Harmandalı Katı Atık Depolama Tesisi’nde ve yanı başında yükselen dağlık bölgede oluşan derin yarık ve göçükler, telaşa neden oldu.
Geçen yıl şubat ayından itibaren mayısa kadar bölgede 6 konut, tahliye edildi. Bu meskenlerden bir kısmı, yerdeki yarıklar nedeniyle yıkıldı.
DEÜ DAUM, bölgede sarsıntı ve heyelan bağlantısı üzerine araştırma yaptı. DAUM Müdürü Prof.
Dr. Hasan Sözbilir, heyelan ve yarıkların sebebinin hem bölgedeki jeolojik yapı ile iklim hem de topraktan toprak alınması ve çöp dökme tesisinin varlığı olduğunu belirtti.
Doğa ve insani nedenlerin bölgede heyelana yol açtığını kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, “Harmandalı, heyelana hassas bir bölge. Olağanda bu türlü bir jeolojik yapıya sahip bölgeye, çöp depolama alanı yapılmaması gerekiyor. Birinci olarak bu noktada kusurlu bir süreç başlamış. Bölgeye çöp depolama yapılması birinci kusur. Bölge çöp depolama alanı olarak seçildikten sonra gelişen süreçte ise depolama alanı dolmaya başlayınca yer bu yükü hissetti” dedi.
‘YAĞIŞLAR VE SARSINTILAR YERİ OLUMSUZ ETKİLİYOR’
Çöp depolama alanıyla sarsıntı ortasındaki bağa de değinen Prof. Dr. Sözbilir, şöyle konuştu:
*Harmandalı fayı, çöp depolama alanının oturacağı tabanı evvelce paramparça etti. Yani çöp depolama alanı, jeolojik olarak sakıncalı bir yere oturtulmuş.
*Aşırı yağmur ve 30 Ekim 2020 depremindeki ana şok ve artçıların bölgeyi daima sarsması da yeri olumsuz etkilendi. Yağışlar ve zelzeleler yeri olumsuz etkiliyor. Yol ya da bina yapmak için topraktan toprak alındığını da tespit ettik.
*Çöp dökme süreci başladıktan sonra 2000’li yılların başlarında bölgedeki kaymalar başlamış. Bugünlere hakikat çöp depolama alanı aşikâr bir büyüklüğe de ulaşınca yer hassaslığını yeterlice yitirmiş.
*Aşırı yağmurda kayaların içinden su geçiyor. Makul kayma düzlemleri boyunca heyelan belirli bir süreklilikte gerçekleşiyor.
YİYECEKLER İÇİN MÜMKÜN TEHLİKE
Bölgenin daima izlenmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, tehlikeye dikkat çekerek, şu sözleri kullandı:
*Birçok çalışmada heyelanın durdurulabildiği biliniyor. Burada biraz geç kalınmış. Çok önemli kaynak ayrılmalı. Bölgedeki yapıyı çok güzel anlamak lazım.
*Aksi halde harcanacak para boşa masraf. Bölgedeki heyelanın faal olduğu görüldüğü için daima izlenmesi gerekiyor.
*Heyelan çöplüğün en üst sonundan başlıyor. Bu çöp depolama alanını da buradan almak imkansız.
Çöp depolama alanından süzülen sular yer altı sularına karıştığı için ziraî faaliyetlerin de etkilendiğini lisana getiren Sözbilir, “Bölge birebir vakitte Menemen Ovası’nın beslenme alanı. Çöp depolama alanından süzülen sular tarım yapılan Menemen Ovası’na gidiyor. Bu yanılgılı seçim nedeniyle çöp depolama alanından süzülen sular ovadaki yer altı suyuna karışarak ziraî faaliyete ziyan verir. Çöpten oluşan yer altı suyunu kullanıyorsak, bitkilerimizin de bu sudan beslendiği manasına geliyor ve bu bitkileri tüketiyoruz. Çöpün varlığı nedeniyle bilhassa bu bölge önemli bir sorun yaşıyor” diye konuştu.
Acil olarak konutların yer aldığı heyelanın batı ve kuzey bölgelerinde tedbir alınması gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Sözbilir, “İleride bir sorun yaşanmaması için binaların duraylılığını sağlamak açısından projeler hayata geçirilmeli. Bunun çok acil halde yapılması gerekiyor” dedi. (DHA)
