“Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu ile Kimi Kanunlarda ve 640 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
AVM’lerde evraksız sarfiyat tahsil edilemecek
Kanuna nazaran, alışveriş merkezlerindeki ortak kullanım alanlarına ait elektrik, su, doğalgaz, yenileme niteliğinde olmayan bakım, tamir, güvenlik ve paklık masrafları üzere alışveriş merkezinin aynına ait olmayan masraflar ile burada fiilen çalışan bordrolu idare çalışanının misyonuyla ilgili sarfiyatlar ortak sarfiyat olacak. Alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden sırf bu sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilebilecek. Reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere ortak sarfiyat niteliğine haiz olmayan masraflar ile belgelendirilmeyen masraflar için rastgele bir bedel tahsil edilemeyecek.
Ortak kullanım alanlarından elde edilen kiralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sanatsal faaliyet ve başka ortak kullanım alanı gelirleri ile ortak masraf iştirak hissesi avanslarından elde edilen her türlü gelir ortak gelir olacak. Ortak gelirler, ortak sarfiyatların karşılanmasında kullanılacak.
Alışveriş merkezi maliki yahut idaresi, her yıl bir evvelki yıla ait ortak gelir ve sarfiyat raporu hazırlayarak alışveriş merkezindeki perakende işletmelere gönderecek. Raporda, ortak gelir ve masrafların cins ve meblağları, her bir perakende işletmeden tahsil edilmesi gereken ve tahsil edilen ortak sarfiyat iştirak hisseleri ile ilgili bakanlıkça gerekli görülen öbür bilgilere yer verilecek.
Caydırıcı para cezası
Haksız ticari uygulamaların önüne geçilmesi için caydırıcı mahiyette idari para cezası uygulanacak.
Kanunun yürürlüğe girmesinden evvel reklam, pazarlama ve danışmanlık üzere sarfiyatlar için alışveriş merkezindeki perakende işletmelerden iştirak hissesi talep edilebilmesine imkan sağlayan ve bu hususun yayımı tarihinden evvel kurulan kontrat kararları, kontrat mühletince geçerli olacak. Mukavele mühletinin sona ermesinden evvel yahut sonra mukavelenin yenilenmesi ya da mühletinin uzatılmış sayılması hallerinde ise kelam konusu sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsil edilemeyecek.
Sözleşmelerde idare masrafının alt kalemleri ayrıyeten belirtilmedikçe perakende işletmelerden idare masrafı olarak sırf alışveriş merkezinde fiilen çalışan bordrolu idare işçisinin vazifesiyle ilgili sarfiyatlar için iştirak hissesi tahsiline gidilebilecek.
Perakende işletmelerce ödenmesi gereken iştirak hisseleri, bu işletmelerin satış alanlarının alışveriş merkezinin satış alanına oranlanmasıyla hesaplanacak.
Serbest bölgelerde doğalgaz dağıtım ve satışı işleticinin yetkisinde olacak
Kanuna nazaran, hür bölgelerde, kullanıcıların gereksinimi olan doğalgaz altyapısını kurmak ve işletmek, kamu ve özel kuruluşlardan doğalgazı satın alarak bölge içinde dağıtım ve satışını yapmak işleticinin yetki ve sorumluluğunda olacak. İşleticinin müsaadesi olmaksızın doğalgaz gereksinimi öteki bir yerden karşılanamayacak ve bu emelle tek başına tesis kurulamayacak.
İşleticinin talebi ve bölgede faaliyet gösteren doğalgaz dağıtım şirketinin kabulü halinde doğalgaz dağıtım şirketleri, özgür bölgeler içinde şebeke yatırımı yaparak yahut yapılmış şebekeyi mülkiyetiyle devralarak Güç Piyasası Düzenleme Konseyi tarafından belirlenen şartlar kapsamında özgür bölge içinde doğalgaz dağıtım faaliyeti gerçekleştirebilecek.
Vergi mükellefiyet bilgisi kapalı olan ticaret ve sanayi odası ile borsa üyelerinin üyelikleri askıya alınabilecek. Her yılın Ocak ayında güncelleme çalışması yapan odalar, Gelir Yönetimi Başkanlığından alınan mükellefiyet kapalı bilgisine istinaden ilgili üyeyi idare heyeti kararıyla askıya alabilecek ve aidat tahakkukunu durdurabilecek.
Lisanslı depo işletmeleri mühleti üç yıla çıktı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Genel Heyeti, toplam fiyatı brüt taban fiyatın yüzde 50’sini geçmeyen ve vakit aşımı müddetinin dolmasına bir yıldan az kalan aidat borçları ve ferilerine yönelik oda ve borsa meclislerince terkin kararı verilebilecek üst sonu belirleyebilecek.
TOBB’un yıllık gelirinin yüzde 2’sinin, TOBB Eğitim ve Kültür Vakfı ile TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin muhtaçlıkları için kullanılması gayesiyle aktarılması için 15 yıl olarak belirlenen mühlet 25 yıla çıkarıldı.
Kanunla, Ticaret Bakanlığınca lisanslı depo işletmelerine 2 yıl için verilen lisansların müddeti 3 yıla çıkarılacak.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının genel şuraları, genel konsey üyelerinin 5’te 2’sinin noterce tasdik edilmiş imzasıyla düzenlenecek tutanak ve gündemle noter kanalıyla yapılacak müracaat üzerine, alınacak kararla idare şurası tarafından harikulâde toplantıya çağırılacak.
Sebze ve Meyveler ile Kâfi Arz ve Talep Derinliği Bulunan Başka Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2012’den evvel, toptancı hallerinde kendilerine tahsisli iş yerlerini kullanan mevcut tahsis sahiplerine verilen 12 yıllık kiracılık hakkı 18 yıla çıkarılacak.
Haksız ticari uygulamalara önlem
Kanuna nazaran, perakende ticarette haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacak. Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari bağlarda taraflardan birinin öbür tarafın ticari faaliyetlerini değerli ölçüde bozan, makul karar verme yeteneğini azaltan yahut olağan koşullarda taraf olmayacağı bir ticari bağlantının tarafı olmasına neden olan faaliyetleri haksız ticari uygulama olarak pahalandırılacak.
Haksız ticari uygulama olarak belirtilen faaliyetler şöyle belirlendi:
“Kalite standartlarının sağlanması maksadıyla mukavelede yer verilen şartlar hariç olmak üzere, rastgele bir gerçek yahut hukuksal şahıstan mal yahut hizmet teminine zorlamak. Kampanya maliyetini, kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa yansıtmak. Tarım ve besin eserlerinin tedarikinde ticari bağın şartlarını, yazılı yahut elektronik ortamda yapılan mukaveleyle belirlememek. Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren yahut açık ve anlaşılır olmayan kararlara kontratta yer vermek. Eser talebini direkt etkileyen rastgele bir hizmet vermediği halde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı iştirak bedeli ve öbür isimler altında bedel almak yahut verdiği hizmetin tipini ve hizmet bedelinin fiyat ya da oranını kontratta belirtmediği halde prim ve bedel almak. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine yönelik siparişleri, eserin teslim tarihinden evvelki 30 gün içinde iptal etmek. Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerinin tesliminden yahut mülkiyetinin bölümünden sonra bozulma ya da zayi olma üzere maliyetleri yansıtmak. Bozulan besinlerde kusuru ispat yükü siparişi iptal eden yahut maliyeti karşı tarafa yansıtana ilişkin olacak.”
Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklik 1 Ocak 2024’te yürürlüğe girecek.
Bozulabilen eserlere ait ödemeler
Kanuna nazaran, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler ortasındaki ticari münasebetlerden kaynaklanan ödemelerin, kontratta öngörülen mühlet içinde yapılması temel olacak.
Üretim tarihinden itibaren 30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin mühleti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 30, öbür durumlarda 45 günü geçemeyecek.
30 gün içinde bozulabilen tarım ve besin eserleri dışında yer alan tarım ve besin eserlerine ait ödemelerin müddeti, alacaklının küçük, borçlunun orta yahut büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli işletme olması durumunda 60 günle sınırlanacak. Bu düzenlemede belirtilen mühletler, teslim yahut mülkiyetin evresi tarihlerinden hangisi evvel ise o tarih temel alınarak hesaplanacak. Ödemenin müddeti içinde yapıldığına ait ispat yükü borçluya ilişkin olacak.
Söz konusu düzenlemenin yürürlük tarihi de 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.
KAYNAK : Bloomberg HT
