Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki zelzeleleri kıymetlendirdi.
AFAD’ın bilgilerine nazaran 6 Şubat’ta saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde 7.7, saat 13.24’te Elbistan ilçesinde 7.6 büyüklüğünde iki zelzele meydana geldi.
10 vilayette büyük hasar meydana gelirken kurtarma çalışmaları sürüyor. Prof. Dr. Naci Görür, son 100 yılın en büyük sarsıntısını kıymetlendirerek İstanbul için de ihtarlar yaptı.
“İKİNCİ ZELZELE ‘TETİKLENME’ İLE OLDU, ÇOK NADİR GÖRÜLEN BİR DURUM”
Prof. Dr. Naci Görür, zelzeleyle ilgili olarak 3 gün evvel ikaz yaptığını vurgulayarak, şöyle konuştu:
*Elazığ sarsıntısı olduğu vakit sizlere beyanat verdim. Elazığ zelzelesi Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu, o fay uyandı. Daha evvel sarsıntı üretmiyordu.
*Ben, ’21. asırda bieri sarsıntı üreterek gücünü boşaltacak’ dedim. Doğu Anadolu fayı Elazığ yöresini kırdıktan sonra, Maraş, Çelikhan, Erkenek ve Hatay bölgesi tehdit haline geldi, ‘Bundan sonra ben büyük zelzelelerin bu yörelerde olacağını düşünüyorum’ dedim.
*Şimdi bir bölge uzun vakit sarsıntı üretmediği vakit o fay çizgisini çok büyük ölçüde gerilim biriktiğini düşünüyoruz. Halkın anlayacağı halde söyleyelim, güç biriktirdiğini düşünüyoruz. Elazığ zelzelesi de olunca, Elazığ sarsıntısında açığa çıkan gücün bir kısmı da Doğu Anadolu fayının Maraş tarafına transfer edildi.
*Zaten Maraş’ta değerli bir güç birikmişse, bir de siz ekstra bir enerjiyi oraya transfer etmişseniz, Maraş’tan korkmaya başlarız. İşte o endişeden, beklentiden ötürü ‘Maraş’a dikkat edin’ dedim. ‘Deprem hazırlıklarına başlayın, kentsel dönüşümü burada ihmal etmeyin’ diye yazdım, çizdim, söyledim. Maalesef 6 Şubat geldi, 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntı oldu.
*Bu ikinci zelzele, ‘tetiklenme’ ile oldu. Oradaki fay sistemleri birbirlerini tetikledi. Birinci zelzele Ölüdeniz fayında, ikinci sarsıntı Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu.
*Böyle 9 saat ortayla iki sarsıntı olması çok nadir görülen bir durum. Baktığımız vakit, binaların birçok sefer tası üzere çökmüş” dedi.
“DİKKATLİ OLMAMIZ LAZIM”
Prof. Dr. Naci Görür, Hatay ve Adana için ihtarlarda bulunarak, şöyle konuştu:
*Çevredeki faylarda muhakkak bir gerilim transferi olabilir. Bu sarsıntılardan sonra Hatay ve Adana yöresinin daha hassas hale geldiğini düşünüyorum.
*Adana havzasında Doğu Anadolu fay jenerasyonunun devamı üzere düşünülen, orada da irili ufaklı faylar var, Hatay’ın meyyit fay bölümlerinde bir gerilim transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum.
*Oralarda ihtimamlı ve dikkatli olmak lazım lakin onun dışında büyük ölçüde Doğu Anadolu fayı gücünü boşalttı ve azalttı. Tıpkı Kuzey Anadolu fayı üzere. Bundan sonra büyük ölçüde o faylarda bir rahatlama olacaktır.
0Uzun periyot büyük zelzeleler meydana gelmeyecektir lakin dediğim yerlerde de dikkatli olmamız gerekiyor. Bizim kaygı ettiğimiz yerler Bingöl ile Karlıova ortasında, Doğu Anadolu fayının en Kuzey Doğu ucunda bir kesim var.
*Orada en son zelzele 1766 üzere oldu, oradan tasa ediyoruz. Bu Maraş fayından ötürü, Hatay ve Adana havzası kısmında dikkatli olmamız lazım” biçiminde konuştu.
“İLK SEFER SÖYLÜYORUM, İKİ FAY GÜCÜNÜN BÜYÜK KISMINI BOŞALTTI”
Türkiye’de en fazla zelzele üreten iki fay sınırının gücünün büyük bir kısmının boşalttığını belirterek, Prof. Dr. Naci Görür, şu tabirleri kullandı:
*Türkiye’de en fazla zelzele üreten iki fay var. Biri Kuzey Anadolu fayı, oburu Doğu Anadolu fayı. Her iki fay gücünün büyük bir kısmını boşalttı. Bu demektir önümüzdeki birkaç yüz sene içerisinde Türkiye’de çok büyük bir sarsıntı olmayacak, en azından bu iki fay jenerasyonu boyunca.
*Bu bizim için ülkeyi sarsıntıya hazırlama açısından bir baht. İrili ufaklı öbür yerlerde sarsıntı olabilir, burada da küçük sarsıntılar olur lakin Türkiye’nin en yüklü fay zonları enerjiyi boşalttı. Bu bir imkan, bunu birinci defa söylüyorum bunu bütün Türkiye duysun.
“İSTANBUL’DA VAKİT GELMEKTE, 7.5 BEKLİYORUZ”
İstanbul’da hasarın daha fazla olacağını belirten Prof. Dr. Naci Görür, şu sözleri kullandı:
*İstanbul’da durum hiç düzgün değil. Nasıl 3 gün evvel ‘Maraş’tan telaş ediyoruz’ diye yazdıysam tıpkı halde İstanbul’dan kaygı ediyorum. Bilimsel bütün araştırmalar, İstanbul’da vaktin gelmekte olduğunu gösteriyor.
*Aşağı üst 30 sene içerisinde zelzelenin beklendiği söyleniyordu, 23 yılı geçtiğine nazaran büyük ölçüde yakınlaşmış demek istiyorum.
*Ancak Maraş zelzelesi beklediğimiz Marmara zelzelesinden daha büyük. İstanbul’da en fazla 7.5 bekliyoruz. İstanbul’da daha küçük sarsıntı beklememize karşın, İstanbul’da hasar Maraş’tan daha fazla olur.
*Diğer yandan Maraş’ta da hasarın hayli fazla olacağını üzülerek iddia ediyorum, inşallah yanılırım ancak açıklanınca göreceğiz” tabirlerini kullandı.
“AFET BAKANLIĞI KURULMALI, 5 YILLIK PLANLAR YAPILMALI”
Afet Bakanlığı’nın kurulması gerektiğini tabir eden Prof. Dr. Naci Görür kelamlarına şöyle devam etti:
*Önce bir Afet Bakanlığı kurulacak. Bu bakanlık kurulduktan sonra, güzel bir bütçesi olacak, gerekli altyapı ve uyumu yapılacak.
*5 yıllık planlar ile sarsıntı nesillerinden başlanacak ve sarsıntı nesillerindeki her kent sarsıntı dirençli kentlere dönüştürülecek. Evvel bir mikrobölgeleme çalışması yapılacak. Risk tahlili yapılacak ondan sonra ziyan azaltma çalışmaları yapılacak. (DHA)
KAYNAK : Sözcü
