Yüzbaşı Ömer Şevki Efendi ile Fatma Hanım’ın oğlu olan Ömer Seyfettin, 11 Mart 1884’te Balıkesir’e bağlı Gönen’de dünyaya geldi.
Usta edebiyatçı 7 yaşına kadar kaldığı Gönen’de 4 yaşından itibaren medrese eğitimi veren mahalle mektebine gitti.
Babasının Ayancık’a atanmasının akabinde sübyan mektebine başlayan muharrir, verilen eğitimi beğenmeyen ailesi tarafından 1892’de İstanbul’da Mekteb-i Osmani’ye yazdırıldı.
RÜŞTİYEDE TİYATROYLA TANIŞTI
Ömer Şevki Efendi, kendisi üzere asker olmasını istediği oğlunu Eyüpsultan Askeri Baytar Rüştiyesi’ne yerleştirdi.
Rüştiyedeki eğitimi sırasında tiyatroyla tanışan ve yazmaya ilgi duyan Seyfettin, rüştiyeden arkadaşı Aka Gündüz ile Edirne Askeri İdadisi’nde eğitimine devam etti. Her iki okul, usta müellifin askeri kimliğinin yanı sıra edebiyata yönelmesinde değerli rol oynadı.
İdadinin son sınıfındayken, yazdığı şiirleri çeşitli mecmualara gönderen Seyfettin’in birinci şiiri Mecmua-i Edebiyye’de yayımlandı.
ÖĞRETMENLİK YAPTI
Ömer Seyfettin, 1900’de İstanbul Kara Harp Okulu’na girdi. Okuldan 1903’te mezun olan müellif, kura sonucu Kuşadası Redif Taburu’na atandı. Birebir yıl Kuşadası Redif Taburu’nda yaşanan karışıklıklar hasebiyle vazifeye Kuşadası’nda değil Rumeli’de başladı.
Selanik ve Manastır’a bağlı Pirlepe’de çeşitli vazifelerde bulunan Seyfettin, elde ettiği muvaffakiyetler nedeniyle iki liyakat madalyasıyla ödüllendirildi. İsyanın bastırılmasının akabinde 6 Eylül 1904’te bağlı bulunduğu taburla Kuşadası’na döndü.
Askeri okullardaki eğitimini muvaffakiyetle tamamlayan Seyfettin, 1907’de İzmir’de açılan Jandarma Okulu’nda öğretmenlik yaptı ve jandarma örgütünün İzmir’deki kuruluş çalışmalarında yer aldı. Burada “İzmir”, “Ahenk” ve “11 Temmuz” isimli gazete ve mecmualarda yazılar kaleme aldı.
ÖNEMLİ MUHARRİR VE FİKİR İNSANLARINI TANIDI
Usta edebiyatçı, Baha Tevfik, Şahabettin Süleyman ve Yakup Kadri üzere kıymetli müellif ve fikir insanlarını tanıdı ve idadiden arkadaşı Aka Gündüz’den sonra edebi etrafını genişletmeye başladı.
Baha Tevfik’in teşvikiyle Fransızcasını ilerleten Seyfettin’in, yazdığı birkaç Fransızca şiir, “Perviz” imzasıyla “Mercure de Soleil” mecmuasında yayınlandı. Tıpkı yıllarda, “Serbest İzmir”, “Sedad” ve “Muktebes” isimli vadeli yayın organlarında yazı ve şiirleri okuyucuya ulaştı.
Ömer Seyfettin, ordudaki vazifesinden 1911’de ayrılarak Selanik’e gitti. Askeri rüştiyede başlayan şiir yazma merakı, artık merak olmaktan çıkarak hayatı boyunca devam ettirmek istediği bir uğraş haline geldi.
Selanik ve Manastır’da yayınlanan “Bahçe”, “Kadın”, “Hüsn ve Şiir”, “Tenkid” ve “Piyano” mecmualarına şiirler gönderen muharrir, Fransız edebiyatından, bilhassa Catulles Mendes’ten çeviriler de yaptı.
ZİYA GÖKALP ETKİSİ
Ziya Gökalp, Seyfettin’in hayatını yakından etkileyen isimlerden biri oldu.
Edebiyat-ı Cedide topluluğuna uygun şiirler ya da Fransız edebiyatından çevirilerle meşgul olan usta kalem, daha evvel bir iki deneme yaptığı öyküye bir daha vazgeçmemek üzere geri döndü.
Seyfettin ve arkadaşları, 1911’de “Genç Kalemler” mecmuasını okurla buluşturdu. Mecmuanın birinci sayısında Seyfettin’in imzasız yazdığı “Yeni Lisan” isimli başmakale, ulusal edebiyatın meydana gelmesinde birinci basamağı teşkil etti. Türklerde edebiyat alanında yeni bir uyanışın gerçekleştiğine dikkat çekilen makale ve mecmua, Türk edebiyatının dönüm noktalarından biri olarak gösterildi.
BALKAN SAVAŞLARININ BAŞLAMASI ÜZERİNE ORDUYA DÖNDÜ
Yazar Seyfettin, Balkan Savaşlarının başlaması üzerine, yaklaşık bir yıllık ağır matbuat ve edebi faaliyetten sonra tekrar orduya döndü.
Garp ordusunda evvel Kosova’da Sırplara karşı, sonra Yanya’da Yunanlılara karşı yaklaşık beş ay savaşan Seyfettin, esir düştü ve Atina yakınlarındaki Nafliyon kasabasında 10 ay kadar esaret hayatı yaşadı. Muharrir, 17 Aralık 1913’te İstanbul’a döndü.
Esaret yıllarını tefekkür periyodu olarak pahalandıran usta edebiyatçı, bir taraftan kıssalar kaleme alırken, öbür taraftan lisan, kültür ve hayat üzerine fikirlerini geliştirmeye çalıştı.
Ziya Gökalp’le tanışmasının akabinde memleket gerçeklerine yönelen müellif, birinci öyküsünü Balkanlardaki misyonu sırasında tuttuğu günlüklerden hareketle “İrtica Haberi” ismiyle Genç Kalemler’de yayınladı.
1914’TE İSTANBUL’A DÖNDÜ
Seyfettin, 23 Şubat 1914’te askerlikten bir defa daha ayrılarak İstanbul’a döndü.
Kısa bir mühlet sonra annesini kaybeden müellif, “Türk Sözü” ile yine yazarlığa başladı ve bir müddet de “Yeni Mecmua”nın yayın sorumluluğunu üstlendi.
Kabataş Erkek Lisesi ve İstanbul Erkek Muallim Mektebi’nde öğretmenlik yapan muharrir Seyfettin, Ali Canip ile kısa bir mühlet Tetkikat-ı Lisaniye’de encümen üyeliği yaptı.
Ömer Seyfettin, ders kitapları ve müfredat çalışmalarına katıldı, kaleme aldığı yazılarında ise yabancı okulların kapatılması ve bunların yerine ulusal okulların açılması istikametinde görüşlerini lisana getirdi.
Harbiye Nezareti’nin kültür ve sanat adamları için 1915’te Çanakkale cephesine düzenlediği seyahate katılan usta kalem, tıpkı yıl İttihat ve Terakki Fırkası’nın ileri gelenlerinden Besim Ethem Bey’in kızı Calibe Hanım’la evlendi. Çiftin, Hatice Fahire Güner ismini verdikleri kızı, 1917’de dünyaya geldi. Seyfettin, çok uzun sürmeyen bu evliliğin akabinde 1918’de yalnızlık ve bekarlık günlerine geri döndü.
1920’DE VEFAT ETTİ
Ömer Seyfettin’in Yeni Mecmua’nın başında bulunduğu devir, hikayeciliği tarafından en üretken yıllar oldu. “Eski Kahramanlar” serisindeki öykülerini de yazdığı 1917-1918’de, 32 öyküsü yayınlandı.
Usta hikayeci vefatına kadar geçen müddette bir taraftan sıhhat sorunlarıyla uğraşırken, öbür yandan kalem faaliyetlerine ve öğretmenliğe devam etti. İşgal günlerinin acı ve tasası içinde hastalığı ilerleyerek yatağa düştü.
Henüz 36 yaşındayken 6 Mart 1920’de şeker hastalığı nedeniyle vefat eden Seyfettin, Kadıköy Kuşdili Mahmut Baba Mezarlığı’na defnedildi. Mezarlık tramvay garajı yapılınca, Seyfettin’in kabri 23 Ağustos 1939’da Zincirlikuyu Mezarlığı’na taşındı.
150’YE YAKIN ÖYKÜ KALEME ALDI
Ömer Seyfettin, vefatından sonra bulunan el yazıları ve arkadaşlarına gönderdiği mektuplarda yer alan 100’e yakın şiire imza attı.
Roman denemeleri “Ashab-ı Kehfimiz”, “Harem”, “Yalnız Efe” ve “Efruz Bey” ile 150 civarında kıssayı kaleme alan muharrir, mensur şiir, fıkra, hatırat, mektup, makale ve çeşitli cinslerdeki çevirilerden oluşan geniş bir külliyata imza attı.
Modern Türk hikayeciliğinin kurulmasında öncü rol üstlenen Seyfettin, kıssalarının mevzularını belirlerken yalnızca şahsî deneyimiyle hudutlu kalmadı.
Seyfettin, çocukluğundan itibaren okuduğu okullar, çalıştığı, gezip gördüğü yerlerde edindiği izlenimler, duyduğu, dinlediği olaylar, okuduğu kitapların yanında, yaşadığı periyottaki toplumsal ve siyasi olaylar, Türk tarihi, Türk kültür ve medeniyeti üzere mevzularla kaleme aldığı kıssalarının çerçevesini oluşturdu. (AA)
KAYNAK : Sözcü
