Merkez Bankası’nın (TCMB) 2022’de yıla yüzde 14 ile başladığı siyaset faizini yüzde 9’a indirse de uygulanan faiz siyasetinin iktisada yansıması değişik oldu. Siyaset faizi daima olarak indirilse de bu durum vatandaşların bankalardan aldığı kredilere olumlu manada yansımadı.
5 PUAN İNDİ FAKAT…
Bankaların yüksek faizli ticari kredi vermesi de yılın ikinci yarısında bir ekip regülasyonlarla engellendi. Ancak bu defa de gerçek kesim yöneticileri krediye erişimde sorun yaşadıklarını, faizler düşük olmasına rağmen istek ettikleri krediyi çekemediklerini lisana getirmeye başladı. Yani indirilen faiz krediye ulaşım imkanı sunmadı. Sene başından bu yana siyaset faizindeki 500 baz puan indirimin etkisiz kaldığı kredi faizlerini seyrinden de anlaşılıyor. Merkez Bankası datalarına nazaran ortalama gereksinim kredi faizleri yıla yüzde 29.55 oranında başlarken 16 Aralık prestijiyle yüzde 30.36’ya yükseldi. Ortalama taşıt kredilerinde sene başında yüzde 26.24 olan ortalama faiz geçen hafta prestijiyle yüzde 24.35 ile sınırlı
bir düşüş gösterdi.
Konut kredileri ise kamu bankalarının çeşitli kampanyalarına karşın yıla başladığı yüzde 17.48 ortalama faizin çok üzerinde, yüzde 19.73 düzeylerinde yılı kapatmaya hazırlanıyor. TL mevduatta ortalama faizler ise yıl sonundan başlayan mevduat yarışı sonucunda geçen hafta prestijiyle yüzde 22.99’a yükseldi. Bu oran sene başında yüzde 20.77 idi. Sonuçta faiz ve enflasyonla uğraşta “nas ne diyorsa, onu yapacağız” kelamlarının altını her fırsatta çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın istediği oldu ve siyaset faizi yaklaşık iki yıl ortanın akabinde tek haneye inmiş oldu. Lakin vatandaşın karşılaştığı oran daima çift haneli.
Kamu eliyle piyasalar baskılandı
■ Gelecek Partisi İktisat Siyasetleri Lideri, tecrübeli bankacı Kerim Rota, bu yılın faiz görünümünü ikiye ayırarak şu değerlendirmeyi yaptı: “Yılın birinci yarısı 2021’de yapılan faiz indirimlerinin yarattığı şokun piyasaları gerdiği bir 6 ay oldu. Faiz indirilmesine rağmen
ne tahvil ne de kredi faizlerine yansımadı. Temmuz prestijiyle kamu eliyle tüm piyasalar baskılandı. Bugün TCMB faizi yüzde 9’a gelmiş durumda ama piyasasızlaştık. Bankalar ağır finansal riskler altında kaldı.”
