Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili düzenlemeleri içeren Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle gözler izlenecek sürece çevrildi.
Koşulları yerine getiren olan EYT’liler emeklilik dilekçesini 3 Mart tarihinden itibaren vermeye başlayacaklar. Dilekçeyi Mart ayının rastgele bir gününde verenlerin emekli aylıkları, 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere bağlanacak. Dilekçenin ayın hangi günü verildiğinin ehemmiyeti olmayacak.
Ancak kimi hak kayıplarının kelam konusu olmaması için kimi noktalara da dikkat edilmesi gerekiyor.
Emekliliğe hak kazanan EYT’lilerin müracaatlarını SGK şubelerinden yapabileceği üzere e-Devlet’ten yapabilecekler.
SGK şubelerinde yoğunluk olma ihtimaline ait bakanlık müracaatların e-Devlet’te yapılmasını önerirken, birinci iş saatlerinde yoğunluktan vakit zaman kilitlenmelerin yaşandığı belirtildi.
‘Emekli olabilir’ yazısına dikkat
İş Kanunu’na nazaran, emekli olan personellerin, son işyerindeki çalışmaları karşılığı hak etmiş oldukları kıdem tazminatını alma hakkı bulunuyor. Mevcut uygulamaya nazaran, bir işte çalışmakta olanlar emekli olarak kıdem tazminatı alabilmek için evvel Toplumsal Güvenlik Kurumu’ndan “emekli olabilir” yazısını alması gerekiyor.
Bu yazı ile birlikte patrona başvurarak iş akdini feshetmek suretiyle kıdem tazminatını alıyor.
İşverence işten çıkış yapıldıktan sonra SSK’lılar tıpkı gün yahut izleyen günlerde e-Devlet üzerinden ya da toplumsal güvenlik merkezlerinden emeklilik başvurusu yapabiliyor.
Yoğunluk bekleniyor
Kanunun yürürlüğe girmesiyle yaklaşık 2 milyon civarında kişinin emeklilik müracaatında bulunması bekleniyor.
Bunların kıymetli bir kısmı hala bir işte çalışmakta olan bireylerden oluşuyor. Yüz binlerce EYT’linin SGK’dan tıpkı anda “emekli olabilir” yazısı istemesi halinde taleplerin hepsinin Mart ayı içinde karşılanması çok güç görünüyor.
SGK’dan yazı almadan iş akdinin feshedilmesi halinde de kıdem tazminatının ödenmesi konusunda uyuşmazlık çıkabileceği ihtarları yapılıyor.
İşçi, emekli aylığı bağlandığına ait evraklarla emeklilik münasebeti ile işten ayrıldığını mahkemede kanıtladığında kıdem tazminatını daha sonra alabilir lakin dava sürecinde mağduriyet yaşayabilir. Bu nedenle SGK tarafından, “emekli olabilir” yazısı konusunda bundan sonra nasıl bir süreç yapılacağı konusuna açıklık getirilmeden işten ayrılmamak gerektiği uyarısı yapılıyor.
5 puan indirim için mühletin aşılmaması şart
Emekli olan EYT’liler, tıpkı işyerinde tekrar çalışmaya başlarsa toplumsal güvenlik takviye priminde 5 puanlık indirim yapılacak.
Prim indirimi, emekçinin brüt fiyatı üzerinden uygulanacak. Minimum fiyatla çalışanlar için 500 TL, minimum fiyatın 7,5 katı brüt fiyatla çalışanlar için de 3 bin 753 TL prim indirimi kelam konusu olacak.
Prim indiriminden yararlanabilmek için 30 gün içinde tıpkı işyerinde tekrar işe başlamak gerekiyor. Otuz günlük müddet, iş akdinin sona erdiği tarihten başlayacağı için mühletin aşılması halinde prim indirimi uygulanmasında sorun yaşanacak.
Emekli olabilmek için evvel işten çıkış yapıp, sonra emeklilik dilekçesi verilmesi gerekiyor. Emekli aylığı, dilekçe verilen tarihi izleyen ayın 1. gününden başlatılıyor.
Bir emekli ayın birinci günlerinde işten çıkış yapıp emeklilik dilekçesi verdikten birkaç gün sonra işe başlayamaz. Zira tıpkı ay içinde tekrar işe başlanması halinde emekli aylığı bağlanmaz.
Maaş almaya orta vermek istemeyenler için bir yol mümkün
Bununla birlikte, boşluk bırakmadan çalışmaya devam etmenin yolu kelam konusu. EYT’li için patron 31 Mart günü işten çıkış bildirimi yapar, emekçi tıpkı gün e-Devlet üzerinden emeklilik müracaatında bulunur. Patron 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere “sosyal güvenlik primine tabi çalışan” olarak tekrar işe giriş bildirimi yapar. Böylelikle emekçi patrondan Mart ayı fiyatını tam alarak, boşluk bırakmadan çalışmaya devam eder.
Hak kaybı olmayacak
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), olağan yıllarda emekli aylığı müracaatlarını iki hafta içinde sonuçlandırıyor. Tıpkı anda yüz binlerce EYT’linin emeklilik müracaatında bulunacak olması nedeniyle bu yıl incelemelerin vakit alması, bu nedenle birinci aylık ödemesinde gecikmeler yaşanması olası görünüyor. Bununla birlikte, birinci aylık ödemesi ne vakit yapılırsa yapılsın 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere toplu ödeme yapılacak. Hak kaybı olmayacak.
Mart ayında dilekçe veren EYT’liler, Nisan ayındaki Şeker Bayramı münasebetiyle bin 100 lira fiyatındaki ikramiyeyi de alabilecekler.
Emeklilik başvurusunu e-Devlet’ten nasıl yapılır?
turkiye.gov.tr adresi üzerinden e-Devlet sistemine giriş yapın.
Arama kısmına aylık/emekli/gelir sözlerinden rastgele biri yazılarak ekrana gelen Gelir, Aylık, Ödenek Talep Dokümanının Verilmesi temasını tıklayın.
Gelen ekranda “Yeni Başvuru” seçeneğini tıklayın.
Tahsis talep çeşidi olarak “Yaşlılık Aylığı” seçin.
SSK kapsamında aylık talep ediyorsanız, 4/A SSK; Bağ-Kur kapsamında aylık talep ediyorsanız 4/B BAĞKUR seçilir ve altta yer alan “Başvur” butonunu tıklayın.
TC Kimlik Numarası ve ad-soyad bilgileri ekrana otomatik olarak gelecek. Maaş ödemesinin yapılacağı bankayı seçerek, açıklama kısmına bankanın talep edilen şubesini yazın.
İletişim bilgileri kısmında cep telefonu numarası başına sıfır eklenmeden yazılmalı. e-Posta adresi de eklenebilir.
Adres kısmında ikametgâh bilgisi ekrana otomatik olarak gelecek. Bildirimin farklı bir adrese gönderilmesinin talep edilmesi halinde; farklı adres kısmına yeni adres yazılmalı. Yazılmış olan yeni adresin vilayet ve ilçe kısımlarının da doldurulması gerekiyor.
Bağ-Kur, Emekli Sandığı, Banka Sandığı yahut yurtdışından aylık alınması durumunda, “Aylık alıyor mu?” Kutucuğunda yer alan “Evet” ya da “Hayır” seçeneklerinden rastgele birinin kesinlikle işaretlenmesi gerekiyor.
İleri butonu ile bir sonraki sayfaya geçiş yapılarak ‘Başvur’ kutucuğu tıklandığında, müracaat Toplumsal Güvenlik Kurumuna gönderilecek.
KAYNAK : Bloomberg HT
