PARAPLEJİ (OMURİLİK FELCİ) NEDİR?
Parapleji ya da omurilik felci, alt ekstremitenin kas gücünün ve duyu işlevlerinin kaybı olarak tanımlanabilir. Lakin yalnızca kas ve duyu kaybı ile sonlu olmayıp tıpkı vakitte otonomik işlevler ismi verilen kişinin kendi iradesinin dışında çalışan işlevlerinin da etkilenmesi kelam mevzusudur.
Özetle omuriliğin rastgele bir sebeple örneğin travmalarla yaralanmaları, hudut dokusunun hastalıkları, tümörler, kanama, radyasyona maruz kalma ya da enfeksiyonlar sonucu gelişebilen hasarlanmasıyla oluşan klinik tabloya omurilik felci denmektedir.
PARAPLEJİ (OMURİLİK FELCİ) BELİRTİLERİ NELERDİR?
Parapleji omurilik tarafından taşınan her türlü işlevin kısmi ya da tam kaybına işaret eder. Bunlardan en fazla bilinenleri; kas gücünün kısmen ya da büsbütün ortadan kalkması yani hareket ettiremeyecek derece kasların felç olması, ağrı, ısı, dokunma ve durum üzere duyuların kısmen ya da büsbütün ortadan kalkması olarak sıralanmaktadır.
Reflekslerin zayıflaması ya da büsbütün kaybı kelam konusu olabilir. Otonomik işlevler ismi verilen bağırsak işlevlerinin, idrar ve gaita boşaltım işlevlerinin hasara uğraması halinde karşımıza çıkabilir. Kas ve duyu işlevlerinin yanı sıra idrarını yapamama, büyük abdesti yapamama ya da sıkıntı yapabilme kelam konusu olabilir.
PARAPLEJİ (OMURİLİK FELCİ) NEDEN OLUR?
Genellikle travmatiktir. En sık trafik kazası, yüksekten düşme, sığ suya dalma, ateşli silah yaralanmaları üzere hikayeler paraplejiye yol açmaktadır.
PARAPLEJİ (OMURİLİK FELCİ) TEDAVİSİ NASILDIR?
Eğer omurilik büsbütün hasarlanmamışsa, bası altındaysa ya da omurgadaki bir kırık nedeniyle omurilik hasarı izleniyorsa öncelikle omurga diziliminin ve kırığın düzeltilmesi ve stabilizasyonu gerekecektir.
Bunun akabinde ilaç tedavileriyle hudut güzelleşmesinin olup olmayacağı izlenir ve en erken halde de rehabilitasyon çalışmalarına başlanır.
Parapleji rehabilitasyonu son derece komplike bir süreçtir. Kişinin yaralanmasının düzeyi, korunabilmiş olan kas kuvveti, duyuş durumu ve düzeyi, idrar ve gaita boşaltımı hasarın derecesi ile belirlenir. Lakin temelde alt taraf kas işlevi kısmen korunmuş hastalarda “rehabilitasyon çalışmalarının” rastgele bir aygıt ya da yardımcı araç kullanmadan yürümeye müsaade verip vermeyeceği evvelce kıymetlendirilir.
Nörolojik rehabilitasyon çalışmaları ile hem kas işlevleri hem de otonomik işlevler rehabilite edilir. Şayet şahısta yaralanma düzeyi alt lomber bölgelerde ise (daha fazla kas korunacağı için) ortezlerle, yürüme aygıtlarıyla, kanadyenlerle ve bastonlarla kişinin yürümesi mümkün olabilir.
Daha üst segmentlerdeki yaralanmalarda bacak ve kalça jenerasyonu kaslarının etkilenmesi durumunda uzun bacak yürüme aygıtları ile yürümek mümkün olabilir. Fakat üst segmentlerde ve tam kopma yahut ezilmenin olduğu durumlarda etkin kas hareketi ve yürüme hiç mümkün olmaya bilir ve tekerlekli iskemle kullanarak mobilizasyon gerekebilir. Lakin parapleji rehabilitasyonu yalnızca düz bir direkt ibaret değildir. Hastanın mevcut durumu detaylı değerlendirildikten sonra karar verilebilecek bir durumdur.
