Hava kirliliğinin kronik akciğer hastalıklarının gelişiminde sigara kadar tesirli olduğunu belirten Prof. Dr. Osman Erk, ‘‘Kış aylarında giderek artan bu sorun kalbi de tehdit ederek ani ölümlere yol açabiliyor’’ dedi.
Bilimsel araştırmalar sigara ve hava kirliliğinin, akciğer ve kalp-damar sıhhati için iki değerli tehdit olduğunu gösteriyor. Bilhassa akciğer ve kalp rahatsızlığı olanların daha büyük bir risk altında olduğunu belirten İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bu bahiste çoklukla göz gerisi edilen noktalara dikkat çekti. İşte açıklamaları…
Prof. Dr. Osman Erk
Ne kadar risk altındayız?
Dünya Sıhhat Örgütü, hava kirliliğini havadaki yüzer-gezer çok küçük parçacıkların ölçüsü ile ölçmektedir. Bu kirleticilerin en değerlileri başta kurşun olmak üzere ağır metaller, karbon monoksit, nitrojen oksit, ozon, sülfür dioksit üzere partiküllerdir. Ölçümde çapı 10 µm’den küçük parçacıklar “PM10” olarak isimlendirilir. Havadaki PM10 yıllık ortalaması 20 µg/m3’ü aşmamalıdır. Bu oran aşıldığında kalp damar hastalıkları ile teneffüs yetersizliğinden vefat sıklığı artmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran her yıl Türkiye’de 30-40 bin kişi hava kirliğinden hayatını kaybetmektedir. Avrupa Birliği hava kalitesi haritasına nazaran Avrupa’nın en kirli havası Türkiye’dedir. Lakin bu tehlike gözardı edilmektedir.
Damarlarımızı nasıl etkiliyor?
Birçok bilimsel çalışmada hava kirliliği ile ani vefat, kalp, akciğer ve damar hastalıkları sıklığının arttığı gösterilmiştir. Bilhassa kış aylarında konutların bacalarından çıkan dumanlar, motorlu taşıtların egzoz dumanları, fabrikalardan çıkan atık unsurlar etraf ve hava kirliliğine yol açmaktadır. Havaların soğumasıyla birlikte daha da artan hava kirliliği damar tonusunu (kasılmasını) artırır, tansiyonu yükseltir, kan akışkanlığını azaltır, yağ, kolesterol, kalsiyum ve kanda bulunan başka unsurlardan oluşan plakların. yırtılıp, damarları tıkamasına neden olur ve kalp damar hastalıklarından vefat sıklığını artırır.
Sigaradan uzak durun
Sigara kalp damar hastalıklarının önlenebilir risk faktörlerinden biridir. KOAH ve akciğer kanserinin en kıymetli nedenlerinden biri olan sigara, ömrü kısaltır. Günde bir paketten fazla sigara içen erkeğin ömrü 7 yıl, bayanın ise 4 yıl kısalır.
Zararlarını görmezden gelmeyin
Sigara erken ve ani ölümlerin en sık nedenidir. Kalp-damar hastalıkları riskini artırır (kalp krizi, felç). Hipertansiyona yol açar. Kalp ritim bozukluklarına, damar sertliğine neden olur. Erken yaşlandırır. Damar sıhhatini bozarak cinsel yetersizliğe yol açar. LDL’yi (kötü huylu kolesterol) artırır, HDL’yi (iyi huylu kolesterol) azaltır.
Bıraktıktan sonra bu riskler azalır
Sigarayı bırakınca ani vefat, birçok kanser çeşidine yakalanma ve kalp damar hastalıklarının ortaya çıkma riski azalır. KOAH’ın ilerlemesi durur. Ruhsal durum güzelleşir. Hayat kalitesi ve fizikî kapasite artar.
Pasif içici olmayın
Sigara yalnızca sigara kullananlarda değil eşlerinde ve çocuklarında da kalp damar hastalıkları gelişme riskini yüzde 25 artırmaktadır. Sigara içenlerin yanı sıra içmeyenlerin yüzde 90’ının kanında ölçülebilir ölçülerde sigara dumanına maruziyet saptanmaktadır. Kapalı yerlerde sigara içilmeme kuralının daha sıkı denetlenmesi, motorlu taşıtların egzozlarından çıkan zehirli dumanların ve bacalarından zehir soluyan fabrikaların kontrol altına alınması halk sıhhati açısından büyük kıymet arz etmektedir.
