İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) öncülüğünde, 5 üniversitenin öğretim üyelerinin de iştirakiyle, 13 sarsıntı bilimci, afet bölgelerinde 10 gündür çalışıyor. 4 başka küme halinde çalışan bilim insanları, yüzey kırığı haritalaması yaparak çalışmanın sonucunda dağılımları belirleyecek.
İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı grubu 10. günde Kahramanmaraş’tan geçen Narlı fay sınırının bitiş noktasında yer alan Pazarcık ilçesine bağlı Tetirlik köyünde inceleme yaptı. İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim üyesi Prof. Dr. Hüsnü Serdar Akyüz, Doç. Dr. Cengiz Zabcı, Prof. Dr. Gürsel Sunal, Dr. Nurettin Yakupoğlu ve doktora öğrencisi Asen Sabuncu, Narlı fay sınırının bitiş noktasında Doğu Anadolu fay çizgisi ile kesiştiği bölgeyi raporladı. Doç. Dr. Cengiz Zabcı tarafından havadan yüksek çözünürlüklü drone ile fay çizgisi görüntülendi.
“KIRILAN 4 SEGMENTİN UZUNLUĞU 300 KİLOMETREYE YAKIN”
İTÜ Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim üyesi Prof. Dr. Hüsnü Serdar Akyüz, şunları söyledi:
* Zelzele Doğu Anadolu fayı ancak Doğu Anadolu fayının dışında Narlı ve Çardak fayı da kırıldı. Doğu Anadolu fayının 3 tane segmenti var. En güneyde Amanos segmenti, yaklaşık 100 kilometrelik bir kesim, orası kırıldı. Türkoğlu ile Gölbaşı ortasında Pazarcık segmenti olarak isimlendirdiğimiz Pazarcık segmenti kırıldı.
* Gölbaşı’ndan Kuzey Doğu’ya hakikat devam eden Erkenek segmenti kırıldı. Bunlar Doğu Anadolu fayına ilişkin segmentler. Bunun dışında Güney’de Meyyit Deniz fayı dediğimiz Hatay’ın doğusundan geçen Ürdün’e hakikat devam eden Ölüdeniz fayı var.
* Ölüdeniz fayının da en kuzey ucu, Narlı fayı olarak isimlendiriliyor. Narlı fayının Doğu Anadolu Fayı ile çakışma noktasındayız. Sabah birinci sarsıntıda kırılan sınırlar bu sınırlar. Amanos, Pazarcık, Erkenek ve Narlı segmenti, 4 tane segment kırıldı. Bunların toplam uzunluğu da 280-300 kilometreye yakın” dedi.
“DAHA KOMPLEKS BİR FAY GEOMETRİSİ İZLİYORUZ”
Kesişen faylar birbirine yaklaştıkça karışık bir fay geometrisi görülüyor. Öğle saatlerinde kırılan fay modülü ise Çardak fayı. O da yine Doğu Anadolu fayından ayrılan doğu-batı gidişli bir fay. Artık Narlı fayının üzerinde ölçtüğümüz ötelenmeler azamî 2 buçuk metreydi, çoklukla daha düşük 1 ve 1 buçuk metre ötelenmeler ölçtük ancak sonlara yanlışsız gitgide bu fay saçılmaya başladı, zira artık büyük bir sistemle karşılaşıyor. 2 tane fay sisteminin kuzeyde karşılaştığı noktayı da biliyoruz.
* Mesela bir kesim burada. Sistemler birbirlerine yaklaştıkça daha kompleks bir fay geometrisi izliyoruz. Bunları tam olarak anlayabilmek için çakışma bölgesinde fay kırıkları nasıl yöneliyor, üzerinde ne tıp ötelenmeler var? Bunları anlayabilmek için yerden müşahedeler yapıyoruz. Birebir vakitle da drone ile daha geniş bir alanı yüksek çözünürlüklü olarak tarıyoruz. Bu iki büyük fayın kesişmesinin anlaşılması açısından da değerli bilgiler sağlıyor.
* Çalışmalar sürdükçe artık net şeyler söylemeye başlıyoruz. En azından 5 tane fay modülünün kırıldığını söyleyebiliyoruz. Bunların toplam uzunluklarını az çok kestirim edebiliyoruz. Kuzey’e hakikat Gölbaşı’ndan Kuzey Doğu’ya hakikat devam eden Erkenek segmentinin Kuzey Doğu kesitlerinde mevsim şartları nedeniyle sağlıklı bilgiler gelmedi. Drone ve hava radarları ile mümkün olan bilgileri toplamaya çalışıyoruz.
“NARLI FAYININ BU DURUMU KIRILABİLECEĞİNİ GÖSTERİYOR”
* Narlı fayının bu durumu kırılabileceğini gösteriyor, geçmişte de kırıldığını gösteriyor, gelecekte de kırılacağını anlatıyor. Bizim açımızdan kıymetli olan iki farklı fay sisteminin müsabaka noktası. Oradaki yapılar bize fay sisteminin karşılaştığı yerlerde ne çeşit yapılar gelişiyor onları anlatıyor.
* Burası bir zelzele bölgesi. Bu çakışma noktalarının olduğu yerler biraz daha kompleks yapılar. Hasebiyle etkilediği alanlar da genişliyor. Mesela tek bir fay çizgisinin kırıldığını düşünürsek bunun civarında ve uçlarında hasar bekleriz. Ancak deformasyon zonu, kırıkların genişlediği yerlerde daha geniş alanlarda yıkım ve hasarlar görüyoruz.
* Çardak tarafında bir takım çalışmasını bitirdi lakin bir de hava radarı ile orayı tarayacağız. Birtakım özel firmalar dayanak oldular, ordu da elinden geldiği kadar helikopterler ile takviye çıkmaya çalışıyor. Bu bilgileri bir ortaya getirdikten sonra daha sağlıklı şeyler söyleyeceğiz. Gelecekte biz ne beklediğimizi daha sağlıklı biçimde söyleyeceğiz. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
