CNN’in haberine nazaran, bilim insanları global ısınmanın en önemli nedenlerinden olan atmosferdeki karbonun yakalanıp depolanmasına ait yeni bir yol ortaya koydu. Halihazırdaki karbon yakalama yollarından üç kat daha aktif olan bu formülle karbon havadan emilip kabartma tozu olarak bilinen sodyum bikarbonata dönüştürülerek okyanuslarda depolanabilecek.
Araştırmacılar, iklim kriziyle baş etmenin yolunun fosil yakıtların kullanımının azaltılması olduğunu vurguladı. Fakat şu ana kadar esasen çok ölçüde karbon salınımı yapıldığı ve yakın gelecekte de kâfi ölçüde kısıtlama olmayacağı gerçeğinden hareketle araştırmacılar, havadaki karbonun da ortadan kaldırılması gerektiğini belirtti.
Araştırmaya nazaran, ormanlar ve okyanuslar havayı temizlese de insanların yaydığı karbonun fazlalığı nedeniyle tamamını ortadan kaldıramıyor, bu nedenle de teknolojik sistemler kullanılması gerekiyor.
Söz konusu teknolojik metotlardan birinde karbon, çelik ve çimento fabrikaları üzere direkt yayıldığı yerlerden toplanıyor.
Karbonun “doğrudan havadan yakalandığı” başka metotta ise karbon kirliliği direkt atmosferden emiliyor ve toprağa enjekte edilerek yok ediliyor. Lakin karbondioksitin (CO2), havadaki yoğunluğu binde 4 olduğundan bu metot, hem sıkıntı hem de maliyetli.
Karbondioksiti yakalama teknolojileri üzerine çalışmalar yürüten en büyük işletmeler ortasında gösterilen Climeworks, yılda 4 bin ton CO2 temizleme kapasitesine sahip. Öte yandan bu ölçü 800 otomobilin bir yılda ürettiği karbon kirliliğine denk geliyor.
CO2 DENİZ SUYU KULLANILARAK SODYUM BİKARBONATA DÖNÜŞTÜRÜLÜYOR
Araştırmacılardan Lehigh Üniversitesinde misyonlu Prof. Arup SenGupta, büyük tesislerin bile çok az ölçüde karbonu temizleyebildiğini, maliyetinin de ton başına birkaç yüz dolar olduğunu kaydetti.
SenGupta, havadan karbonu çekmek için kullanılan emici materyalde bakır kullanıldığını böylelikle mevcut olanlardan iki ya da üç kat daha fazla CO2 temizleme kapasitesine ulaşıldığını belirtti.
Bakırın kolay ve ucuz üretilebileceğini kaydeden SenGupta, CO2’nin havadan yakalanmasının akabinde deniz suyu kullanılarak sodyum bikarbonata dönüştürülerek denize atılabileceğini söyledi.
SenGupta, “Atmosferdeki günlük hatta yıllık CO2 salınımını okyanusa ekleseniz bile okyanusun konsantrasyondaki artış çok çok küçük olacaktır.” tabirini kullandı.
Yeni geliştirilen teknolojinin artık laboratuvardan çıkarılmaya ve test edilmeye hazır olduğunu kaydeden SenGupta, bu cins tesislerin kıyıdan uzakta kurulmasıyla süreç için gerekli ölçüdeki deniz suyunun sağlanabileceğini, dünya çapında birkaç yerde bu teknolojinin denenmesi ve geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
SODYUM BİKARBONATIN OKYANUSA ATILMASI YASAK
Öte yandan, Edinburg Üniversitesi Öğretim Üyesi Stuart Haszeldine, yeni prosedürün “hayalci ve hassas” olduğunu belirtti. Haszeldine, “büyük ölçülerde sodyum bikarbonatın okyanusa atılmasının memleketler arası muahedeler gereği yasaklandığını” tabir etti.
Sheffield Üniversitesi Kimya Mühendisliği Kısmından Prof. Peter Styring, kapsamlı bir araştırma olmadığından hareketle okyanuslara bırakılacak küçük ölçülerdeki sodyum bikarbonatın bile ne tesir göstereceğinin bilinemeyeceğini savundu. Styring, yeni tekniğin kıymetli ve etkisiz olduğunu, karbonun daha yüksek oranlarda bulunduğu elektrik santralleri ve endüstriyel tesisler üzere yerlerden yakalanmasının daha faal olacağını tabir etti.
Öte yandan kimi bilim insanları, karbon kirliliğini ortadan kaldırmaya yönelik teknolojilere odaklanmanın fosil yakıtların azaltılması siyasetlerinden sapma manasına gelebileceği ve çevreyi kirletmeye devam etmelerine müsaade üzere algılanabileceğinden korku duyuyor. Lakin iklim krizinin geldiği durum göz önüne alındığında, hükümetler ve memleketler arası kuruluşlar, bu teknolojinin geliştirilmesi tarafında istekli.
Araştırmanın sonuçları Science Advances mecmuasında yayımlandı. (AA)
KAYNAK : Sözcü
