Isınma sıcaklıkları, hayvanları ve bitkileri yeni habitatlara doğru kovalıyor ve bazen ekosistemler üzerinde yıkıcı sonuçlar doğuruyor. Ancak işgalcilerin ne kadar uzağa ve ne kadar hızlı hareket ettiğine dair çok az kanıt var.
Yeni bir çalışma, geçmişe bakarak geleceğe bir bakış sunuyor. Araştırmaya göre, Sahra altı Afrika’da sıtmayı bulaştıran sivrisinekler, geçen yüzyılda Ekvator’dan yılda yaklaşık 6,5 metre (yaklaşık 21 fit) daha yüksek rakımlara ve yılda 4,7 kilometre (yaklaşık üç mil) uzaklaştı.
Yazarlar, bu hızın iklim değişikliği ile tutarlı olduğunu ve sıtmanın menzilinin son birkaç on yılda neden genişlediğini açıklayabileceğini söyledi. Sonuçların, hastalıkla baş etmeye hazır olmayan ülkeler için ciddi etkileri var.
Georgetown Üniversitesi’nin Küresel Sağlık Bilimi ve Güvenliği Merkezi’nden biyolog ve makalenin başyazarı Colin Carlson, “Bu rastgele olsaydı ve iklimle alakasız olsaydı, temiz bir şekilde iklimle bağlantılı görünmezdi” dedi. Çalışma Salı günü Biology Letters dergisinde yayınlandı.
İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkisine ilişkin çoğu çalışma, tek bir nedene kadar izini sürmek zor olabilen ve tahmin edilebilir olan hastalığın yayılmasına odaklanma eğilimindedir. Yeni çalışma bunun yerine sivrisineklerin nasıl hareket ettiğine dair geriye dönük bir bakış.
Florida Üniversitesi’nden bir tıbbi coğrafyacı olan Sadie Ryan, “Bu, gerçekten bu bölgelerde bulaşmanın nerede ve nasıl gerçekleştiğine tekabül ediyor” dedi.
Ryan, yerinden edilme oranının, uzmanların iklim değişikliğinin bulaşıcı hastalıklar üzerindeki etkisine ilişkin en büyük korkularını doğruladığını da sözlerine ekledi.
“Beklediğimiz şey oldukça dramatik – ve gerçekten de oldukça dramatik görünüyor” dedi. “Aslında beklediğimiz ve olmasından korktuğumuz şeyi yapıyor olması çok ikna edici.”
Gezegen ısınırken, bitkiler ve hayvanlar – özellikle omurgasızlar – daha yüksek rakımlara çıkarak veya kutuplara yaklaşarak daha düşük sıcaklıklar arıyorlar. Bir meta-analiz, karasal türlerin bugüne kadar yılda 1,1 metre (3,6 fit) hızla yokuş yukarı ve yılda 1,7 kilometre (1,1 mil) hızla kutuplara doğru hareket ettiğini tahmin ediyor.
Örneğin, Lyme hastalığını bulaştıran keneler, Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzeyindeki yayılma alanlarını önemli ölçüde genişletiyor. Yarasalar da hareket halinde ve onlarla birlikte kuduz gibi bulaştırdıkları hastalıklar.
Kuzeydoğuda ıstakozlar ısınmaya bağlı bir mantar hastalığından ölüyor ve balıklar daha soğuk sıcaklıklar aramak için kuzeye veya daha derin sulara göç ediyor. Bu, martılar gibi deniz kuşlarını azalan bir gıda kaynağıyla baş başa bırakır ve ticari balıkçılığı yeni av türlerine geçmeye zorlar.
Los Angeles’taki California Üniversitesi’nden ekolojist Morgan Tingley, “Genellikle iklim değişikliğinin etkilerini, genel olarak ısınmaya başlayan dünyaya indirgiyoruz ve içinde yaşadığımız, birbiriyle son derece bağlantılı dünyayı pek düşünmüyoruz” dedi. .
Dr. Tingley, iklime tepki olarak türlerin gezegende milyonlarca yıldır yeniden dağılmasına rağmen, değişikliklerin artık “aşırı derecede hızlı” olduğunu söyledi. “Bu pek çok tür için iyi sonuç vermeyecek ve ekosistemlerin istikrarı açısından pek iyi olmayacak.”
Hawaii’de, yeni sivrisinek türlerinin istilası, nesli tükenmekte olan iki kuş türünü kuş sıtmasıyla tehdit ediyor: ‘akeke’e ve ‘akikiki. 1.000’den az ‘akeke’ ve 50’den az ‘akikiki’ vardır; Dr. Tingley, ikincisinin son yıllarda hızla azaldığını ve bu on yılda neslinin tükenmesinin beklendiğini söyledi.
O ve diğer araştırmacılar, sivrisineklerin ve diğer hastalık taşıyıcıların dünya çapında tam olarak nasıl ve ne kadar hızlı hareket ettiğini anlamak için veri toplamanın öneminin altını çizdiler. Sivrisinekler ve taşıdıkları parazitler daha yüksek sıcaklıklarda daha hızlı ürdükleri için daha sıcak iklimlerin sivrisinekler için avantajlı olması bekleniyor.
Dr. Carlson, “1,2 derece daha sıcak bir dünyada yaşıyoruz ve bunun olmaya başlayıp başlamadığını gerçekten kontrol etmedik,” dedi.
O ve meslektaşları, 2017’de yayınlanan ve Sahra altı Afrika’da 1898 ile 2016 yılları arasında 22 sivrisinek türünün dağılımını kaydeden devasa bir veri tabanına güvendiler. ,hakemli yayınlar, teknik raporlar, tezler ve arşiv kayıtları.
Çalışma, bu süre boyunca, farklı Anopheles sivrisinek türlerinin menzillerini kümülatif ortalama 2.300 fit yükseklikte ve Ekvator’un 300 milden fazla güneyine kadar genişletti.
Tingley, çalışmada bildirilen eğilime tam olarak güvendiğini, ancak “bu oranı büyük bir tuz tanesi gibi kabul edeceğini” söyledi. Bunun nedeni kısmen, çalışmanın küresel ısınmanın son yıllarda hızlanan hızını hesaba katmayarak değişimi hafife alıyor olabileceğidir, dedi.
Uzmanlar, bazı sivrisinek hareketlerinin arazi kullanımındaki değişikliklerden, yiyeceklerin mevcudiyetinden veya iklim değişikliği nedeniyle insanların daha yüksek rakımlara göç etmesinin bir yan etkisinden kaynaklanabileceğini söyledi. Yine de hastalık taşıyan sivrisinekler, kişi ve kurumların hazırlıksız olduğu alanlarda ciddi endişe kaynağı.
Carlson, “Bir sıcak hava dalgası Detroit’te, aynı sıcaklıktaki San Antonio’dakinden çok daha ölümcüldür,” dedi. “Seni öldüren sürprizdir.”
