AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Alışılmış Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Kurulu’nda kabul edildi.
Teklifte, Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) denetçisi konumuna, genel ve özel bütçe kapsamındaki kamu yönetimlerinin müfettiş, denetçi, denetmen ve kontrolör takım yahut konumlarında vazife yapanlar ortasından atama yapılabilecek. Bu formda atananların sayısı 5’i geçemeyecek.
Madencilik faaliyetleri kapsamında muhtaçlık duyulan elektrik gücü tüketimini karşılamak için kurulacak yenilenebilir güç kaynaklarına dayalı lisanssız elektrik üretim tesisleri de “altyapı tesisi” kapsamına alınacak.
Gümrük vergileri ile bunların ödenmelerine bağlı tahsil edilen gecikme faizinin yahut gecikme artırımının geri verilmesinde; geri vermeye mevzu fazla tahsilatın yükümlüden kaynaklanması durumunda, geri verme müracaatının yapıldığı tarihten, yükümlüden kaynaklanmaması durumunda ise tahsilat tarihinden geri verme kararının bildiri edildiği tarihe kadar geçen mühlet için geri verilecek fiyat üzerinden yasal faiz oranında hesaplanan faiz ile birlikte ödeme yapılacak.
Kanuna “Yeşil OSB” tarifi eklenecek
Teklifte, Organize Sanayi Bölgelerinin (OSB) planlama, kuruluş ve kamulaştırma süreçlerinin hızlandırılmasına ait düzenlemeler de yer alıyor.
Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’na “Yeşil OSB” tarifi eklenecek. Yeşil OSB; kaynak ve güç verimliliği, yalın üretim, endüstriyel atık işbirliği ve etrafa hassas uygulamaları ile öne çıkan çevresel, ekonomik, toplumsal ve yönetimsel açıdan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca belirlenen kriterler kapsamında Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından sertifikalandırılan OSB’leri kapsayacak.
Ortak kullanım alanı oranı, OSB büyüklüğünün yüzde 5’inden az; hizmet ve dayanak alanlarının oranı ise OSB büyüklüğünün yüzde 15’inden fazla olamayacak.
Yürürlükteki imar planlarında sanayi alanı olarak belirlenen yerlerde, planı onaylayan yönetimin görüşünün alınması ve imar planına temel jeolojik ve jeoteknik etüt yapılması kaydıyla OSB yer seçimi süreci yapılmadan OSB alanı katılaştırılacak.
Yönetmelikte belirtilen koşul ve müddetlerde yatırım yapmayı taahhüt eden parsel maliklerine, kamulaştırma yapılmadan seçilen alanda OSB tarafından yer verilebilecek. Taahhüdü yerine getirmeyenlerin taşınmazları kamulaştırılacak.
OSB yer seçimi katılaştırılan alanın bulunduğu büyükşehir belediyesi, vilayet belediyesi, ilçe belediyesi, belde belediyesi, sanayi ve ticaret odası, vilayet özel yönetimi yahut yatırım izleme ve uyum başkanlığı, hususla ilgili mesleksel kuruluş ve teşekküllerin temsilcileri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının uygun görüşüne istinaden OSB kuruluşunda yer alabilecek. OSB; kuruluşunda yer alan kurum ve kuruluşların temsilcileri ile vali tarafından imzalanan kuruluş protokolünün onaylanmasının yanı sıra sicile kaydedilerek hukuksal kişilik kazanacak.
Yeşil OSB projelerine öncelik verilecek
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca OSB olarak hudutları katılaştırılan alanlarda, tez kamulaştırma kararına istinaden mahkemece takdir edilen taşınmaz bedelinin banka hesabına yatırılması ve çabuk el koyma kararı verilmesinin akabinde yatırımların gecikmemesi için OSB tarafından altyapı inşaatı ve tahsis yapılabilecek, yatırımlar için ruhsat ve müsaadeler verilebilecek.
Yeşil OSB olmak için hazırlanan projeler, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca kredilendirilecek ve öncelikli olarak pahalandırılacak.
Arsa satışları, müteşebbis heyetin belirleyeceği ve şeffaflık prensibi kapsamında yönetmelikte belirlenen temel ve adaplara uygun gerçekleştirilecek.
OSB içinde parsel tahsisleri, şeffaflık prensibi kapsamında yapılacak.
OSB hükmî kişiliği, sanayi yahut hizmet dayanak alanında bulunan parsellerde üstyapı inşa edebilecek, üretime geçme kural ve taahhüdü veren iştirakçilere parselleri üst yapılı kiralayabilecek yahut üst yapılı satabilecek. İştirakçiler tesislerini üretim emelli olmak üzere bir yahut birden fazla kiracıya kiralayabilecek.
Bedelsiz ve kısmen bedelli parsel tahsisi uygulaması yürürlükten kaldırılacak.
OSB içinde yer alan, boş ve OSB mülkiyetinde olmayan parsellerin, atıl vaziyetten çıkartılarak sanayi üretimine katkı sağlaması için mülkiyet sahiplerine üretime geçmesi yahut üretim yapmak isteyen yatırımcılara devretmesi için 1 yıl mühlet verilecek. Müddet sonunda yatırım yapılmayan parseller, daha evvel OSB tarafından mülkiyeti devredilenlerin bedeli ödenmek kaydıyla tapuda OSB ismine tescil edilecek, OSB tarafından devredilmeyenler ise kamulaştırılacak.
İhraç edilen doğalgaza ait iletim tarifeleri, yurt içi kısıtlamalara bağlı olmayacak
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) taraf olduğu dava ve takipler ile ihtiyati önlem ve ihtiyati haciz taleplerinde kurum, her türlü yargı harcından ve teminat gösterme yükümlülüğünden muaf olacak.
İhraç edilen doğalgaza ait iletim tarifeleri, yurt içi iletim tarifelerinin tabi olduğu kısıtlamalara bağlı olmayacak. EPDK, transit iletim tarifelerini ve ihracata ait iletim tarifelerini, Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığının görüşü alınarak yurt içi iletim tarifelerinden farklı yordam ve temellere nazaran tespit etme yetkisine sahip olacak.
Doğalgaz ithalatına hem BOTAŞ hem de özel bölüm hükmî şahısları açısından özgürlük getirilecek.
EPDK, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığının onayını alarak, ithalata ait müracaatlarda, ithalat yapılacak ülke ile BOTAŞ’ın doğalgaz ithalat mukavelesi bulunup bulunmadığı, piyasada rekabet ortamının oluşturulması, mukavelelerden doğan yükümlülükleri ve ihracat kontaklarını dikkate alarak belirleyeceği adap ve temeller dahilinde talepleri kıymetlendirerek ithalata müsaade edebilecek. Lakin bu kararlar, sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG), spot boru gazı ve sıkıştırılmış doğalgaz (CNG) ithalatı için uygulanmayacak.
Spot boru gaz ithalatı EPDK tarafından belirlenecek
Spot boru gazı ithalat ölçüsü, mühleti ve uygulama formülü, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının görüşü alınarak EPDK tarafından belirlenecek.
İthalat yahut ihracat faaliyeti yapan hükmî bireylerden arz güvenliği kapsamında alınacak maddi teminatlar ile rekabetin teminine ait mevzular bakanlık görüşü alınarak EPDK tarafından düzenlenecek.
Teklifle, Doğalgaz Piyasası Kanunu kararlarına uygun olarak BOTAŞ’ın yürüttüğü faaliyetler ayrıştırılarak yatay bütünleşmiş hukuksal kişi halinde tekrar yapılandırılıncaya kadar BOTAŞ’ın dikey bütünleşmiş hukuksal kişiliği devam edecek. BOTAŞ’ın faaliyetlerinin ayrıştırılması ve tekrar yapılandırılması maksadıyla kurulacak şirketlerin işletme konusu, ticaret unvanı, sermayesi ve iştirak yapısı ve bu kapsamda gerçekleştirilecek evre ve gibisi süreçlere dair mevzular Cumhurbaşkanı Kararı ile düzenlenecek.
Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığının müsaadesi ile BOTAŞ’ın doğalgaz alım mukavelelerine bahis ölçülerin periyodu yahut kontrat dönemi yapılabilecek. Kontrat zamanı süreçleri tamamlanıncaya kadar BOTAŞ, kanundaki piyasa hissesi sınırlamalarına tabi olmayacak. BOTAŞ’ın Hazine garantili yükümlülükleri gizli olacak.
Pompaj depolamalı hidroelektrik santralleri, rezervuar alanına bakılmaksızın Yenilenebilir Güç Kaynakları Destekleme Sistemi (YEKDEM) ve yerli katkı fiyat takviyesinden yararlanabilecek.
Vakıflar Genel Müdürlüğüne ve mazbut vakıflara ilişkin taşınmazlar
Vakıflar Genel Müdürlüğüne ve mazbut vakıflara ilişkin taşınmazların, uzun periyodik kiralama ile ismi kira kararları ayrılacak.
Vakıflar Genel Müdürlüğünce, ekspertiz bedeli kira periyot talebinde bulunan kiracıya ilişkin olmak üzere, bağımsız ekspertiz kuruluşları tarafından hazırlanacak ekspertiz raporu ile belirlenecek kira bedeli üzerinden kira mukavelelerinin üçüncü bireylere devranına müsaade verilebilecek. Belirlenecek yeni kira bedeli mevcut kira bedelinden düşük olamayacak.
Tarımsal faaliyet karşılığı kiralamalarda kira müddeti, ziraî faaliyet yatırım bedeli göz önüne alınarak Vakıflar Genel Müdürü onayı ile 20 yıla kadar tespit edilebilecek. Ziraî faaliyet karşılığı kiralamalarda ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapılabilecek.
Yatırım karşılığı uzun periyodik kiralamalar; ziraî faaliyet yatırımı ile tamirat, inşa yahut onarım karşılığı kiralama modellerinden oluşacak.
Yatırım karşılığı uzun müddetli kiralama kontratlarında, kontrat mühletinin bitiminden evvel günün şartlarına nazaran, emsal ve rayiç bedeller gözetilerek tespit edilecek kira bedelinin yüklenici tarafından kabul edilmesi halinde mukavele mühletinin bitiminden itibaren yüklenici ile yıllık kira kontratı yapılabilecek.
Vakıf kültür varlıkları malikin muvafakati aranmaksızın Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilecek
Vakıf yoluyla meydana gelip de her ne suretle olursa olsun Hazine, büyükşehir belediyesi, belediye ve özel yönetimlerin, köy yahut başka kamu hukukî şahıslarının; kamu iktisadi teşebbüsleri ile devlet üniversitelerinin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunacak.
Doğrudan vakfedilen kültür varlıkları, vakıf bütçesinden inşa edilen, onarılan yahut ekler yapılmak suretiyle katkı sağlanan kültür varlıkları, vakfın mukaatalı yahut icareteynli taşınmazları dahil arsa, arazi temini suretiyle katkı sağladığı kültür varlıkları yok olmuş olsa dahi vakıf yoluyla meydana gelmiş sayılacak.
Devir, Vakıflar Genel Müdürlüğünün talebi üzerine tapu müdürlüğünce malikin muvafakati aranmaksızın yapılacak.
Lisans iptalini takip eden 3 yıl mühletle şarj ağı işletmeci lisansı alamayacak
Yerli katkı fiyatı takviyesi, rüzgar yahut güneş gücüne dayalı elektrik üretim tesisleri ile bütünleşik kurulan elektrik depolama tesisleri için de uygulanacak.
Şarj ağı işletmeci lisansı iptal edilen hukuksal kişi, bu hukukî kişilikte yüzde 10 yahut daha fazla hisseye sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden evvelki 1 yıl içinde vazifeden ayrılanlar dahil idare konseyi lider ve üyeleri, lisans iptalini takip eden 3 yıl mühletle şarj ağı işletmeci lisansı alamayacak, lisans müracaatında bulunamayacak, lisans başvurusu yapan hükmî kişiliklerde direkt yahut dolaylı hisse sahibi olamayacak, idare heyetlerinde misyon alamayacak.
Depremden etkilenen vilayetler için yeni husus ihdası
TBMM Sanayi ve Ticaret Kurulunda kabul edilen OSB ve güç alanına yönelik düzenlemeler içeren kanun teklifine, zelzeleden etkilenen 11 vilayette il özel yönetimleri, belediyeler ile sanayi ve ticaret odalarının Kalkınma Ajanslarına ödeyecekleri hisselerden 2023 ve 2024 yılları için muaf olmasını düzenleyen bir unsur ihdas edildi.
Depremden etkilenen 11 vilayette il özel yönetimleri, belediyeler ile sanayi ve ticaret odalarının muaccel borçlarına ait olarak Hazine ve Maliye Bakanlığının yahut Vilayetler Bankasınca hisse borcunun kesilmesine yönelik olarak yapılan süreçler ile genel kararlar çerçevesinde Kalkınma Ajansları tarafından başlatılan takipler durdurulacak.
2025 yılı Haziran ayı sonuna kadar muaccel borçlara faiz işletilmeyecek, zamanaşımı müddetleri işlemeyecek, bu borçların tahsiline yönelik bu tarihe kadar rastgele bir süreç yapılmayacak.
2023 yılı için tahakkuk eden katkı hissesi borcunu ifa eden vilayet özel yönetimleri, belediyeler ile sanayi ve ticaret odalarına, ödenen katkı hissesi faiz işletilmeksizin ya da tekrar değerlemeye tabi tutulmaksızın kanunun yayımlandığı tarihten 30 gün içinde kalkınma ajansı tarafından iade edilecek.
KAYNAK : Bloomberg HT
