Uzmanlar, Türkiye’deki zelzelelerin yüzeye çok yakın biçimde meydana geldiğine dikkati çekerek oluşan sarsıntıların da bu nedenle çok güçlü olduğunu belirtti.
Deprem Jeoloğu Dr. Wendy Bohon ve University College London’da Deprembilim Uzmanı Dr. Stephen Hicks, merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan ve toplamda 10 ili etkileyen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntılara ait değerlendirmelerde bulundu.
Bohon, zelzelenin meydana geldiği bölgenin, tektonik levhaların hududunda yer alması nedeniyle sismik olarak çok faal olduğunu söyleyerek “Yanındaki Arap levhası (Anadolu levhasını) kuzeye gerçek üst gerçek itiyor ve bu da Anadolu levhasının batıya kaymasına neden oluyor. Bu kayma, fay boyunca gerçekleşiyor. Bu sarsıntıların her ikisi de Doğu Anadolu fayı denilen fay sistemlerinden biri boyunca meydana geldi” tabirini kullandı.
Bohon, bu fay sistemlerinden ötürü bu bölgede büyük zelzeleler olmasının beklenebileceğini kaydederek “Bu çok büyük bir zelzele. Bu bölge ‘doğrultu atımlı fay’ ismi verilen bir fayın üzerindedir. Dünyanın iki kesimi birbirinin yanından kayıyor. Bu, bu çeşit bir fay için büyük bir zelzeledir. Bu büyüklükte zelzelelerin hem Kuzey Anadolu faylarında hem de Doğu Anadolu faylarında meydana gelmesini bekliyoruz zira çok uzunlar” değerlendirmesinde bulundu.
Benzer bir öbür fay cinsinin de California’daki San Andreas fayı olduğuna dikkati çeken Bohon, o fay üzerinde de bu büyüklükte zelzeleler olmasını beklediklerine işaret etti.
‘ÇOK SIĞ BİR DEPREM’
“Bu zelzele, yüzeyin yaklaşık 17,9 kilometre altındaydı ki bu epeyce sığdır. Bu, yüzeydeki insanların, yer altında zelzelenin meydana geldiği yere bir nevi yakın olduğu manasına geliyor. Sarsıntının geniş bir alana yayılmış olmasının bir nedeni de buydu” diyen Bohon, bu nedenle zelzeleden çok sayıda kişinin etkilendiğini vurguladı.
Dünyadaki en büyük sarsıntıların dalma-batma bölgesi hudutlarında 9’dan fazla büyüklükte meydana geldiğini kaydeden Bohon, şöyle devam etti:
“Doğrultu atımlı faylar (yanlara hakikat kayan faylar) boyunca meydana gelen zelzeleler, yitim zonu sarsıntılarından daha küçüktür fakat yeniden de inanılmaz ölçüde güç açığa çıkarır. Doğrultu atımlı faylar üzerindeki geçmiş sarsıntılar ortasında San Andreas fayı üzerindeki 7,9 büyüklüğündeki San Francisco sarsıntısı, 1957’deki 7,8 büyüklüğündeki Moğol sarsıntısı ve 1999’da 7,6 büyüklüğündeki İzmit sarsıntısı sayılabilir. Münasebetiyle bu son olaylar, dünya çapında geçen yüzyılın en büyük doğrultu atımlı fay zelzelelerinin kapsamına giriyor”
University College London’da Deprembilim Uzmanı Dr. Stephen Hicks de zelzelenin büyüklüğüne dikkati çekerek şunları söyledi:
“Dün sabahın erken saatlerinde bu sarsıntısı gördüm, büyüklüklerini gördüm. Derinliği gördüm, yerini gördüm ve bunun makus olacağını düşündüm. Bu, en berbat durum senaryosu. Bu, bilhassa berbat bir zelzele zira sığ derinlikte meydana geldi, yani yüzeyin yaklaşık 10 kilometre altında. Bu, sarsıntının çok güçlü olduğu manasına gelir. Zira sismik dalgalar yahut titreşimler yüzeye ulaştığında, gücün dağılması için kâfi ara yoktur.”
Hicks, sarsıntının hissedilme aralığının 1000 kilometre civarında olabileceğini belirterek “Bence hasarın büyük boyutu ve şiddetli sarsıntı, kırılan faydan ve Türkiye’deki birden fazla fayın bu formda kırılmasından kaynaklanıyor. Fayın iki yanındaki iki blok kayayı birbirine gerçek yatay olarak hareket ettiriyor” dedi. (AA)
KAYNAK : Sözcü
