Yılbaşına yanlışsız harekete geçen markalar, tüketicilerin ilgisini çekmek için “sürpriz indirimler”, “ikincisi bedava”, “kısa periyodik yüksek indirim oranları” üzere çeşitli kampanyalar düzenliyor.
Özel günlere yönelik bu kampanyalar yalnızca tüketicileri değil, dolandırıcıları da cezbediyor. Dolandırıcılar, bilhassa e-ticaret alışverişlerinde vatandaşları ağlarına düşürmeyi, kimlik ve banka bilgilerini ele geçirmeyi, kendi hesaplarına para göndertmeyi hedefliyor.
Bilişim uzmanları ve tüketici derneklerinin temsilcileri, yaptığı açıklamada, tüketicileri, online alışveriş yaparken dikkatli olmaları ve mağduriyet yaşamamaları konusunda uyarıyor.
DÜŞÜK FİYAT OYUNUNA DİKKAT
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Lideri Levent Küçük, yılbaşı nedeniyle ikramlık eşya ve konaklama, seyahat üzere hizmetlere taleplerin arttığını, mal ve hizmet alışverişlerinde yoğunluk yaşandığını, bu periyotta bilhassa internet üzerinden yapılan alışverişlerde artış görüldüğünü kaydetti.
Artan fiyatlar nedeniyle tüketicilerin, daha uygun sayıyla mal ve hizmet satan işletmeleri tercih ettiğini aktaran Küçük, makus niyetli birtakım satıcılara karşı bilhassa internet üzerinden yapılan alışverişlerde dikkatli olmak gerektiğini vurguladı.
Küçük, mal ve hizmet fiyatlarını düşük göstererek tüketicilerin ilgisini çeken, sonrasında düşük kaliteli ya da farklı eser gönderen firmalara rastladıklarını belirterek, “Tüketicilerimiz internet üzerinden alışveriş yaparken kurumsal firmaları tercih ederek düşük fiyat oyununa gelmemelidir.” dedi.
Levent Küçük, internet üzerinden yapılan alışverişlerde, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yeterince 14 gün içerisinde cayma hakkı bulunduğunu hatırlatarak, şunları kaydetti:
*Bazı firmalar, mal iadelerinde kargo fiyatı talep ederek tüketicileri mağdur etmekte, iadelerde zahmetler çıkarmaktadır.
*Mevcut yasal düzenlemeler mucibince cayma hakkının kullanılması halinde tüketicilerin kargo fiyatı ödeme mecburiyeti yoktur.
*Ürün iadelerinde kargo fiyatı ödenmemelidir. Tüketiciler, kargo fiyatı talep eden firmalar hakkında Ticaret Bakanlığına şikayette bulunabilir.
*30 bin TL’ye kadar olan maddi ziyanlarının tazmini için tüketici hakem heyetlerine müracaat yapabilir.
Tatil ve konaklama maksatlı hizmet satın alırken, uydurma internet sitelerine ve korsan cümbüş tertiplerine karşı dikkatli olunması ikazında bulunan Küçük, bilhassa toplumsal medya üzerinden yapılan reklam ve satışlara karşı tüketicilerin daha temkinli olması gerektiğini söyledi.
Küçük, “Kurumsal olmayan, yasal kayıt ve turizm dokümanları bulunmayan kişi ve firmalara asla havale, EFT yapmamalıyız. ‘Yeni bir yıla eğlenerek, dinlenerek girelim’ derken, mağdur olmayalım. Sonra pişmanlıklar yaşamayalım.” tabirlerini kullandı.
Tüketici Dernekleri Federasyonu Genel Lideri Aziz Koçal da yılbaşı, bayram ve öbür değerli günlerde toplumda çok tüketimin körüklendiğini, reklam ve başka irtibat araçları vasıtasıyla tüketicinin muhtaçlık önceliğinin değiştirildiğini söyledi.
Tüketicilere, “hiçbir reklamın gereksinim önceliğinizi değiştirmesine müsaade vermeyin” davetinde bulunan Koçal, mağazaların indirimli ve kampanyalı satış furyası başlattığını, bankaların da “sanki o günlere özel bir faiz indirimi varmış” üzere tüketicilere kredi vermek için reklamlarla algı oluşturduğunu belirtti.
Koçal, tüketicilerin şuurlu olması gerektiğini tabir ederek, “Bu kredilerde önerilen faizler cazip değildir. Faiz oranı çok düşük üzere görünse de bileşik faizi hesaplandığında yıllık oran yükselmektedir. Bir taraftan şatafatlı yılbaşı geceleri, tatilleri ve alışverişleri üzere toplumu gereksinim dışı tüketime körükleyen algılar oluşturulmakta, öteki taraftan bankalar ucuz kredi vaadiyle tüketicileri büyük bir borç altına sokmaya çalışarak paradan para kazanmaya çalışmaktadır.” diye konuştu.
Aziz Koçal, vatandaşların yılbaşı nedeniyle armağan alma alışkanlığı olduğunu fırsat bilen firmaların, “yalancı indirim kampanyaları” düzenlediğini belirterek, şu ikazlarda bulundu:
*Ürün etiket fiyatı evvel yükseltilip sonra o sayıların üzeri çizilerek indirimli fiyattan satılıyormuş izlenimi verilmektedir.
*Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun’un indirimli satışlara ilişkin kararlarına nazaran, indirime gidilen eserlerde, son bir aydaki en düşük fiyat üzerinden yapılan indirim oranı ve indirim öncesi fiyat açık olarak etiketlere yazılmalıdır.
*İndirim ismi altında satışa sunulan eserlerin fiyatları ile ilgili araştırma yapılmalı. Tüketiciler, alışverişlerinden kaynaklı hakları kullanabilmeleri için merdiven altı eserlerden uzak durmalıdır.
*Kanundan doğan hakkını muhafazası için tüketicilerimiz; alışveriş yaptıkları mağazalarda eser etiketlerini incelemeli, eserin etiketlerde yazan özelliği taşıyıp taşımadığını denetim etmeli, her türlü alışverişin evrakını almalı ve bu belgeyi bir süre saklamalı.
Bilişim Teknolojileri ve Siber Güvenlik Derneği İdare Konseyi Lideri Yavuz Sultan Selim Yüksel ise son yıllarda artan e-ticaretin yalnızca şirketleri değil, dolandırıcıları da cezbettiğini söyledi.
Online alışverişlerle birlikte siber saldırgan ve dolandırıcıların sayısında da artış yaşandığını, fırsatçıların daima yeni usuller geliştirdiğini aktaran Yüksel, “Alışveriş yapılacak sitenin gerçek bir işletme olup olmadığını Ticaret Bakanlığının Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) bakarak doğrulayabiliriz. Ayrıyeten, şikayet sitelerinden ve bloglardan yorumları okumak bize bilgi verecektir.” sözlerini kullandı.
Yüksel, internet sitesinin güvenlik sertifikasının olup olmadığına dikkat edilmesi ve adresin başında yer alan “https” kısmının kesinlikle bulunması gerektiğini vurgulayarak, “Bazı internet adreslerinde yalnızca ‘http’ var. Bu inançlı olmayan bir site manasına gelir. Https sertifikası aslında uçtan uca bir temas protokolü.” diye konuştu. (AA)
