Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki sarsıntılardan sonra sarsıntı hassaslığının artması üzerine MTA canlı fay haritasını güncelledi. Haritaya nazaran Türkiye’de Kuzey Anadolu, Doğu Anadolu ve Ege Bölgesi Graben Sistemi olmak üzere 3 ana fay çizgisi ile 485 etkin fay bulunuyor. 24 ilin kent merkezinden etkin fay geçerken, 80’den fazla ilçe ise direkt faal fay sınırları üzerinde kurulduğu görülüyor.
FAY ÇİZGİSİ ÜZERİNDE AVM, OKUL, HASTANE, CEZAEVİ
Diri fay haritasına bakıldığında birçok vilayet ve ilçede canlı fay çizgileri üzerinde binlerce konutun yanı sıra insanların toplu bulunduğu alışveriş merkezleri, özel ve resmi kurum hastaneleri, okullar, üniversiteler, organize sanayi bölgeleri hatta cezaevi bulunduğu görülüyor.
Uzmanlara nazaran 7 büyüklüğündeki sarsıntı üretecek en az 10 fay sınırı bulunan İzmir’de kent merkezlerini bölen kırmızı çizgiler endişelendiriyor. Balçova ilçesinde bir AVM fay çizgisinin başladığı noktada yer alırken, Dokuz Eylül Üniversitesi’nin ise çabucak önünden canlı fay geçiyor. İzmir İktisat Üniversitesi ile Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri ise haritadaki kırmızı çizgilerin tam üzerinde yer alıyor.
Denizli’de ise canlı fay sınırını gösteren kırmızı çizgi vilayet merkezini ikiye bölen İzmir-Aydın Karayolu üzerinde kilometrelerce ilerliyor. İki fay ortasına inşaatı süren İzmir Kent Hastanesi’nin yasal mecburilik olan sarsıntı izolatörüne sahip olup olmadığı ise bilinmiyor.
“FAY ÇİZGİSİNİN ÜSTÜ EN TEHLİKELİ VE EN RİSKLİ YERDİR”
İnşaat Mühendisleri Odası Genel Lideri Taner Yüzgeç, olağan şartlarda imar planlarının afet risk haritalarına nazaran şekillendirilmiş olması gerektiğini söyledi. Yüzgeç, “Afet risk haritalarında, mikro bölgeleme çalışmalarında faylar genel olarak işaretlenir. Buralara yalnızca mecburî yapılalar yapılabilir.
Fay üzerinde geçmişte yapılan yapılardan ise emin olmak gerekir. Fay sınırının üstü en tehlikeli en riskli yerdir. Şu an için çabucak orayı yıkın yahut taşıyın demek mümkün değil. Bunların incelenmesi gerekir” dedi.
“İZMİR’DE BAŞLATILAN ÇALIŞMA TÜM TÜRKİYE’YE YAYILMALI”
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 30 Ekim 2020 zelzelesi sonrası başlattığı Yapı Stoku Envanteri ve faylar ile ilgili iki çalışmayı hatırlatan İzmir İnşaat Mühendisleri Odası Lideri Aksiyon Ulutaş Ayatar ise, bu çalışmaların ülke genelinde yaygınlaştırılması gerektiğini söyledi. Hususun yalnızca fay sınırları ile sınırlanmaması gerektiğini belirten Ayatar, “Elbette ki faylar değerli. Lakin 30 Ekim’de yaşadığımız zelzelede yıkım fay sınırından 8 uzakta, Bayraklı’da olmuştu.
Öncelikle binaların yapı güvenliğini konuşmak zorundayız. Şayet yapı inançlı değilse fay çizgisine uzakta da olsa etkileniyor. Bizim yapı güvenliğini sağlamamız gerekiyor. Bu nedenle İzmir’de yaptığımız yapı envanter çalışmasının tüm Türkiye’de yapılması gerekiyor. Mevcut yapıların zelzele riski açısından bir derecelendirmesinin yapılması gerekiyor.
Öncelikle hangi binalara müdahale etmemiz gerektiğini fay üzerinden değil, binalar üzerinden belirlememiz gerekiyor. Yalnızca fay sınırları üzerindeki yapıları kaldıralım yahut taşıyalım demek yerine o yapıları her tarafıyla inceleyip bu yapılar muhtemel bir sarsıntı sırasında ayakta kalacak mı diye bakmak gerekir” diyerek ivedilikle risk altındaki tüm yapıların tespit edilmesi gerektiğinin altını çizdi.
KAYNAK : Sözcü
