Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat’ta 11 ili etkileyen 7.7 ile 7.6 büyüklüğündeki zelzeleler, Gürcistan’da 12 Şubat’ta 4.4 ile 3.6 büyüklüğündeki 2 zelzele ve Hatay’da 20 Şubat’ta 3 dakika ortayla kaydedilen 6.4 ile 5.8 büyüklüğünde zelzeleler sonrası Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki kara yolunun geçtiği yüksek bölümlü yamaç yerlerde heyelanlar, sıkça görülmeye başlandı.
Özellikle komşu ülke Gürcistan’daki sarsıntıların hissedildiği kentlerden Artvin’de, zelzelelerin akabinde yağışın da tesiriyle 3’ü Kahramanmaraş zelzeleleri sonrası olmak üzere farklı noktalarda 15 heyelan oldu.
Bölgede kimi noktalarda, istinat duvarlarının heyelanla çöktüğü, yamaçtan koparak irili ufaklı kayalarla dolan kara yollarının ulaşıma kapandığı ve yamaçtan kopan kayaların düştüğü seyir halindeki minibüste dört kişinin hafif yaralanmasına neden olduğu heyelanlara karşı uzmanlar, önlemli olunması gerektiğini vurguladı. Sarsıntı ve heyelan üzere tabiat olaylarının birbiriyle bağlı olduğunu belirten uzmanlar, sarsıntıların, yağışlı havanın da tesiriyle dik yamaçlarda gevşeme yaşanabileceğine dikkat çekti.
“KARADENİZ’İN KUZEYE BAKAN YAMAÇLARI FAYLI”
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) eski öğretim üyesi, jeoloji mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, Türkiye’yi derinden sarsan sarsıntı dalgalarının Karadeniz kıyısında hissedildiğini söyledi.
Deprem dalgalarının geçtiği bölgedeki faylarda olduğu gibi bölgede heyelan ve kaya düşmelerini de tetikleyebileceğini kaydeden Prof. Dr. Bektaş, “Depremin ikincil özelliği heyelanları tetiklemesi ve kayaların düşmesidir. Doğu Karadeniz kıyısının kuzeye bakan yamaçları son derece faylı, kırıklı, heyelanlıdır ve kaya düşmeleri son derece yaygındır. Bunlar bilhassa kara yolu üzerinde yaşanıyor ve büyük sorun oluşturuyor” dedi.
“BÖLGE SARSINTININ TESİRİ ALTINDA”
Artvin coğrafyasının yaklaşık 20 gündür 4 farklı sarsıntının tesirinde olduğunu söyleyen Prof. Dr. Bektaş, şunları tabir etti:
– Gürcistan’daki bu zelzele Kafkas bindirme nesline aittir. Bu nesil aksi fay sistemidir ve direkt Karadeniz fayına uzanır. 4.6’lık zelzele Artvin’in çabucak kuzeyinde olmuştur. Münasebetiyle bölge son 15-20 günden beri hem kuzeyden hem güneyden sarsıntıların tesiri altındadır.
– Kaya düşmelerinin sıklığı buna bağlı olabilir lakin bunun ispatlanması lazım. Sarsıntılardan evvel kaya düşmesi ve heyelanların sayısıyla zelzele sonrası heyelan ve kaya düşmelerini sayısı karşılaştırılırsa kuzey ve güneyden oluşan zelzelelerin, sismik hareketlerin faylara ve heyelanlara tesiri ortaya çıkabilir.
Deprem sarsıntılarının yanı sıra mevsim kaidelerinin da tesiriyle heyelanlı bölgelerde kayma oluşabileceğini belirten Prof. Dr. Bektaş, şöyle devam etti:
– Sarsıntıların bölgede kitle hareketleri tetikleyebileceği yahut yağışla birlikte artırabileceği, heyelanların daha kolay oluşması mümkündür. Doğu Karadeniz dağlarında kuzeyden güneye geçit veren kara yollarımız dağların tepelerinde epey dik yamaçlarda esasen kaya düşmesi ve heyelan tehdidi altındaydı. Bugün Karayolları, blok düşmesi heyelanlı olan bölgeleri denetim edip tekrar tedbirler alınabilir. Biraz daha dikkatli davranmamız lazım.
– Kara yollarının güvenliğini sağlamak Karayolları’nın vazifesidir lakin bu bir alarm yahut ikazdır. Hem yağışlı mevsimin gelmesi hem bu cins sarsıntılar daha önemli yahut titiz bir çalışmayı öngörüyor. Vakit zaman bloklar yola düşüyor yahut insanların canını dahi tehdit edebiliyor. Sarp yollardaki kara yolları ve nüfusun ağır olduğu yerlerde daha dikkatli olmamız gerekir.
“EVLERİNİN İNCELENMESİNİ İSTEYENLER VAR”
Rize Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) İnşaat ve Mühendislik Fakültesi’nden Doç. Dr. Veli Süme de bölgedeki topraklar engebeli olduğu için sarsıntılar sonrası halkta tasa olduğunu belirterek, “Rize’nin topografik yapısı, bozuk ve engebeli bir toprağa sahip olması nedeniyle de üzerinde bulunan toprak katmanlarının yağışla gevşeyip zelzeleyle sarsılarak heyelanları tetiklemesinden tasa duyuyoruz. Son vakitlerde üniversitemize müracaat ederek konutlarının incelenmesini isteyen bir epey vatandaşımız kelam konusu. Bu da gösteriyor ki ister istemez sarsıntılardan Rize de etkilendi. Az ya da çok önlem almamız lazım” dedi. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
