Depremlerde, alüvyal yerlerin riskli olduğu ve bunların üzerine yapılacak binalarda bu şartların kesinlikle gözetilmesi gerektiğini belirten OMÜ İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Coğrafya Kısım Lideri Prof. Dr. Ali Uzun, Bilhassa taban koşullarının büyük tesiri var.
Ana kaya üzerine inşa edilen yapılar sarsıntıdan daha az etkilenecektir. Uygun alanlarda bina yapmak lazım diye konuştu.
Doğal afetlerin oluşumunda o yerin coğrafik özelliklerinin büyük tesiri olduğunu belirten Prof. Dr. Uzun, alüvyal tabanlarda ise sıvılaşma beklendiğini ve bu alanların da Kuzey Anadolu fay çizgisi üzerinde daha çok yer aldığını söyledi.
Uzun, “İbn-i Haldunun da dediği üzere coğrafya yazgıdır. Kuzey Anadolu fay sınırı, fay oluğu içerisindeki bütün ovalar, tektonik ve çukur alanlar bundan etkilenir. Geçmişte yaşadığımız sarsıntılarda Adapazarı, Düzce, İzmit buralarda da taban sıvılaşması görülmüştür” dedi.
KIRILMA ARTARSA ZELZELENİN BÜYÜKLÜĞÜ DE ARTAR
Sıvılaşmayı önlemenin mümkün olmadığını, bu bölgelere bina yapılması gerekiyorsa yer koşulları gözetilerek, sarsıntıya sağlam ve muteber yapılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Uzun, zelzelenin yıkıcı tesirinin tabandaki kırılmanın büyüklüğü ile alakalı olduğunu da belirtti.
Alüvyal yerde, taban suyu yüksek olan alanlarda sarsıntı sonrası sıvılaşma olabileceğini kaydeden Uzun, “Kırılan kompartımanın büyüklüğü kıymetlidir yani bir masayı iteklerken harcayacağınız güç ile bir kitabı sürüklerken harcayacağınız güç birebir değildir. Hasebiyle kırılan kompartıman küçükse zelzelenin büyüklüğü az olacaktır. Kırılan kompartıman büyükse yani büyük bir arazi, büyük bir fay ortaya çıkmışsa o vakit daha fazla güç harcanmış olacak. Yani zelzelenin büyüklüğü fazla olacak. Maalesef taban koşullarına uygun binalar yapamadık. Ne kadar söylenirse söylesin, yerle insan ortasındaki ve yerle bina ortasındaki bağlantıyı düzgün kurmak lazım. Zelzele bizim ülkemizin mukadderatıdır. İnançlı bina yaparsanız, Hayat üçgeni yapayım diye düşünemezsiniz” diye konuştu. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
