Ayşen Erman ismiyle 1944’te İstanbul’da dünyaya gelen sanatçı Ayşen Gruda, kardeşleriyle tiyatrocu olan annesinin gölge oyunlarını izleyerek büyüdü.
Yeteneği, Ermeni komşularının taklidini yaparken keşfedilen Ayşen Gruda, babasının vefatı üzerine lise eğitimini yarıda bırakarak çalışmak zorunda kaldı.
“Kongre Eğleniyor” isimli vodvilde küçük bir rol alarak 1962’de hizmetçi karakteriyle Tevfik Bilge’nin turne tiyatrosunda oyunculuğa başlayan Gruda, 1965’te tiyatro oyuncusu Yılmaz Gruda ile evlendi ve çiftin Elvan isminde bir kızları oldu.
“SANATÇI ÇOCUĞU OLMAK SIKINTI BİR ŞEY”
Elvan Gruda, sanatçı çocuğu olmanın sıkıntı bir şey olduğunu belirterek “Olgunlaştıkça, büyüdükçe çok gurur duyarsınız lakin küçükken ona duyulan sevgi ve ilgiyi paylaşmak, anlamak vakit alır. Bir ünlü çocuğu olmak karakterini, kişiliğini oluşturma gayretindeki bir çocuk için zorlayıcı bir durumdur” tabirini kullandı.
Gruda, annesinin rol aldığı Yeşilçam sinemalarındaki muvaffakiyetinin en kıymetli nedeninin samimiyet olduğunu vurgulayarak “Türkiye’de her kısımdan ailenin bir ferdi üzereydi onlar. Annem sinemaya geçtiğinde çok deneyimli bir tiyatro oyuncusuydu. Bilhassa güldürünün inceliklerini güzel biliyordu” dedi.
Ayşen Gruda’nın çok uygun bir gözlemci olduğunu lisana getiren Elvan Gruda, “Titizdi, çok disiplinliydi, çok okurdu, gündemi güzel takip ederdi. Bunu sinemada da devam ettirdi. Daima kendini geliştirmeye odaklıydı” değerlendirmesini yaptı.
Gruda, “Annem biliyorsunuz bir beyanatında ‘Türk halkı beni nasıl gömeceğini bilir, resmi bir merasim istemiyorum.’ demişti. Bu onun kendini ne derece Türk halkına yakın hissettiğinin, Türk halkıyla nasıl bütünleştiğinin göstergesi. Sonsuza dek de o denli olacaktır. tabirini kullandı.
PERFORMANSIYLA ‘DOMATES GÜZELİ’ OLDU
Kızı Elvan’ın doğumundan sonra bir mühlet tiyatroya orta vererek kızıyla ilgilenen Gruda, 1977’de bir televizyon skecinde oynadığı “Domates Hoşu Nahide Şerbet” karakterinin akabinde “Domates Güzeli” olarak anılmaya başladı.
Türk sinemasının az sayıdaki bayan komedyeninden biri olan ve Ertem Eğilmez sinemalarının ana takımında yer alan usta oyuncu, mesleği boyunca Kemal Sunal, Münir Özkul, Tarık Akan ve Adile Naşit’in de ortalarında bulunduğu pek çok ünlü oyuncuyla başrolü paylaştı.
Tiyatro eğitimi almadan şimdi 14 yaşındayken başladığı oyunculuk hayatı boyunca onlarca sinemada rol alan başarılı sanatçı, 1974’te “Hababam Sınıfı”, 1975’te “Bizim Aile”, “Delisin”, “Bitirimler Sınıfı”, “Bir Ortaya Gelemeyiz” ve “Hanzo”, 1976’da “Öyle Olsun”, “Aile Şerefi”, “Güngörmüşler”, “Süt Kardeşler” ve “Tosun Paşa”, 1977’de “Çöpçüler Kralı”, “Gülen Gözler”, “Hababam Sınıfı Tatilde”, “İbo ile Gülşah”, “Şabanoğlu Şaban” ve “Sarmaşdolaş”, 1978’de “Avanak Apti” ile “Neşeli Günler”, 1979’da “Doktor”, “Şark Bülbülü”, 1980’de “Renkli Dünya”, 1981’de “Gırgıriyede Şenlik Var”, “Davaro”, “Gırgıriye” ve “Hababam Sınıfı Güle Güle” isimli üretimlerde rol aldı.
TİYATRO, SİNEMA VE MÜZİKALLERDE İZLEYİCİ KARŞISINA ÇIKTI
Çok sayıda unutulmaz Yeşilçam sinemasında muvaffakiyetle oynadığı karakterlerle hatırlanan sanatçı, tiyatro oyunu ve müzikallerde de seyirci karşısına çıktı.
Gruda, 1982’de “Çiçek Abbas”, “Doktor Civanım”, “Dolap Beygiri”, “Görgüsüzler”, 1983’te “Şekerpare”, 1984’te “Gırgıriyede Büyük Seçim”, 1985’te “Aşık Oldum”, “Uyanıklar Dünyası”, “Namuslu”, “Fakir Milyoner”, “Şendul Şaban”, 1986’da “Ağa Bacı”, 1987’de “Aile Pansiyonu”, “Seyyar Kamil”, 1988’de “Süper Baba”, 1993’te “Rumuz Sev Beni”, 1994’te “Şenlik Var”, 2003’te “Hababam Sınıfı Merhaba”, 2006’da “Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu”, “İlk Aşk”, “Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?”, “Keloğlan Karaprens’e Karşı” sinemalarında rol aldı.
Televizyon dizilerinden “Kaygısızlar”, “İbret-i Alem”, “Peri Masalı”, “Cennet Mahallesi” ve “İki Aile” isimli üretimlerin takımında da yer alan oyuncu, 2008-2018 yıllarında “Gece Gündüz”, “Kağıt”, “Pazarları Hiç Sevmem”, “Seni Seviyorum Adamım”, “Kötü Kedi Şerafettin”, “Dedemin Fişi”, “Babamın Ceketi” ve Cem Yılmaz’ın “Pek Yakında” sinemalarının oyuncularından oldu.
Gruda, 2006’da Sadri Alışık Ödülleri’nde ve 2010’da Milletlerarası Altın Portakal Sinema Festivali’nde “En Güzel Yardımcı Bayan Oyuncu”, 2012’de İstanbul Sinema Festivali’nde “Onur Ödülü”, 2015’te ise “52. Memleketler arası Antalya Sinema Festivali”nde “Yaşam Uzunluğu Onur Ödülü” aldı.
Son olarak 2017’de “Kırkından Sonra” isimli tiyatro oyununda, 2018’de ise “Sevgili Komşum” sinemasında rol alan oyuncu, 23 Ocak 2019’da, 74 yaşındayken öldü. Gruda’nın cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi. (AA)
KAYNAK : Sözcü
