Geçtiğimiz günlerde Celal Şengör ve başka yer bilimciler ortasındaki akademik çekişme nedeniyle Türkiye’nin gerçek sarsıntı haritasının kullanılmadığını açıklayan İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı’ndan Profesör Tabip Cenk Yaltırak, toplumsal medyadan yaptığı açıklamada muhtemel Marmara zelzelesi ile ilgili öngörülerde bulundu.
İşte ayrıntılar…
Kahramanmaraş ve 10 ili yıkıma uğratan zelzelelerin akabinde yer bilimciler ve uzmanlar açıklamaları ile dikkat çekmişti.
Tüm yurttaşların, kamu kuruluşlarının, belediyelerin ve hatta devlet yetkililerinin bilgi seviyesini arttırmak için uzmanların görüşlerine gereksinim duyduğu bu günlerde Prof. Dr. Cenk Yaltırak açıklamaları ile dumura uğratmıştı.
Türkiye’nin sarsıntı haritalarının gerçek olmadığını tabir eden Yaltırak, münasebetiyle AFAD’ın ve İBB’nin sarsıntı öngörülerinin de yanlış olduğunu bildirmişti.
Celal Şengör ve öteki akademisyenlerin kendi hazırladığı yeni ve daha çok data içeren zelzele haritasının akademik dertler ve çekişmeler nedeniyle yayımlanmadığını söyleyen Yaltırak, Marmara sarsıntısı hakkındaki kuşkuları daha da büyüttü.
Yaltırak Maraş’ta olan sarsıntıların 9 saat ortayla 2 tane değil, toplamda 3 tane olduğunu söylemiş; hatta Marmara’da tek fay değil birden fazla fay var, açıklamalarında bulunmuştu.
Konu ile ilgili toplumsal medyadan açıklama yapan Yaltırak, Marmara Denizi’nde beklenen sarsıntılar ile ilgili soruları yanıtlandırmak istediğini belirtti.
‘Bilim, yanlışlanarak ilerleyen bir çalışma disiplindir. Şayet yanlışlama olmazsa gelişme de olmaz’ diyen Yaltırak, yer bilimciler ortasında İstanbul sarsıntısı ile ilgili farklı görüşlerin olmasını vatandaşların olağan karşılaması gerektiğini belirtiyor.
“Şimdi gelelim Marmara’da tek mi yoksa birden fazla mı fay olduğuna…”
Yaltırak, ‘Marmara Deniz’inde sarsıntı olacağı konusunda tüm yer bilimleri topluluğu hemfikirdir’ diyerek gelecek günlerde bir İstanbul sarsıntısı yaşanacağının bilgisini verdi. Ayrıyeten, ‘Marmara’da tek fay bulunmuyor. Marmara’da birbirini basamaklı izleyen dört fay segmenti bulunuyor’ dedi.
Marmara Denizi’nde beklenen zelzelelerle ilgili olmakla birlikte, sizinle son birkaç gündür 50’nin üzerinde İTÜ’lü akademisyen arkadaşımızla (Jeologlar, jeofizikçiler, inşaat mühendisleri, jeomorfologlar, jeodeziciler, sosyologlar, psikologlar) birlikte çalıştığını tabir eden Yaltırak, incelemelerini paylaştı.
Ellerinde tek fayın dayandırıldığı bilginin iki katı kadar dataya ulaşabilecekleri bir harita olduğunu belirten Yaltırak, 2001 yılında çoklu fay haritasını Kanada’da yapmıştık bile, dedi.
“Marmara’da 7.0’dan büyük zelzele üretme potansiyeli olan dört fay segmenti bulunmaktadır. Marmara’da tarihi olarak 1500 yılda (1999 İzmit zelzelesi dahil) 38 adet sarsıntı, ikiden fazla kenti ve etrafını yıkmıştır.”
‘Bunlar, Marmara Denizi’nde İzmit Körfezi, İstanbul Tarihi Yarımada ve Anadolu Yakası, Eski İstanbul ve Marmara Ereğlisi ortasında kalan bölge, Batı Marmara’da Tekirdağ civarı ve Marmara adası civarında tesirli olmuştur’ diyen Yaltırak, içlerinden bir kümesi da Gaziköy ile Saros körfezi ortasında ağır yıkım yapmıştır. Fakat bunların dışında üç tarihî sarsıntı var ki, Sakarya’dan Tekirdağ’a, Edirne’den Bursa’ya kadar tüm Marmara’da yıkıcı tesire sahiptir (Ayasosya’nın kubbesini indirenler), diyor.
“Marmara’daki tarihî zelzeleleri, beş tane altışarlı küme, bir tane de üç’lü küme olarak kümelendirebiliriz. Ayrıyeten Saroz körfezinde de dörtlü bir küme bulunmaktadır.”
‘Bu kadar çok yıkıcı zelzelenin tek bir fayın zerinde olma mümkünlüğü hiç yoktur. Yanal atımlı, uzunluğu 40 ila 110 km ortasındaki fay segmentlerinin 7’den büyük sarsıntı ürettiğini, 1999 Düzce’de ve 2023 Elbistan’da daima birlikte yaşadık’ diyen Yaltırak, ‘Tek bir fayın 38 sarsıntısı 1500 yılda üretmesi matematik olarak imkansızdır. Yıllık biriken atım, faylar ortasında geometrilerine bağlı olarak dağılır ve faylar kendilerine has bir müddette sarsıntılarını tekrarlarlar’ biçiminde konuştu.
Yaltırak, Marmara faylarında 250 yahut 500 yıllık bir periyod söylemek yerine her bir segmentin kendisine has bir dönemi olduğunu söylemek daha hakikat, dedi.
Böylece ellerindeki haritanın yeni datalarla farklı kestirimler sunabileceğini belirten Yaltırak, halkı bu bahiste aydınlatmak gereği duyduğunu belirtti.
“Marmara’da şimdiye kadar toplanan tüm bilgiler dağınık tespih taneleri üzereydiler. Meğer artık durum değişti.”
Marmara’daki bilgileri bir data tabanında bir ortaya getirildiğinde manalı ve ü yaşanan sarsıntıları en güzel açıklayan bir fotoğraf oluşturduğunu belirten Yaltırak, bu bir harita arbedesi değil, hepimizin geleceğidir. Yanlış yada eksik teşhisin, hastayı kurtarmayacağı ortada, biçiminde konuştu.
Ayrıca profesör, isterlerse öteki araştırmacı arkadaşlarımla tüm bilgileri paylaşabilirim, diye ekledi.
KAYNAK : Onedio
