Ergenlik, çocukların kendi içlerinde yaşadıkları ruhsal savaşla baş etmeye çalışırken, hakikat baş etme sistemlerini geliştiremedikleri için; hem kendileri hem de aileleriyle çatışma halinde oldukları bir periyottur. ‘‘Bu devrin az sancılı geçirilebilmesi için anne-babanın hakikat tavır sergilemesi çok kıymetlidir. Zira anne-babaların hali; çocuğun kişilik, zihinsel ve toplumsal gelişimini şekillendirir” diyen Uzman Psikolog Zeynep Göktuna, ebeveynlere şu tavsiyelerde bulundu…
1 – Koşulsuzca sevildiğini hissettirin
Çocuklar, ergenlik periyodunda sıklıkla yanılgı yaparlar ve bu türlü durumlarda ebeveynlerinin ne reaksiyon vereceğini bilmedikleri için, kusur yaptıklarında anne babalarına anlatmaktan çekinirler. Çocuğunuz ‘büyük bir hata’ yapmış olsa bile ‘her ne yaparsa yapsın onu seveceğinizi’ her şartta ona dayanak olacağınızı hissettirin.
2 – Kelam hakkı verin
Ergenlik devrindeki çocuğun da bir birey olduğu aile içinde kabul edilmeli, bilhassa aile ve meskenle ilgili alınacak kararlarda fikirleri önemsenip ona da kelam hakkı verilmelidir.
3 – Onları dinleyin
Ergenlik devrindeki çocuklarla konuşmak için farklı sohbet mevzuları yaratılmalı. Onlarla konuşurken öteki şeylerle ilgilenmemeli, onları gözlerinin içine bakarak, can kulağıyla dinlemelisiniz. Bilhassa kendileri için değerli olan hususları anlattıklarında yorum yapmaktan kaçının ve onları anladığınızı hissettirin.
4 – Kararlarına hürmet gösterin
Ergenlik devrinde çocuklar ekseriyetle kendilerini rahatsız eden ve üzen hususlar hakkında konuşmak istemeyebilirler. Bu türlü vakitlerde çocuğunuzun ‘anlatmak istememe’ kararını anlayışla karşılayın. Bu devirde çocuğunuza alacağı kararlarda yaptırım uygulamayın. Aile olarak yol gösterici olun ama alacağı kararlarda hür bırakın ve birebir vakitte ona aldığı kararların sonucuna katlanması gerektiğini de öğretin.
5 – Çocuğunuza model olun
Bu devirde anne-babalar çocuklarından görmek istemedikleri davranışları sergilememeli ve çocuklarına olumlu model olmalıdır. Örneğin, yemek saatlerinde çocuğunuzun cep telefonu ile oynamasını istemiyorsanız, öncelikli olarak siz anne-baba olarak cep telefonunuzla oynamaktan kaçının.
6 – Sonları net çizin
Evde kabul gören davranışlar ve hudutlar belirli olmalıdır, bu hususta net ve dengeli olun. Örneğin akşam dışarı çıkmak isteyen çocuğunuza anne ‘evet’ derken baba ‘hayır’ diyorsa bu tutarsız davranışlar, çocuğun başının karışmasına neden olacak ve çocuk sonlarını tam öğrenemeyecek ve işine geleni uygulayacaktır bu nedenle hudutlar konusunda anne-babanın net ve dengeli olması hayli değerlidir.
7 – Kabiliyetlerini fark edin
Ergenlik periyodu çocukların kendilerini yetersiz hissettikleri bir periyottur, bu nedenle çocuklarınızın kabiliyetlerini fark edip, yaşlarına uygun sorumluluklar verin, başarması için fırsat sunu ve muvaffakiyetlerini takdir edin.
8 – Onlara vakit ayırın
Özellikle ergenlik periyodunda çocuklar, ailelerinden çok arkadaşlarıyla vakit geçirmekten hoşlanır. Bu türlü durumlarda çocuğunuzun ilgi duyduğu aktiviteleri keşfedip, birlikte onun seveceği etkinliklere katılmaya ihtimam gösterin.
9 – Arkadaşlarına hürmet gösterin
Ergenlik devrindeki çocukların neredeyse bütün dünyası arkadaşları üzerine konseyidir. Arkadaşlarına çok fazla kıymet verirler ve arkadaşlıklarının bir ömür uzunluğu süreceğine inanırlar. Çocuklarınızın arkadaşlarının kim olduğunu natürel ki bilin ve takip edin ancak arkadaşları hakkında olumsuz yorum yapmaktan kaçının. Bu durum çocuklarınızın sizden uzaklaşmasına neden olacaktır.
10 – Toplumsal medyalarını takip edin
Özellikle ergenlik periyodunda çocuklar öteki tüm arkadaşları üzere toplumsal medyada vakit geçirmekten çok hoşlanırlar zira arkadaşları ile toplumsal medya üzerinden de irtibat kurarlar. Lakin tanımadıkları beşerlerle mesajlaşıyor olmaları önemli bir güvenlik sıkıntısını beraberinde getirebilir bu da sizi korkutabilir. Bu durumda çocuğunuzun üye olduğu mecralara üye olup, kendisini takibe alarak, toplumsal medya üzerinden yazıştığı yahut irtibat kurduğu bireyleri ebeveynler olarak takip edin. ‘Sosyal medya’ kullanımı konusunda hudutlar çizin. Bu hudutlara siz de uyun.
11 – Gerekirse uzman dayanağı alın.
BUNLARI YAPMAYIN
1 – Küçük düşürmeyin
‘Falancanın oğlu imtihandan çok yüksek puan almış, sen hala tabletle oynamaya devam et’ üzere cümlelerle, çocuğunuzu öteki çocuklarla kıyaslamayın, O’nu oburlarının yanında küçük düşürmeyin.
2 – Eleştirip, yargılamayın
Özellikle ergenlik devrindeki çocuklar eleştirildikleri vakit önemli yansılar verebilirler ya da tem zıddı içlerine kapanabilirler. Bu periyottaki çocuklar tenkide karşı çok hassastır. Şayet çocuğa ‘Şöyle yapma bu türlü yap’ diye öğütler verirsek, ‘üzüleceğine otur da dersini çalış’ üzere tabirler kullanarak yönlendirirsek, ‘Zaten sen daima kolaya kaçarsın’ üzere sözlerle yargılarsak, ‘Çocuk üzere davranıyorsun’ diyerek eleştirirsek, ‘geri zekalı’ ‘aptal’ diye aşağılarsak, sorgular ve cürümler üzere sorular sorarsak, ‘Aslında ben senin neden bu türlü yaptığını biliyorum’ üzere sözlerle teşhis koyarsak, ‘aslında senin kaygının başka’ üzere sözlerle analiz edersek, ‘aman boş ver, düzelir canını sıkma’ üzere sözlerle teselli edersek, çocuk bizlerle konuşmak istediğinde, onu dinlemeyip diğer bir mevzudan lâf açarsak; çocuk anlaşılmadığını ve sevilmediğini düşünebilir, gücenip içine kapanabilir. Benlik hürmeti zedelenebilir, hayata karşı olumsuz bakış açısı geliştirip; kendine ve etrafına hürmet duymamaya başlayabilir, inadına hareket edebilir, karşılık verebilir, kızgınlık öfke, güvensizlik hisleri geliştirebilir, palavra söyleyebilir, kendini tabir etmemeye başlayabilir.
3 – Vücutlarıyla ilgili olumsuz yorumlardan kaçının
Özellikle ergenlik devrindeki çocuklar, vücutlarıyla ilgili yorum ve tenkitlere karşı çok hassastır. Bu nedenle ‘Son bir ayda çok kilo aldın’, ‘Popon büyüdü’ üzere yorumlardan kaçının.
KAYNAK : Sözcü
