RAPOR PARASI NEDİR?
Geçici iş göremezlik yani rapor parası, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kurumca yetkilendirilen tabip yahut sıhhat heyeti raporlarında belirtilen istirahat mühletince süreksiz olarak çalışamama halidir.
Geçici iş göremezlik ödeneği, toplumsal sigortacılık bakımından, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigorta kollarından istirahatli bulunan sigortalıya işten kaldığı günler için Kurumca ödenen mali yardımdır.
RAPOR PARASI NE KADAR?
Hastalık halinde süreksiz iş göremezlik ödeneği yani rapor parası, kurumca yetkilendirilen tabip yahut sıhhat konseylerinden istirahat raporu alınmış olması koşuluyla sigortalıya ortaya çıkan iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için verilmektedir.
Hastalık halinde verilecek süreksiz iş göremezlik ödeneği,
– Yatarak tedavilerde günlük karının yarısı,
– Ayaktan tedavilerde ise günlük karın üçte ikisidir.
Buna nazaran; Minimum ücretlilerin alacağı rapor parası, 2023 yılı için ayakta tedavide günlük 144,5 liradan 223.5 TL’ye, yatarak tedavide de 108,42 liralık meblağ 167.68 TL’ye yükseldi.
RAPOR PARASINDAN YARARLANMAK İÇİN KURALLAR NELER?
Bir emekçiye rapor parası ödenebilmesi için;
– İstirahatın başladığı tarihte sigortalılık niteliğinin sona ermemesi,
– İş göremezliğin başladığı tarihten evvelki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması,
– Kurumca yetkilendirilen tabip yahut sıhhat heyetlerinden istirahat raporu alınmış olması
RAPOR PARASI NASIL SORGULANIR?
4/a ve 4/b sigortalılık statüsüne sahip sigortalılar “İş Göremezlik Ödeme” durumlarını ve ödenen ölçüsü, https://www.turkiye.gov.tr/4ab-isgoremezlik-odemesi-gorme linkine tıklayarak sorgulayabilirler.
SORGULAMAK İÇİN TIKLAYINIZ
RAPOR PARASINDAN KİMLER FAYDALANABİLİR?
– 4/a sigortalılık statüsüne natürel sigortalılar
– Aday çırak, çırak ve stajyerler,
– Toplumsal güvenlik mukavelesi olmayan ülkelerde iş üstlenen patronlarca yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri
– İntörn öğrenciler
– Mesken hizmetlerinde çalışanlardan ay içinde çalışma saati mühletine nazaran hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olanlar
hastalık sigortasının kapsamında bulunmaktadır.
4/b sigortalılık statüsüne tabi sigortalılara 5510 sayılı Kanuna nazaran hastalık sigorta kolundan süreksiz iş göremezlik ödeneği verilmemektedir.
İŞVEREN RAPOR PARASINDAN NASIL FAYDALANIR?
4/a sigortalılık statüsüne olağan sigortalıların süreksiz iş görmezlik ödeneğine ait süreçleri e-ödenek programı ile elektronik ortamda yapılmaktadır.
4/a sigortalılarının istirahatli olduğu devirde işyerinde çalışıp çalışmadığının patronlarınca Kuruma elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir. Lakin 4/a sigortalılarının süreksiz iş göremezlik ödeneklerini alabilmeleri için işyerinde çalışmadıklarına dair patronlarınca bildirimde bulunulması koşulu aranmaz. Bildirim müddeti geçtikten sonra bildirimin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın sigortalının süreksiz iş göremezlik ödeneği ödenmektedir.
İstirahatin bitim tarihi itibariyle gerekli süreçler yapılarak sigortalının hak ettiği süreksiz iş göremezlik ödeneği mutabakatlı bankanın rastgele bir şubesinden çekilebilecek biçimde hesaba aktarılır.
ÇALIŞILMADIĞINA DAİR VİZİTE EKRANI İÇİN TIKLAYIN
RAPOR PARASI ALMAK İÇİN PATRONDAN ONAY MI GEREKİR?
Sistemin işleyişini de tabiplerin verdikleri sıhhat raporlarına bağlamıştır. Bu nedenle çalışanın rapor alması patronun denetimine tabi olmayan, tabiplerin tıbbi değerlendirmesine bağlı bir haktır. Bununla birlikte kanunumuz ve yargı uygulaması patrona sıhhat nedenlerine bağlı birtakım durumlarda fesih hakkı tanımıştır.
RAPORLUYKEN PATRON MUKAVELEYİ FESHEDEBİLİR Mİ?
İş Kanunu’na nazaran personelin sıhhatinin bozulması şayet personelin kendi kastından yahut derli toplu olmayan yaşantısından veya içkiye düşkünlüğünden ise, bu durumda patron iş mukavelesini haklı nedenle feshedebilir.
Böyle bir fesih için, kişinin anılan nedenlere dayalı olarak devamsızlığının gerisi arkasına 3 iş günü yahut 1 ayda 5 işgününden fazla sürmesi gerekir. İntihara teşebbüs örnek durumların başında gelmektedir. Sıhhat raporunda kişinin çok alkol alması nedeniyle hastalandığı belirtilmişse bu durum doğabilir. Yalnızca alkol kullanma değil, uyuşturucu kullanımı sonucunda hastalanma halinde de derhal fesih uygulanabilecektir.
İŞÇİ HASTAYKEN PATRON İŞTEN ÇIKARTABİLİR Mİ?
İşveren, şayet çalışanın tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğunu ve işyerinde çalışmasının sakıncalı olduğunu sıhhat konseyi raporu ile saptarsa, bu durumda da haklı nedenle çalışanın iş kontratını feshedebilir.
İşçinin tedavi edilemeyecek hastalığa yakalanması tek başına, iş kontratının feshi için kâfi değildir. Yakalanılan hastalığın kişinin işyerinde çalışması açısından sakıncalı olması ve bu durumun sıhhat şurası raporuyla ispatlanması gerekmektedir.
Başka şahıslara geçme mümkünlüğü bulunan hastalıklar bulaşıcı hastalıklardır. Her bulaşıcı hastalık, patrona çalışanın mukavelesini feshetme hakkı vermemektedir. Bulaşıcı hastalığın, tedavi edilemeyecek nitelikte olması, işin niteliği ile bağdaşmaması ve bu durumun sıhhat raporu ile ispatlanması gerekmektedir.
Örneğin verem bulaşıcı bir hastalık olmasına karşın, tedavi edilemeyecek nitelikte olmadığından patron, iş kontratını haklı nedenle feshedemeyecektir.
RAPOR MÜHLETİ 6 HAFTAYI AŞARSA NE OLUR?
İş Kanunu patrona ayrıyeten uzun süren hastalıklarda da iş mukavelesini sona erdirme hakkı tanımıştır. Kanuna nazaran, emekçinin hastalığı nedeniyle rapor müddeti, çalışanın çalıştığı mühlete nazaran belirlenen 2, 4, 6 yahut 8 haftalık bildirim müddetini 6 hafta aşarsa patron tarafından iş kontratı feshedilebilir.
SIK RAPOR ALINIRSA NE OLUR?
Çalışanın hastalığına ait rapor müddeti bildirim mühleti artı 6 haftayı aşmamakla birlikte işin yürütümünü kıymetli ölçüde engelleyecek noktaya geldiyse, çalışan sık sık rapor alıyorsa, patron bildirim mühletlerine uymak kaidesiyle iş mukavelesini yeniden de feshedebilecektir. Yargıtay tarafından kesintisiz olmasa da sık sık rapor alarak işyerine devamsızlık geçerli fesih nedeni kabul ediliyor. Kişi kıdem tazminatı alsa da işe iade olamamaktadır.
Bu nedende öbür durumlardan farklı olarak patron bildirim müddetine uymazsa çalışan ihbar tazminatı alabilecektir.
Yargıtay; “Sık sık rapor alma halinde, patron aralıklı da olsa personelin iş görme ediminden faydalanamayacaktır.
Sık sık hastalanan ve rapor alan çalışanın, bu sebeple devamsızlığının işyerinde aksiliklere yol açacağı açık bir olgudur. İş Kanunu’nun münasebetinde sık sık hastalanmanın yeterlilikten kaynaklanan neden olarak örnek kabilinden sayılması, işyerinde aksiliklere yol açtığının kabul edilmesindendir” diyerek, sık sık rapor almanın geçerli bir fesih nedeni olduğunu vurgulamıştır.
HASTA RAPORLUYKEN TATİLE GİDERSE NE OLUR?
Kişinin hasta olmadığı halde rapor alması ve aldığı raporla bağdaşmayan bir yerde olduğunun ispatlanması halinde, patron emekçinin iş mukavelesini derhal feshedebilecek ve tazminat ödemekle yükümlü olmayacaktır. Bu durum esasen sıhhat nedenine dayalı bir fesih olmayıp, çalışanın patronu aldatması nedeniyle, ahlak ve iyiniyet kurallarına karşıtlığa dayalı bir fesihtir. Çalışan kıdem tazminatı da alamayacaktır. Kişinin hastalık nedeniyle rapor aldıktan sonra tatile gitmesi tazminatsız derhal fesih nedeni sayılmaktadır. Ama her durumda kişinin seyahat etmesi patronu aldatması manasına gelmeyecektir.
Örneğin hasta olduğu için, bakım gayesiyle öteki kentteki ailesinin yanına giden kişinin durumu derhal fesih nedeni oluşturmayacaktır.
Bölge Adliye Mahkemesi düzmece raporla sık sık rapor almayı birlikte değerlendirdiği bir kararında, “sahte rapor aldığı hususu işverence kanıtlanamamış, ayrıyeten davacının sıklıkla raporlar getirdiği ve bu nedenle devamsızlık yaptığı ileri sürülmüş ise de, davacının rahatsızlandığı için son bir yılda toplamda 31 gün rapor aldığı, alınan raporların müddetinin olağan olduğu, sık sık rapor alma nedeniyle iş akışının bozulmasının somut olayda gerçekleşmediği” sonucuna ulaşmıştır. Rapor ile bağdaşmayan davranışı patronun ispatlaması gerektiğini açıkça ortaya koymuştur.
