Oluştuğu dokuya nazaran isimlendirilen kanserin 200’den fazla cinsinin tespit edildiği biliniyor.
Cilt, göğüs, akciğer, prostat, mide, kalın bağırsak (kolon), rahim ağzı (serviks) kanseri ve lenf bezi tümörleri, hastalığın en yaygın çeşitleri ortasında yer alıyor.
“Habis tümör” yahut “ur” olarak da isimlendirilen kanser hastalığının, dünya genelinde en fazla mevte yol açan ikinci hastalık olduğu belirtiliyor.
KANSER HASTALARININ BÜYÜK KISMI ASYA’DA
Dünya Sıhhat Örgütüne (DSÖ) bağlı bir kuruluş olan Memleketler arası Kanser Araştırma Ajansının (IARC) datalarına nazaran, 2020’de dünya genelinde 19 milyon 292 bin 789 şahsa kanser teşhisi konulurken, 9 milyon 958 bin 133 kişi kanser nedeniyle hayatını kaybetti.
Kanser hadiselerinden 9 milyon 503 bin 710’u Asya ülkelerinde görülürken, Avrupa’da 4 milyon 398 bin 443, Kuzey Amerika’da 2 milyon 556 bin 862, Latin Amerika ile Karayipler’de 1 milyon 470 bin 274 ve Afrika’da 1 milyon 109 bin 209 bireye kanser teşhisi konuldu.
Her yıl yaklaşık 400 bin çocuk da kansere yakalanıyor. En sık görüler kanser çeşitleri ülkeler ortasında farklılık gösterirken, serviks, 23 ülkede en fazla görülen kanser tipi olarak öne çıkıyor.
2040 yılında kanser teşhisi konulan kişi sayısının yaklaşık 28 milyon 887 bine yükselmesi öngörülüyor.
Karaciğer, kolon ve rektum, akciğer, mide ve göğüs kanserleri, en fazla mevte neden olan kanser tipleri ortasında yer alıyor.
Kanser ölümlerinin yaklaşık üçte biri, sigara kullanımı, yüksek beden kitle indeksi, alkol tüketimi, az meyve-sebze ile beslenme ve fizikî aktivite eksikliğinden kaynaklanıyor.
İnsan papillom virüsü ve hepatit üzere kansere neden olan enfeksiyonlar, düşük ve orta gelirli ülkelerdeki kanser olaylarının yüzde 30’una neden oluyor.
GENETİK YATKINLIK YAHUT BİRTAKIM DIŞ ETKENLER KANSERE NEDEN OLUYOR
Kanser, çoklukla kanser öncesi bir lezyondan makûs huylu bir tümöre ilerleyen çok etaplı bir süreçte, olağan hücrelerin tümör hücrelerine dönüşmesinden kaynaklanıyor.
Kanser hastalığının nedenlerinden birinin; genetik yatkınlık yani ailedeki hastalık geçmişi olduğu belirtilirken, sigara ve alkol kullanımı, ağır güneş ışınına maruz kalma, radyasyon ile kanserojen olarak anılan birtakım kimyasallara maruz kalma, çeşitli virüsler, berbat beslenme alışkanlıkları ve hava kirliliği üzere dış faktörlerin de kansere neden olduğu biliniyor.
Özellikle düşük yahut orta gelirli ülkelerde, kronik enfeksiyonlar da kanser için risk teşkil ediyor. Kanser kaynaklı ölümlerin yüzde 30 ila 50’si erken teşhis ve tesirli tedavi ile önlenebiliyor.
Tüm kanser cinslerinde ve hastalarında tesirli bir kanser tedavi formülü şimdi bulunamamış olsa da tipine nazaran değişmekle birlikte ortalama yüzde 50 civarındaki güzelleşme oranları giderek artıyor.
Ameliyat, kemoterapi, radyasyon terapisi ve kemik iliği nakli üzere tedaviler, kanserin en yaygın tedavi usulleri olarak karşımıza çıkıyor. Bunların yanı sıra immünoterapi, hormon tedavisi, gayeli ilaç tedavisi ve radyofrekans ablasyon yolu de kanser tedavilerinde uzun müddettir uygulanıyor. Kelam konusu tedavi teknikleri, tek başına yahut birleştirilerek uygulanabiliyor.
Kanser riski, tütün kullanmayarak, sağlıklı beden yükünü koruyarak, meyve ve zerzevat dahil olmak üzere sıhhat yiyecekler tüketerek, tertipli fizikî aktivite yaparak, ultraviyole ışınından kaçınarak, dış ve iç yer kirliliğine daha az maruz kalarak azaltılabiliyor.
KANSERDE YANLIŞSIZ TEŞHİS, KIYMETLİ TEDAVİ YÖNETİMİ
Doğru kanser teşhisi, uygun ve tesirli tedavi için kıymetli olurken, her kanser çeşidi farklı tedavi sistemine gereksinim duyuyor.
Kanser tedavileri genel olarak cerrahi, radyoterapi yahut kemoterapi, hormonal tedaviler ile amaca yönelik biyolojik tedaviler üzere sistematik bir süreç gerektiriyor. Tedavi usulü seçilirken, kanserin çeşidi ve tedavi edilen bireye de dikkat ediliyor.
Tedavi protokolünün tanımlanmış bir mühlet içinde tamamlanması, öngörülen terapötik sonuca ulaşmak için kıymet arz ediyor.
İlk adım olarak tedavi amaçlarının belirlenmesi, tedavinin olumlu bir süreçte seyretmesi açısından değerliyken, birincil hedefin; ekseriyetle kanseri güzelleştirmek yahut hayatı değerli ölçüde uzatmak olması gerektiği kaydediliyor.
Hastanın hayat kalitesini artırmak da kıymetli bir gaye olarak öne çıkarken, bu, kanserin son evrelerinde hastanın fizikî, psikososyal ve ruhsal iyiliği ile palyatif bakım için dayanak sağlanmasıyla başarılabiliyor.
Meme kanseri, rahim ağzı kanseri, ağız kanseri ve kolorektal kanser üzere en yaygın kanser tiplerinden kimilerinin, erken teşhis edildiğinde ve en güzel uygulamalara nazaran tedavi edildiğinde yüksek düzgünleşme olasılıklarına sahip olduğu biliniyor.
Testiküler seminom, çocuklarda farklı lösemi ve lenfoma cinsleri üzere birtakım kanser cinslerinin de bedenin öteki bölgelerinde kanserli hücreler bulunduğunda bile uygun tedavi sağlanırsa yüksek düzgünleşme oranlarına sahip olduğu belirtiliyor.
Ülkelerin gelir seviyelerine nazaran tedaviye erişimde kıymetli farklılıklar öne çıkarken, kapsamlı tedavinin yüksek gelirli ülkelerin yüzde 90’ından fazlasında, düşük gelirli ülkelerin ise yüzden 15’inden azında mevcut olduğu söz ediliyor. AA
KAYNAK : Sözcü
