Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, internet sitesinde yayımlanan “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Zelzeleleri Raporu”nda, felaketinin yol açtığı kayıp ve hasarın boyutu ortaya konuldu.
Raporda, zelzelenin eğitim alanında oluşturduğu gereksinimlere ait tespitler de yapıldı.
Rapora nazaran, MEB’e bağlı 56 bin 259 eğitim kurumunun yaklaşık yüzde 21’i, Türkiye’deki tüm öğrencilerin yüzde 21,4’ü, öğretmenlerin ise yüzde 19,1’i sarsıntının yaşandığı 11 vilayette bulunuyor.
Depremden etkilenen vilayetlerde örgün, yaygın eğitim ve barınma hizmetleri dahil 5 bin 24 özel öğretim kurumunun yer aldığı ve bu tesislerden 555 bin 938 öğrenci/kursiyerin faydalandığı belirtilen raporda, yaklaşık 380 bin öğrenci ile 45 bin akademik ve idari çalışanın de bölgedeki 16 üniversitede eğitim-öğretim faaliyetlerine devam ettiği bilgisine yer verildi.
Bölgedeki yükseköğretim kurumlarına kayıtlı öğrencilerin Türkiye genelindeki toplam öğrenci sayısının yüzde 9’una tekabül ettiğinin aktarıldığı raporda, zelzele bölgesindeki 11 vilayette tahsil gören üniversite öğrencileriyle bölgede ikamet edip 11 vilayet dışındaki kentlerde eğitimlerini sürdürenlerin toplamının ise Türkiye geneli örgün eğitim öğrencileri içerisindeki hissesinin yüzde 18 düzeyinde olduğu kaydedildi.
DEPREMİN YOL AÇTIĞI HASAR
Raporda, sarsıntıdan etkilenen bölgede MEB’e bağlı 20 bin 340 eğitim binasından 8 bin 162’sinin tetkik edildiği, bunlardan 72’sinin (428 derslik) yıkıldığı, 504’ünün (3 bin 739 derslik) ağır hasarlı ve acil yıktırılması gereken, 331’inin (3 bin 693 derslik) orta hasarlı, 2 bin 533’ünün (30 bin 961 derslik) az hasarlı olduğu kaydedildi.
Söz konusu okulların/kurumların tekrar hizmete açılabilmesi için 39,69 milyar liraya muhtaçlık duyulduğu bildirilen raporda, eğitim kurumlarının tamamının tetkik edilmesi sonucunda maliyetin çok daha fazla artacağının düşünüldüğü tabir edildi.
Ayrıca bölgede özel öğretim kategorisindeki 5 bin 24 eğitim kurumundan 119’unun tetkik edildiği, bunlardan 14’ünün yıkıldığı, 27’sinin ağır hasarlı, 19’unun orta hasarlı ve 58’inin az hasarlı olduğu aktarıldı.
YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMLARI
Raporda, zelzeleden etkilenen vilayetlerde yer alan 17 üniversitede toplam 7 bin 714 metre kare kapalı alana sahip 9 hizmet binasının yıkık, 273 bin 293 metrekare kapalı alana sahip 111 hizmet binasının ağır hasarlı, 338 bin 805 metrekare kapalı alana sahip 51 hizmet binasının orta hasarlı, 1 milyon 894 bin 152 metrekare kapalı alana sahip 358 hizmet binasının ise az hasarlı durumda olduğu bildirildi.
Söz konusu hizmet binalarından yıkılan ve ziyan gören toplam 281 bin 7 metrekare kapalı alana sahip 120 binanın tekrar yapılması gerektiğine dikkat çekilen raporda, tekrar üretim ve güçlendirme işlerinin gerçekleştirilerek hizmet binalarının yine kullanılabilir hale getirilebilmesi için 9 milyar 616 milyon 473 bin 379 TL ödeneğe muhtaçlık duyulduğu kaydedildi.
YURT BİNALARI
Depremden etkilenen vilayetlerde yer alan yurt binalarına ait bilgilerin de yer aldığı raporda, 28 bin 279 metrekare kapalı alana sahip 5 yurt binasının ağır hasar, 128 bin 684 metrekare kapalı alana sahip 19’unun orta hasar, 320 bin 802 metrekare kapalı alana sahip 52 yurt binasının az hasar görmüş durumda olduğu bilgisi yer aldı.
Ağır hasar görmüş 5 yurt binasının yine yapılması, orta ve az hasar görmüş olan 71’inin ise hasarlarının giderilmesi ve zelzeleye güçlü hale getirilmesi gerektiği vurgulanan raporda, yurt binalarının yine üretim ve güçlendirme işlerinin gerçekleştirilebilmesi için 1 milyar 505 milyon 10 bin 228 TL ödeneğe muhtaçlık duyulduğu aktarıldı.
Raporda şunlar kaydedildi:
“Bölgedeki demografik yapının birebir kalacağı, iç göç olmayacağı, okul öncesi eğitimde 5 yaş için yüzde 100 okullaşma olacağı, ‘henüz tetkiki tamamlanmamış okullarda’ az hasarlı, hasarsız, orta hasarlı eğitim tesisi sayısının tetkik edilmiş eğitim tesisleri açısından misal oran izleyeceği varsayımı altında, yeni derslik üretimi için yaklaşık 44,7 milyar TL ödenek muhtaçlığı olacağı kestirim edilmektedir.”
Raporda ayrıyeten bölgenin demografik yapısının tıpkı kalacağı varsayımı altında, bölgedeki vilayetlerin imar planında yapılacak muhtemel bir değişikliğin, vilayetlerdeki taşımalı eğitimle okul yemeği gereksinimini artıracağının değerlendirildiği belirtilerek “Bu faaliyetlerdeki artış sebebiyle zelzelenin ek 1 milyar TL yük getireceği öngörülmektedir. Bölgede taşımalı eğitim ve yemek muhtaçlığı için yıllık 6,1 milyar TL cari harcama beklenmektedir. Öğrencilerin eğitim sistemine entegrasyonunun sağlanarak toplumsallaşması için vilayet dışı seyahatler dahil olmak üzere müfredat dışı aktiviteler için ek 4,1 milyar TL ödenek muhtaçlığı doğacağı kıymetlendirilmektedir.” sözüne yer verildi.
Yükseköğretim kademesine dair muhtaçlık tahlilinin de yer aldığı raporda, vefat üzere nedenlerle bölgedeki demografik yapıdaki dönüşümün incelenmesi, sarsıntı bölgesindeki vilayetlerde teorik ve uygulamalı eğitimlerin yüz yüze sunulması gayelerinin gözetilerek fiziki altyapı ile beşeri kaynak muhtaçlığının belirlenmesi gerektiğinin altı çizildi. (AA)
KAYNAK : Sözcü
