Arhavi’nin 5 köyünü kapsayan Pilarget Havzası’nda yapılmak istenen Latife I ve Latife II hidroelektrik santral projelerine verilen çevresel tesir kıymetlendirme (ÇED) olumlu raporuna itiraz eden köylüler ve etraf dernekleri 2019 yılında dava açtı.
Bölge halkı, HES’lerin tabiatın istikrarının bozacağını, deredeki canlıların ömrünü ve tarımı bitireceğini, AFAD Vilayet Bölge Müdürlüğü raporlarında da bölgenin ‘heyelan bölgesi’ olduğunu belirttiğini ve Birinci Dünya Savaşı sırasında Balıklı’da 940’a Osmanlı askerinin şehit düştüğünü ileri sürerek HES projelerine verilen ÇED olumlu raporunun iptalini talep etti.
Rize Yönetim Mahkemesi, geçen yıl Şubat ayında verdiği kararda Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen ÇED Olumlu kararını iptal etti.
YEREL MAHKEME KARARINDA DİRENDİ
Şirket, mahallî mahkemenin kararına itiraz ederek davayı Danıştay’a taşıdı. Danıştay, Rize Yönetim Mahkemesi’nin kararını bozarak belgeyi ilgili mahkemeye geri gönderdi.
Mahkeme, daha evvel verdiği iptal kararında direnerek Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından AB Güç Üretim Şirketi’nin projesi için 2013 yılında verilen ÇED olumlu raporunu geçen Haziran ayında ikinci kere iptal ederken,
“Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Tesir Değerlendirmesi Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından verilen 06.06.2013 tarih ve 3012 sayılı ‘Çevresel Tesir Değerlendirmesi Olumlu’ kararında, dava konusu alanda yapılacak HES faaliyetlerinin toz, gürültü, patlama tesirleri, hafriyat depolama alanları için seçilen yer ve kapasite oranları, dere morfolojisinin ve su kalitesinin bozulması, yeraltı suları, arıcılık faaliyetleri, can suyu, tarım faaliyetleri, ormancılık, erozyon, heyelan alanlarına yakınlık, endemik bitki ve hayvan cinslerinin bulunduğu bölgede yaşayan insanlar-hayvanlar-bitki ekosistemine kabullenilemez sonlarda ziyan vereceği, santral binaları ve güç iletimi ile ilgili tesisler, depolama alanları üzere tüm ünitelerin Sevail ve Üçırmaklar üzere farklı dereler üzerinde olmasına ve bu derelerin farklı alt havzalarda yer almasına rağmen, reliyef özellikleri ile klimatik-edafik, biyotik değerlendirmeleri başka ayrı yapılması gereken projenin tıpkı ÇED sürecine tabi tutulmasının projenin yürütülmesini, teknik ve yönetim sel kontrolünü zora sokacağı; bu durumda Artvin ili Arhavi ilçesi Sevail ve Üçırmak Dereleri üzerinde kurulması planlanan Latife I-II Regülatörü ve HES Projesi’yle ilgili olarak Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Tesir Değerlendirmesi Müsaade ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından verilen 06.06.2013 tarih ve 3012 sayılı ‘Çevresel Tesir Değerlendirmesi Olumlu’ kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır” sözlerini kullandı.
DANIŞTAY BU SEFER KARARI ONADI
Yerel mahkemenin bu kararının akabinde da şirket, bir defa daha Danıştay’a başvurdu. Lakin bu defa Danıştay, HES projelerinin iptali için karar aldı. Kararda, “Rize Yönetim Mahkemesince verilen 16.06.2022 tarihli kararın iptaline ait kısmı ve bu kısmın dayandığı münasebet hukuk ve adaba uygun olup, bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, temyiz istemlerinin reddi ile anılan kararın temyiz edilen kısmının onanmasına, evrakın ismi geçen mahkemeye gönderilmesine, karar ve düzeltme yolunun kapalı olduğunun duyurulmasına oy birliğiyle karar verildi” denilerek mahallî mahkemenin kararını onadı.
