Kahramanmaraş ve Gaziantep merkezli zelzelelerin üzerinden 1 aydan fazla vakit geçti. Lakin gerek devam eden artçı sarsıntılar gerekse farklı vilayetlerde yaşanan sarsıntılar tasa yaratıyor. Bu durumun uyku meselelerini da artırdığını belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, uykusuzluğun sıhhate tesirlerini anlatıp, şu tekliflerde bulundu.
SAĞLIĞIMIZI NASIL ETKİLİYOR?
Sadece beynimiz uykuya gereksinim duymaz. Kaliteli bir uykuyla tıpkı vakitte bedenin bakımı, tamiri ve hormonların dengelenmesi sağlanır.
■ Uyku sorunu kronikleşirse vakitle ruhsal meseleler tetiklenebilir. Bilhassa dert bozukluğu gelişebilir.
■ Uykudan yoksun kalmak, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bozulan bağışıklık sistemi kronik inflamasyon ve otoimmün hastalıklara yol açabilir. Şayet uykunuzu gereğince alırsanız, enfeksiyona karşı daha dirençli olursunuz. Şayet hastayken güzel uyku alırsanız, güzelleşme olasılığınız artar.
■ Uyku yoksunluğu, ağrı hassasiyetini artırır. Bu nedenle kronik ağrı ile gayret eden hastalar, uykusuzluk sorunu yaşıyorsa durumları daha da kötüleşebilir
■ Uyku sorunu yaşayan bireyler âlâ uyuyanlara nazaran yüzde 60 daha fazla kas kütlesi kaybeder ve daha çok açlık hisseder. Zira uykusuz kalındığında bedende daha fazla ghrelin yani açlık hormonu salgılanır. Ghrelin, bedenin yağ depolamasına ve açlık hissine neden olan bir hormondur. Yalnızca bir gecelik makus uykunun açlıkta yüzde 15 artışa yol açtığı gösterilmiştir.
■ Uyku sırasında salgılanan bir başka anahtar hormon, büyüme faktörüdür ve bu “gençlik hormonu” olarak da isimlendirilir. İnsan büyüme hormonu, bilişsel fonksiyon geliştirilmesinde ve beden tamirinde, bedenin genç ve zinde kalmasında kıymetlidir. Uyku sorunu yaşayanlarda bu hormon salgılanmaz.
■ Uykunun kardiyovasküler sistem üzerinde de büyük tesiri vardır. Araştırmalara nazaran, bir saat uyku kaybettiğimizde kalp krizi hadiselerinde yüzde 24’lük bir artış olur.
■ Az uyku ve kanser ortasında da irtibat olduğu saptanmıştır. Dünya Sıhhat Örgütü gece vardiyalı tüm meslek tiplerini uyku ve uyanma ritimlerindeki kesintiler sebebiyle kanserojen riskli olarak değerlendirmiştir. Bilhassa de göğüs, yumurtalık, kolon ve prostat kanseri için… Uykunuz ne kadar kısaysa ömrünüz de o kadar kısa olur.
BUNU YAPMAYIN!
Tüm gayretlerinize karşın uyku sorununuz devam ediyorsa sakın uyku hapı kullanmayın. Zira bilimsel araştırmalar devayı uyku haplarında arayan ve bu ilaçları itinasız kullanan insanların ileriki devirlerde bunama riskiyle karşı karşıya kaldığını gösteriyor.
RAHAT BİR UYKU İÇİN İPUÇLARI
Deprem nedeniyle yaşanan uyku sorunu yaşıyorsanız öncelikle yaşadığınız binanın inançlı olup olmadığını denetim ettirin. Böylece kaygı ve uyku meseleleriniz azalır. Ayrıyeten şunları yapmayı deneyin…
■ Yatağa girmeden evvel tüm aksiliklerden sıyrılıp, sizi memnun eden şeyleri düşünmeye çalışın.
■ Işık ve gürültüyü en aza indirin.
■ Yatmadan evvel fazla yemek yemekten kaçının.
■ Gün içinde kesinlikle yürüyüş yapın.
■ Nefes antrenmanlarıyla rahatlamaya çalışın.
■ Akşam saatlerinde elektronikle geçirilen vakti sınırlayın.
■ Uykuyu kaçırabilecek kafein içeren içecekleri azaltın.
■ Uyku öncesi ılık bir duş alın.
İŞTE DOĞAL REÇETELER
Melatonin: Bedenin uyku-uyanıklık döngüsü ile yüksek derecede ahenk gösteren bir hormondur. Düşük melatonin düzeyleri yaşlılarda uykusuzluk ile irtibatlıdır ve destek uyku gelişimine yardımcı olabilir. Yulaf, kızılcık, vişne, papatya, anason, cevi z, badem ve fındıkta yüksek ölçüde melatonin bulunur. Melatonin salınımı gün ışığının azalmasıyla birlikte başlar, karanlıkta artar ve sabaha karşı durur. Melatonin seviyesini artırmak için gece lambası kullanmadan karanlıkta uyumanız çok değerli.
L-Theanine: Beynimizin sakin kalmasına ve odaklanmasına yardımcı olan bir amino asittir. Bu sayede uyku müddetince kalitesinin artmasına yardımcı olur. L-Theanine, siyah, beyaz ve yeşil çayda bulunur.
L-triptofan: Melatonin ve serotoninin öncüsüdür. Triptofanın besin kaynakları; yumurta, balık, bilhassa hindi eti olmak üzere kümes hayvanları, susam, kuzu eti ve muzdur. Besin kaynaklarının yetersiz kaldığı durumda doktor takviyesi ile besin destekleri kullanılabilir. L-triptofan, uykuya yardımcı olmak için melatonin üretimini artırabilir ve kimi depresyon formlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
Magnezyum: Bedenin ritmini düzenlemeye yardımcı olur. Bir çalışma, magnezyum, çinko ve melatonin desteğinin yaşlılarda uykuyu güzelleştirdiğini göstermiştir. Bilhassa de hudut sistemine direk ulaşabilen magnezyum threonat formu rahatlamayı hızlandırır. Ispanak üzere yeşil yapraklı sebzeler, süt, yoğurt, ay çekirdeği, ceviz, fındık, kuru kayısı, muz üzere besinler magnezyum istikametinden zengindir.
Lavanta: Esansiyel yağı ile uygulanan aromaterapi uyku kalitesini artırabilir ve uyandıktan sonra uyuşukluk hissini azaltabilir.
ETKİLERİ YILLARCA SÜREBİLİYOR
Peru’nun Piura kentindeki zelzelenin akabinde yapılan araştırmaya nazaran depremzedelerde 5 yıl sonra bile yüzde 20’lere varan uykusuzluk yakınmaları olduğu gözlenmiş.
KAYNAK : Sözcü
