Silikon Vadisi Bankası’nın (SVB) iflası, 2008’deki finansal krizden bu yana “ABD’deki en büyük banka iflası” olarak tarihe geçerken, bankacılık kesiminde bir “iflas dalgası” başlatmasından kaygı duyuluyor.
Yüksek enflasyon karşısında faiz artışlarının devam ettiği ve resesyon beklentilerinin arttığı bir periyotta gelen bankanın iflas haberi, global piyasalardaki tasaları daha da artırdı.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) siyaset faizini beklentilerin üzerinde bir noktaya kadar yükselteceğine yönelik fiyatlamalar sonrası kimi bankalar, tahvil konumlarında oluşan ziyanları realize etmek zorunda kaldı.
HİSSE FİYATI YÜZDE 60’IN ÜZERİNDE KIYMET KAYBETTİ
Bu bankalardan Kaliforniya merkezli SVB, 21 milyar dolarlık tahvil durumunu yaklaşık 1,8 milyar dolar ziyanla kapatması sonrası 8 Mart’ta 2 milyar doların üzerinde sermaye artırımına gideceğini duyurdu.
Piyasada bankanın likiditeye sıkıştığının duyulması üzerine SVB’nin pay fiyatı, geçen hafta yüzde 60’ın üzerinde kıymet kaybetti.
PANİK, BANKANIN KAYIPLARINI ARTIRDI
Bazı teşebbüs sermayesi yatırımcılarının, şirketlere paralarını bankadan çekmelerini tavsiye etmesi sonrası bankanın kayıplarının sürmesiyle süreçleri askıya alındı.
SVB’nin süratli çöküşü, bankacılık düzenleyicilerini harekete geçmeye zorladı ve ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), 10 Mart’ta, piyasalarda düşüşe neden olan SVB’ye kayyum atandığını duyurdu.
FDIC’nin genelde müşterilerin mümkün ziyanlarını sınırlamak için borsa kapanışı sonrası açıkladığı bankaya kayyum atama kararını SVB için gün ortasında açıklaması, bölüm uzmanlarını da hayrete düşürdü.
Likidite krizini aşmaya çalışırken risk sermayelerinin neden olduğu panik, ABD’nin 16’ncı büyük bankasını 48 saat içinde ülke tarihinin en büyük iflaslarından birine sürükledi.
EN SON 2008’DE YAŞANMIŞTI
Bu çeşitten en büyük iflas, 2008’deki kriz sırasında Washington Mutual tarafından yaşanmıştı.
2007 sonlarında 43 bin çalışanı, 2 bin 200 şubesi ve 188,3 milyar dolarlık mevduatı olan Washington Mutual, ABD’deki konut krizinin patlamasıyla iflas etmişti.
Washington Mutual müşterilerinin 10 gün içinde 16,7 milyar dolar çekmesi bankayı iflasa götürürken, bankanın operasyonları JPMorgan Chase’e satılmıştı. Bankanın sigortasız mevduatı olan müşterileri ise paralarını kaybetmemişti.
Mevduatlarının birden fazla FDIC tarafından sigortalı olmayan SVB’nin iflasının ise müşterileri için Washington Mutual’ın iflasından daha fazla acıya neden olabileceği belirtiliyor.
TEKNOLOJİ DÜNYASI ŞOKTA
1983’te kurulan ve teknoloji sanayisi bankacılığında uzmanlaşmış olan SVB, ekseriyetle startup’lar ve risk sermayelerine finansman sağlıyordu.
Müşterileri ortasında Shopify, ZipRecruiter ve teşebbüs sermayesi şirketi Andreessen Horowitz üzere firmalar da bulunan SVB’nin iflası teknoloji dünyasında şok dalgasına neden oldu.
FDIC, SVB’nin sigortalı mevduat sahiplerini korumak için Santa Clara Mevduat Sigortası Ulusal Bankası’nı (DINB) kurdu ve SVB’nin tüm sigortalı mevduatlarının buraya aktarıldığını bildirdi. FDIC’den yapılan açıklamada, müşterilerin sigortalı mevduatlarına en geç pazartesi sabahı erişebilecekleri aktarıldı.
ABD basınında yer alan haberlerde ise SVB’ye yatırılan 161 milyar doların yüzde 93’ünden fazlasının FDIC tarafından sigortalı olmadığı kaydedildi.
FDIC, bankanın varlıkları satılırken, sigortasız mevduat sahiplerine gelecekte temettü ödemeleri yapılabileceğini bildirdi.
Uzmanlar, bankanın iflasının teknoloji dünyası için daha geniş kapsamlı tesirlere ve bankalar için tasalara neden olabileceğini belirtiyor.
KRİPTO PARALARDAKİ DÜŞÜŞ VE FAİZLER DE ETKİLİ
Fed’in yüksek enflasyon karşısında agresif faiz artışları, teknoloji bölümüyle birlikte SVB’yi de sert bir halde etkiledi.
Teknoloji kesimindeki pek çok şirketin, bilhassa de startup’ların yüksek seviyede borçla faaliyet göstermesi, bu şirketleri ve içinde bulundukları ekosistemi faiz artışları karşısında savunmasız bıraktı.
Şirketler daha yüksek borçlanma maliyetleriyle karşı karşıya kaldıkça risk sermayesi ve öteki daha riskli yatırım tipleri de daha az karlı hale geldi.
Kripto paralardaki düşüş de birçok teknoloji firmasını olumsuz etkiledi.
Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın sahibi Meta, Google’un ana şirketi Alphabet ve Amazon üzere teknoloji devlerinin de ortalarında bulunduğu birçok şirket, işten çıkarmalara gitmek zorunda kaldı.
Yüksek faiz oranları birçok teşebbüs için kaynak yaratmayı daha maliyetli hale getirirken, birtakım SVB müşterileri likidite muhtaçlıklarını karşılamak için paralarını çekmeye başladı. Bu da SVB’nin çekilen paraları karşılamanın yollarını aramasına ve tahvil satışına gitmesine neden oldu.
Ancak devam eden faiz artışları tahvilleri de negatif etkilediği için SVB tahvil durumunu ziyanla kapattı.
Uzmanlar, tahvil piyasasındaki kayıplar nedeniyle bankaların toplam kaybının 600 milyar doların üzerinde olduğunu fakat bunun bankacılık kesiminde 2008’deki üzere bir krize tek başına neden olmayacağını belirtiyor.
SVB’nin güzel bir risk idaresi ve çok taraflı bir müşteri portföyü olmadığına dikkati çeken uzmanlar, banka için alıcı arayışında olunduğunu aktarıyor.
Konuya ait isimsiz kaynaklara dayandırılan haberlerde de FDIC’nin SVB için cumartesi geç saatlerde açık artırma sürecini başlattığı bildirildi.
DİĞER BANKALARA SIÇRAMASINDAN KORKULUYOR
SVB’nin iflası, Goldman Sachs ve Bank of America üzere ülkenin en büyük bankaları dahil olmak üzere geçen hafta bankacılık paylarını olumsuz etkiledi.
Bankanın iflası, “ABD’deki en büyük ikinci banka iflası” olarak tarihe geçerken, bunun bölüm geneline yayılmasından kaygı duyuluyor.
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, cum günü, SVB etrafındaki gelişmeleri görüşmek üzere finansal sistemi düzenleyici kurumların yetkilileriyle bir ortaya geldi.
Yellen, pazar günü CBS televizyonuna verdiği röportajda, SVB için kurtarma paketine sıcak bakmadıklarını aktardı.
Durumun bölümü korumak için banka kurtarma paketlerine yol açan yaklaşık 15 yıl evvelki finansal krizden çok farklı olduğunu vurgulayan Yellen, “Bunu (kurtarma paketi) bir daha yapmayacağız. Fakat mevduat sahipleri konusunda kaygılıyız ve onların muhtaçlıklarını karşılamaya odaklandık.” tabirlerini kullandı.
BİR BANKA DAHA İFLAS ETTİ
ABD’de SVB’nin iflasının akabinde hareketli bir hafta sonu geçiren bankacılık bölümünde bir iflas haberi de New York merkezli Signature Bank’tan geldi.
New York Finansal Hizmetler Departmanı (DFS), dün akşam, FDIC tarafından mevduat sahiplerini korumak için Signature Bank’a kayyum atandığını bildirdi.
Söz konusu gelişmelerle ABD Hazine Bakanlığı, Fed ve FDIC, SVB ile Signature Bank’a ait ortak açıklama yaparak mevduatların korunmasına ait alınan kararları duyurdu.
SVB müşterilerinin bugünden itibaren paralarının tamamına erişebileceği belirtilen açıklamada, SVB ve Signature Bank ile ilgili hiçbir kaybın vergi mükellefleri tarafından karşılanmayacağı belirtildi.
Ayrıca Fed de bankaların tüm mevduat sahiplerinin gereksinimlerini karşılayabilmelerine yardımcı olmak için uygun mevduat kurumlarına ek finansman sağlanacağını duyurdu.
Mevduat kurumlarına bir yıla kadar kredi sağlayacak ek finansman için Banka Vadeli Finansman Programı’nın (BTFP) oluşturulacağını bildiren Fed, ABD Hazine Bakanlığı’nın, programa Borsa İstikrar Fonu’ndan 25 milyar dolara kadara kadar kaynak sağlayacağını aktardı.
DİĞER ÜLKELER DE ENDİŞELİ
ABD’de SVB’nin süratli çöküşü öteki ülkelerde de tasaya neden oldu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, SVB’nin iflasının yüksek teknoloji dünyasında yarattığı krize karşı bu daldaki İsrailli şirketlere yardım edeceklerini duyurdu.
Netanyahu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, yüksek teknoloji dünyasında derin bir kriz yaratan SVB’nin iflasını yakından takip ettiğini ve İsrail’deki yüksek teknoloji dalından yetkililerle görüşmeler yaptığını bildirdi.
İsrail’deki yüksek teknoloji bölümünün bu krizden olumsuz etkilenmemesi için tedbir alacaklarına işaret eden Netanyahu, gerekirse İsrail’deki yüksek teknoloji şirketlerinin ve çalışanlarının sorumluluğu dışında, operasyonları İsrail merkezli olan İsrail şirketlerinin, bu çalkantı nedeniyle yaşanan likidite krizini aşmalarına yardımcı olacak adımlar atacaklarını kaydetti.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da İngiliz hükümetinin SVB ve İngiltere’deki iştirakinin iflası nedeniyle şirketlerin maruz kalabileceği potansiyel tesirleri sınırlamak için bir tahlil bulmaya çalıştıklarını belirtti.
Öte yandan, Memleketler arası Para Fonu da (IMF) SVB ile ilgili gelişmeleri ve finansal istikrara yönelik mümkün tesirlerini yakından izlediklerini bildirdi. IMF’den yapılan açıklamada, ABD’deki siyaset yapıcıların durumu ele almak için uygun adımları attığına dair tam bir itimada sahip olunduğu vurgulandı. (AA)
KAYNAK : Sözcü
