İngiltere ve Avrupa ile birlikte ABD’yi de alarma geçiren Strep A enfeksiyonları, her kış çocuklarda boğaz enfeksiyonları ve bademcik iltihabına yol açmasıyla bilinen A kümesi beta hemolitik streptokok isimli bir bakteri nedeniyle oluşuyor.
Halk ortasında beta mikrobu olan bu bakteri, aslında yeni bir etken değil, yıllardır epey yaygın bir halde bilhassa kış aylarında boğaz enfeksiyonlarına yol açabiliyor ve penisilin tedavisi ile çok rahat tedavi edilebiliyor.
Ancak pandemi sonrası periyotta bilhassa İngiltere’de Strep A’ya bağlı çocuk ölümlerinin akabinde oluşan kaygının nedenlerini anlatan Türk Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Lideri ve Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz, her yıl boğaz enfeksiyonlarına yol açan bu bakterinin, erişkinlerde görülen versiyonunun çocuklardaki artışına dikkat çekti:
– A kümesi beta hemolitik streptokok dediğimiz bakteri, aslında insanlarda sıklıkla enfeksiyona neden olan bir etken. Çocuklarda hepimizin bademcik iltihabı yani tonsillit dediğimiz tabloya yol açıyor. Erişkinde bademcik iltihabı daha az. Erişkinlerde daha çok deri, yumuşak doku enfeksiyonlarında çok sık karşımıza çıkıyor.
Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz
ÇOK SÜRATLİ ÖLDÜRÜYOR
– Bu A kümesi beta hemolitik streptokoklar bazen daha derin dokulara yayılabiliyorlar. Mesela derialtı yağ dokusunun altındaki fasyalara yani kaslara tesir edebiliyorlar. Evvelden de bir periyot ‘et yiyen bakteri’ diye gündeme gelmişti. Nekrotizan fasiit dediğimiz tabloya neden oluyorlar. Biz buna ‘invazif A kümesi beta hemolitik streptokok’ enfeksiyonları diyoruz.
– İnvaziv küme A streptokok enfeksiyonlarının zahmeti, çok süratli seyrederek vefata neden olması. Az insanı etkiliyor toplumda fakat, çok süratli öldürüyor. Şu anda dünyayı alarma geçiren durum, evvelce çocuklarda çok ender görülürken, şimdilerde çocuklarda invaziv streptokok enfeksiyonlarında bir ölçü artış olması.
– Çocukta nasıl görülüyor bu? Tekrar derin dokulara yayılabiliyor bakteri, kaslara ulaşabiliyor. Bir de bilhassa viral enfeksiyon geçiren çocuklarda, akciğer enfeksiyonu yaparak kana karışıyor ve çok ölümcül tablolara neden olabiliyor. İngiltere’de tekrar yüzde 80 erişkinlerde görülüyor lakin çocuklarda görülme sıklığı yüzde 10’lardayken şimdilerde yüzde 20’lere çıkmış durumda.
A kümesi beta mikroplarının bazen virüslerle enfekte olarak kimi toksinler yayabildiğini ve bu toksinler nedeniyle de çocuklarda kızıl hastalığı tablosuna yol açtığını kaydeden Prof. Dr. Yavuz, bir öteki telaş nedeninin de kızıl hastalığının görülme sıklığındaki artış olduğunu vurguladı:
BULANTI, KUSMA, YÜKSEK ATEŞ, DERİDE KIRMIZILIK
– Kızıl toksini taşıyan A kümesi beta hemolitik streptokok, bademcik iltihabı olan çocuklarda kızıl tablosunun oluşmasına yol açabiliyor. Belirtiler bademcik iltihabı üzere başlıyor lakin sonra bulantı, kusma, daha yüksek ateş, deride kırmızılıkların, pürtüklü bir imajın oluştuğu kızıl hastalığı tablosu başlıyor. İngiltere ve Hollanda, İrlanda üzere kimi Avrupa ülkelerinde alarmda olmalarının bir nedeni de kızıl olaylarının çok artmış olması.
– Çok önemli bir viral enfeksiyon salgını var bu yıl. RSV; influenza, covid, eski insan corona virüsleri, parainfluenza vs… Çocuklar çok ağır bir formda bunlara maruz kalıyor. Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarına yol açıyor bunlar da. Çocuk viral enfeksiyonu geçirip üstüne bununla enfekte olduğunda çocuklarda bu durum; bu bakterinin ‘invaziv (derin yerleşimli)’ enfeksiyona yol açma riskini artırıyor mu tasası yarattı. Bu da bir hipotez şu anda.
– Zira olağanda çocuklar A kümesi beta hemolitik streptokok enfeksiyonunu hafif geçirir, tedaviyle süratle güzelleşir. Öncesinde viral enfeksiyon geçiren şahıslarda daha mı ağır seyrediyor? Hakikaten viral enfeksiyonlar bedenin bağışıklık sistemini bozarak buna mı neden oluyor? “Bu soruların yanıtları da araştırılmalıdır” diyor Dünya Sıhhat Örgütü…
KORKULACAK BİR ŞEY YOK, TEDAVİ BASİT
– Streptokok enfeksiyonlarında hepsinin tedavisi penisilindir. Antibiyotiklere direnç kazanan bir patojen de değil. O nedenle de bu manada badire yok. Fakat sorunun kaynağı, bilhassa invaziv streptokok ve kızıl olaylarındaki artış. İngiltere’de aslında pandemiden evvel bir yükselme trendi vardı. 2018’de pik yapmıştı. Hatta o periyotta daha fazla kızıl ve daha ağır hastalığa neden olabilen bir suşun ortaya çıktığı biliniyordu.
– Artık bu klasik, 3-4 yılda bir beklenen artış mıdır, yoksa pandemi nedeniyle kapalı kalındı, artık aniden daha çabuk bulaşabiliyor ondan mıdır şimdi bilmiyoruz. Sonuçta bu bakterilerin de bulaşması, yakın temasla oluyor. Şu anda dünya için çok önemli bir tehdit olarak görülmüyor. Onu söylemek lazım. Sayılar o kadar yüksek değil.
“ÇOCUĞUM HASTALANSIN, BAĞIŞIKLIK KAZANIR” NİYETİ ÇOK YANLIŞ
– Toplumda şöyle yanlış bir inanış var; “Çocuk hastalığı geçirsin, bağışıklığı güçlensin.” Hiç o denli bir şey yok. Zira bu virüsler bedene giriyor ve ileride kanser yapanı var (örneğin HPV), diğer hastalıklara neden olanı var (EBV gibi), CMV üzere çocuğun bağışıklığı hafif düştüğünde önemli tablolara neden olanları var. Kronik hastalık yapanları var. O nedenle mümkün olan her durumda çocuğunuzu hastalıktan koruyun.
– Aşısı varsa yaptırın. Şu an hem Kovid hem de gribin aşısı var. Onun dışında çocukluk çağı aşılarının eksiksiz olarak yapılması gerekir. Ayrıyeten çocuğunuza ellerini güzelce yıkamayı öğretin ki teneffüs yolu enfeksiyonları örneğin nezle, el yıkama ile çok değerli oranda azaltılabiliyor. Kalabalıklarda da şu anda maske takılması çok mantıklı. Sınıflarda ve toplu taşımada maske takılmalı. (DHA)
