Yaşanan Kahramanmaraş sarsıntısının büyüklüğü etkilenen insan sayısının da hayli fazla olmasına neden olmuştur. Sarsıntı üzere doğal afetlerin birinci evvel fizikî tesirleri ortaya çıkar. Lakin bu doğal afetlerin fizikî tesirlerinin yanı sıra ruhsal tesirleri de vardır ve bu tesirler yaşanan olaylardan bir müddet sonra ortaya çıkmaya başlarlar. Depremzedeler hangi ruhsal hastalıkları yaşayabilirler ve bu hastalıkların tesirlerini azaltmak için neler yapılabilir sizler için anlattık. Keyifli okumalar!
6 Şubat 2023 tarihinde ülkece büyük bir felaket yaşadık. Bu felaket 10 vilayet ile birlikte tüm Türkiye’yi büyük bir yasa boğdu.
Yaşanan Kahramanmaraş sarsıntısı birçok insanın evsiz kalmasına, yakınlarını kaybetmesine neden oldu. Yaraların yeni yeni sarılmaya başlandığı bu periyotta ise sarsıntının fizikî tesirleri kaybolmaya başlarken ruhsal tesirleri ortaya çıkmaya başladı.
Uzmanlar bu üzere yıkıcı sonuçlara neden olan sarsıntılardan sonra şahısların kimi ruhsal rahatsızlıklar le karşılaşabileceklerini söylüyorlar. Bunun temel nedeni ise bireylerin kendilerini muhafaza içgüdüsü oluyor.
Depremi birebir yaşayan ve ruhsal olarak etkilenen şahıslarda temel olarak üç devir yaşanıyor. Bu üç periyodu gelin birlikte inceleyelim.
Birinci periyot şok periyodudur ve sarsıntıdan çabucak sonraki devri kapsar.
Bu periyotta duygusal süreçler biyolojik reaksiyonları tesirler ve savaş ya da kaç reaksiyonları verilmeye başlar. Yani bireyler ya korktukları durumlar ile savaşmayı tercih ederler ya da o durumdan uzaklaşmaya çalışarak kaçarlar. Bu periyottaki bireylerde duygusal tepkisizlik meydana gelir ve bireyler kaygı ya da rastgele bir duyguyu hissedemeyebilirler.
İkinci periyoda verilen isim ise pasifleşme periyodudur. Bu devirde bireyler kendilerine yardım etmek isteyen insanları dinlerler ve onların söylediklerine ahenk sağlarlar.
Diğer insanların söylediklerine ahenk sağlamaya eğilimli olan bu şahıslar kendi başlarına bir hareketi gerçekleştirme konusunda ise başarılı olamazlar. Bu bireyler en kolay işi bile kendileri yapamaz ve yanlarında daima birine gereksinim duyarlar. Bu periyot süreç içerisinde azalır ve şahıslar yavaş yavaş kendilerine gelmeye başlarlar.
Üçüncü ve son periyot toparlanma devridir. Bu devirde bireyler büyük bir korku içerisinde olur, uyku sorunu yaşar, seslerden tetiklenir ve daima kabuslar görürler.
Aynı vakitte bu devirdeki bireyler konutta tek başlarına uzun müddet kalamazlar ve şayet kişi hayatının sisteme gireceğine olan inancını kaybederse kendine ziyan dahi verebilir.
Bu periyotların haricinde sarsıntısı yaşayan bireylerde birtakım ruhsal rahatsızlıkların meydana gelmesi de olasıdır. Depremzedelerde görülebilecek ruhsal rahatsızlıklar şunlardır;
Travma sonrası gerilim bozukluğu
TSSB birden fazla vakit sarsıntı ya da savaş üzere büyük felaketler yaşanması sonucunda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu hastalığın belirtileri ortasında ise dehşet, kabus görme, yaşanan afetin daima olarak göz önüne gelmesi yer alır. Bu hastalık için uzmanlar, zelzelesi direkt olarak yaşayan birçok beşerde görüleceğini söylüyorlar.
Deprem fobisi
Uzmanlar zelzele fobisinin daima tekrar zelzele olacakmış üzere hissedilmesi manasına geldiğini söylüyorlar. Doğal afetlerin en vakit gerçekleşeceğini bilmemek ve olmasını engelleyememek ise insanların bu endişeyi yaşamalarına neden olan durumlar ortasında sayılıyor.
Hipervijilans
Hipervijilans çok uyarılmışlık manasına gelen ve bireylerin ortada bir tehlike olmadığı halde daima olarak tetikte olmasına verilen isimdir. Uzmanlar büyük sarsıntılar yaşayan ve hayatta kalabilen bireylerin bu durumu yaşama ihtimallerinin yüksek olduğunu söylüyor ve bedenin kendini koruyabilmek için devamlı hassasiyet gösterdiğini de belirtiyorlar. Bu hastalık birden fazla vakit zaten kaybolsa da birtakım durumlarda geçmesi uzun vakit alabiliyor. Hastalığın uzun mühlet devam etmesi travma sonrası gerilim bozukluğunun belirtisi olabileceği için kesinlikle bir uzmandan takviye alınması öneriliyor.
Anksiyete ve Depresyon
Uzmanlar yıkıcı zelzeleler yaşayan şahısların depresyon ve korku bozukluğu üzere rahatsızlıklar ile müsabaka ihtimallerinin yüksek olduğunu söylüyor. Anksiyete ve depresyon birden fazla vakit birlikte görülüyor. Hastalığın semptomları ortasında ise; yorgunluk, uykusuzluk, günlük rutine olan ilginin azalması, hudut üzere belirtiler yer alıyor. Bu belirtilerin birinci vakitlerde görülmesi olağan karşılansa da uzun müddet devam etmesi durumunda kesinlikle tedavi edilmesi gerekiyor.
Peki depremzedelerin ruhsal durumlarını düzeltmek için neler yapılabilir?
İtalya Roma Sapienza Üniversitesi’nden Dr. Cristina Marzano depremzedelerin ruhsal durumlarını düzeltmenin mümkün olduğunu söylüyor. Lakin Dr. Marzano, bu güzelleşmenin gerçekleşmesi için aile ve etraf takviyesinin de epey büyük bir role sahip olduğunu ekliyor.
Psikolojik açıdan en riskli kümeler ortasında çocuklar ve yaşlıların yer aldığını söyleyen Dr. Marzano, yaşanan travmalardan sonra en tesirli metodun bilişsel-davranışçı terapi uygulamak olduğunu belirtiyor.
Şuan ülkemizde bir ruhsal takviye seferberliği sürüyor. Bu seferberlikte Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı sarsıntı bölgelerine psikososyal dayanak takımlarını yönlendirerek depremzedelere yardımcı olmayı amaçlıyor.
Bunun dışında Türkiye Psikiyatri Derneği ve Türk Psikologlar Derneği de bölgelere uzmanlar gönderiyor. Resmi kurumların yanı sıra birçok psikolog ve ruhsal istişare toplumsal medya hesapları üzerinden depremzedelere ulaşarak onlara ruhsal dayanak vermeyi hedefliyor.
Uzmanların yanı sıra bu devirde bizlere de büyük sorumluluklar düşüyor. Ülkece depremzedelere yardım etmek gayesi ile elimizden geleni yaptık. Kimimiz kumbarasındaki parayı, kimimiz oyuncaklarını, kimimiz ise kıyafetlerini gönderdi. Tek yürek olduğumuz bu periyotta maddi yardımların yanında depremzedelere manevi takviye olmamız da epeyce kıymetli.
Eğer bir yakınınız sarsıntısı direkt olarak yaşamışsa ya da zelzeleden etkilenmişse onlara takviye olurken dikkat etmeniz gereken kimi durumlar var. Örneğin depremzedeler ile konuşurken onları yaşadıklarını anlatmaya zorlamamanız epeyce değerli. Birebir vakitte yeniden depremzedelere kolay teminatlar vermemek de bu periyotta büyük bir kıymete sahip. Yapabileceğiniz bir öbür şey ise depremzedelere yaşadıkları olaylar ile ilgili soru sormak yerine olağan şeylerden bahsetmek, haberleri ya da sarsıntı görüntülerini onlar yanında izlememek ve onların rutin hayatlarına bir an evvel dönmelerini sağlamaktır.
Aileniz ya da etrafınızdan biri zelzelesi yaşamış ise ve sonrasında üstte saydığımız belirtileri gösteriyor ise kesinlikle bir uzmandan takviye almanız gerektiğini unutmayın. Yaşanan bu güç periyodu en az ziyan ile atlatmanın yolu bir uzmandan ruhsal takviye almak olabilir.
Tüm depremzedelere geçmiş olsun diyor ve yaralıların bir an evvel düzgünleşmesini diliyoruz.
KAYNAK : Onedio
