Resmi açıklamalara bakılırsa 6 binin üzerinde, ‘yıkıldı’ ihablarına nazaran 11 bin bina yıkıldı. Gözaltına alınan müteahhitlerin sayısı iki elin parmaklarını geçmedi. Son olarak bir şantiye şefinin gözaltına alındığı haberi geldi.
Peki yıkılan epey binanın tek sorumlusu müteahhitler mi… Bu inşaatları denetleyenler, ruhsat verenler, onaylayanlar, belediye çalışanları, liderleri, bakanlık bürokratları, yetkili bakanların sorumluluğu yok mu? Hatta imar planlarını değiştirenlerin, imar affı hazırlayanların, bunlara onay verenlerin bir hatası yok mu?
Tüm bu soruların yanıtını işin uzmanı İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Adem Sözüer SÖZCÜ’ye açıkladı.
2004 yılında Türk Ceza Kanununa (Madde.184) hiç bir ülkede olmayan İmar Kirliliğine Neden Olma Suçu’nun düzenlenmesine ön ayak olan Prof. Dr. Sözüer özetle şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
“HEM CEZA HUKUKU, HEM ÖZEL HUKUK, HEM İDARİ HUKUK İLGİLİ”
“Depremde yıkılan binalardan, meydana gelen vefat ve yaralanmalardan ötürü hem ceza hukuku, hem özel hukuk hem de yönetim hukuku sorumluğu doğar.
Ceza hukuku bakımından, genel güvenliği tehlikeye sokma kabahati ile öldürme ve yaralama kabahatleri gündeme gelecektir. Özel hukuk ve yönetim hukuku açısından, temel olarak özel şahısların ve yönetimin tazminat sorumluluğu vardır.
Her hukuk alanı bakımından geçerli olan unsur, kimin hangi kurala ters davrandığını gösteren kanıtların varlığıdır.”
“ÇOK SAYIDA KİŞİ SORUMLU”
“Bir binanın yapılmasında çok sayıda kişinin süreç ve fiilleri var. Ruhsat ve iskan süreçlerini yapanlar, bina imalini denetleyenler; yer etüdü, mimari, statik ve teknik proje müellifleri, şantiye şefi, teknik uygulama sorumluları, yapı sahipleri ve müteahhitler.
Bu şahıslardan kim yahut kimler sorumlu tutulacak bunun tespiti için öncelikle, binanın ilgili imar kanunlarında uygun yapılıp yapılmadığının tespiti koşul.”
“KANUN ÇIKTI FAKAT HİÇ UYGULANMADI”
“Ülkemizde bir çok binanın, imar mevzuatına karşıt yapıldığı açık bir gerçek. Bunun önlenmesi için benim ve akademisyen arkadaşlarımın önerisi üzerine 2004 yılında Türk Ceza Kanununa (Madde.184) hiç bir ülkede olmayan İmar Kirliliğine Neden Olma Kabahati düzenlendi.
Her cins imar kuralına ters yapılaşma, bu yapıların şantiyelerine elektrik, su, telefon bağlama üzere fiiller için beş yıla kadar mahpus cezası öngörüldü.”
“BAKANLAR, LİDERLER SORUMLU”
“Peki bu kanun uygulandı mı? Aktif olarak hiç uygulanmadı, şehircilik bakanlığı, belediyeler, kolluk, savcılıklar, kaçak yapılaşmaları bilmelerine, görmeleri karşın, kaçak yapılaşmayla ilgili kanunları uygulamadılar. Bu bakımdan misyonunu yapmayan, öncelikle yetkili bakanlar, belediye lider ve vazifelilerinin sorumluluğu var.”
“BİRKAÇ VELİ GÖÇER BULUP GÜNAH KEÇİSİ İLAN EDECEKLER”
“Ama artık de muhtemelen, Marmara sarsıntısında olduğu üzere bir kaç Veli Göçer bulup onları günah keçisi ilan edecekler.
Türkiye’de Resmi makamlar göz yummadan, bu ölçüde kaçak yapılaşma olamaz. İçinde belediyelerin de olduğu haksız menfaat zinciri olmadan, böylesine büyük çapta imara karşıtlık abidesi kentler oluşmaz.
Çok yüksek ölçülerde elde edilen rantlar, siyasetçiler, kamu vazifelileri, bina sahipleri, mütahitler ortasında bölüşülüyor. Bunu garantiye almak için de imar afları çıkarılıyor.”
“MUHALEFET DE İMAR AFFINI ANAYASA MAHKEMESİ’NE GÖTÜRMEDİ”
“Şu anda dahi iktidar yahut muhalefetin yönettiği belediyelere gidin imara muhalif yapılaşma devam ediyor. Muhalafet imar affını haklı olarak eleştiriyor lakin, onlar da bu maddeyi anayasaya mahkemesine dahi götürmedi. Çok büyük bir günah paydaşlığı var.
İmara karşıt yapılaşmayı seyreden iktidarlardan, haksız menfaat sağlayıp misyonunu gereklerine muhalif davranlardan, inşaat mahalline gitmeden, masa başında evrak imzalayanlardan çabucak hiç hesap sorulmadı ülkemizde.”
Prof. Dr. Adem Sözüer
“İKTİDAR KENDİ BELEDİYELERİNE DOKUNDURTMAZ”
“Siyasi iktidarlar bu hesap sormayı maniler. İmar affı da bu engelleme sisteminin bir modülüdür.
Siyasi iktidarlar kendi belediyelerine dokundurtmaz.
Asıl sorun buradadır.”
KAYNAK : Sözcü
