzde 34’ünü oluşturdu.
ABD, dünyanın en büyük askeri harcama yapan ülkesi
ABD’nin askeri harcamaları ise geçen yıl artan enflasyona karşın yüzde 0,7 artışla 877 milyar dolar oldu. Global askeri harcamanın yüzde 39’unu oluşturan ABD, bu kapsamda birinci sırada yer aldı.
ABD’nin 2022’de askeri harcamalarındaki artışta Ukrayna’ya sağladığı 19,9 milyar dolarlık finansal askeri dayanak de tesirli oldu.
Asya bölgesinde Çin ve Japonya askeri harcamaların lideri
Dünyanın en büyük ikinci askeri harcama yapan ülkesi pozisyonundaki Çin, geçen yıl askeri harcamalara 292 milyar dolar ayırdı.
Çin’in askeri harcamaları, 2022’de bir evvelki yıla nazaran yüzde 4,2 arttı ve 28 yıldır üst üste büyüme gösterdi.
Japonya 2022’de 46 milyar dolarlık askeri harcama gerçekleştirdi. Bir evvelki yıla nazaran yüzde 5,9 artan sayı, Japonya’nın GSYH’sinin yüzde 1,1’ini oluşturdu. Ülkenin 2022’deki askeri harcamaları, 1960’dan beri görülen en yüksek düzey olarak kayıtlara geçti.
Hindistan, 81,4 milyar dolarla 2022’de en fazla askeri harcama yapan dördüncü ülke oldu. Hindistan’ın bu alandaki harcamaları bir evvelki yıla nazaran yüzde 6 arttı.
Suudi Arabistan, 75 milyar dolarlık askeri harcamayla beşinci sırada yer aldı.
NATO üyelerinin askeri harcamaları 1,23 trilyon dolar
NATO üyelerinin askeri harcamaları, geçen yıl yüzde 0,9 artışla 1,23 trilyon dolara ulaştı.
Orta ve Doğu Avrupa’da en yüksek askeri harcama yapan ülke 68,5 milyar dolarla Birleşik Krallık oldu. Bu sayının kestirimi 2,5 milyar dolarını Ukrayna’ya sağlanan finansal askeri takviye oluşturdu.
Türkiye’nin askeri harcamaları ise geçen yıl 2021’e nazaran yüzde 26 azalışla 10,6 milyar dolar oldu. Türkiye, geçen yıl en fazla askeri harcama yapan ülkeler ortasında 23’üncü sırada yer aldı.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Nan Tian, global askeri harcamalardaki artışı “giderek daha inançsız olan bir dünyada yaşadığımızın işareti” olarak kıymetlendirdi.
Ülkelerin berbatlaşan güvenlik ortamına karşı askeri harcamalarını artırdığını belirten Tian, “Ülkeler yakın gelecekte bu ortamın güzelleşeceğini öngörmüyor.” tabirini kullandı.
KAYNAK : Bloomberg HT
