Neredeyse 3 yıl süren pandeminin akabinde Covid-19 aşılarıyla ilgili tartışmalar devam ediyor. Pandemi sonrası kalp krizinden ölümlerdeki bariz artış halk ortasında ekseriyetle aşılara bağlanıyor. Pekala kelam konusu savlar ne derece yanlışsız? Covid-19 aşıları kalp krizini tetikler mi? Kardiyoloji Uzmanı Dr. İlham Tokatlı Dilmen’in bu hususla ilgili görüşlerini aldım. İşte açıklamaları:
İlham Tokatlı Dilmen
İŞTE EN DEĞERLİ NEDENLERİ
Rutin denetimler aksadı
Pandeminin birinci periyotlarında, şimdi virüs hakkında bilgimizin, tecrübemizin az olması ve uygulanan karantina şartları nedeniyle hastalarımız rutin denetimlerini maalesef çok aksattı. Kalp hastalıklarının birçoğu kronik yani takibi gereken hastalıklardır. Hipertansiyon, kalp yetmezliği, iskemik kalp hastalıkları, ritim bozuklukları olan hastalarımız ‘’Covid olacağım” endişesiyle denetimlerine gelemedi. Tedavileri bu nedenle aksadı, ilaçlarını kâfi dozda almayanlar, kesenler oldu. İlacın yan tesir takibi yapılamadı. Hastalar şikayetleri olduğu halde doktora gitmeyi ertelediklerinden, tedavileri gecikti ve zorlaştı.
Karantina olumsuz etkiledi
Evde hareketsiz kalmak, beslenme alışkanlıklarında değişiklik, kilo artışı, dert bozuklukları, depresyon, toplumsal dayanaktan mahrumluk üzere faktörlerin de kalp ve damar hastalığı gelişimine katkısı olduğunu düşünüyorum. Elbette şikayetleri ertelemek, doktora geç başvurmak da bu listeye eklenebilir.
Acil hastalar hastaneye geç başvurdu
Acilen sıhhat kuruluşuna gitmesi gereken, kalp krizi geçiren hastalarda da gecikmeler ve kayıplar yaşandı. Kalp krizlerinde erken hastaneye başvurmanın ne kadar kıymetli olduğunu biliyoruz. Tıkanan damara ne kadar erken müdahale edilirse, ömürde kalma ve gelecekte sıkıntılarla karşılaşmama mümkünlüğü o kadar yüksek olacaktır. Geç kalan hastalarda yapılan tedavilerde muvaffakiyet talihi da düşmektedir.
Virüs de pıhtılaşma nedeni
Pandemiyle birlikte ve sonrasında artan kalp ve damar hastalıklarının sebeplerinden biri de Covid-19’dur. Hastalığı geçirenlerde gözlenen pıhtılaşma ve pıhtılaşmaya yol açan meyil kalp damarlarını da etkilemiştir. Virüsün kendisinin oluşturduğu endotel (damar cidarı) hasarı, pıhtılaşmada artış ve kalp kasında ziyan ani kalp krizlerinden kısmen sorumludur.
Aşılarla ilgili ön yargılar var
Bu listeye girmeyecek tek unsur aşı olacaktır. Aşılanma sayesinde ağır bakıma yatışlarda ve ölümlerde azalma olduğu aşikardır. Çok çok ender görülen kalp zarı iltihabı bu faydayı değiştirmez. Yapılan tüm çalışmalar aşının inançlı olduğunu kanıtlamıştır.
Ne üzere tedbirler alınabilir?
Hem bayan hem de erkeklerde 40 yaşından itibaren (ailesinde kalp hastalığı olanlar da daha erken) yıllık denetimlere başlamak gerekir. Muayene ve analizler sonucunda tedavisi gereken risk faktörlerinin belirlenmesi çok kıymetlidir. Hipertansiyon en kıymetli risk faktörlerindendir. Bilinenin bilakis pek şikayet yapmaz. Erken saptanması ve tedaviye başlanması kalp ve damar hastalığı riskini düşürür. Kolesterol yüksekliği de bilinen risk faktörlerindendir. Bir kısmı ailesel ve genetik sebeplere bağlı olarak gelişir. Bu kümede erken ilaç tedavisine başlamak kalp ve damar hastalığı riskini tekrar düşürecektir. Elbette ömür biçimi değişikliklerini de unutmamak gerekir. Sigarayı bırakmak, hareketi artırmak ve Akdeniz diyeti, bütüncül bir yarar sağlamaktadır.
KAYNAK : Sözcü
