Milyonlarca vatandaşın, yasalaşması için çaba verdiği EYT’de yeni gelişmeler yaşanıyor. AKP Küme Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, “EYT ve kontratlı işçinin takıma geçilmesine ait düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En makûs ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız” dedi. EYT ile yaş kaidesi aranmazken, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık müddeti ve prim günü kurallarını sağlamış olmak gerekiyor fakat son devirde yapılan görüşmeler sonunda EYT yaş koşulu gelebileceği konuşuluyor.
EYT YAŞ KAİDESİ GELECEK Mİ?
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, evvelki açıklamalarında yaş hududu olmayacağını duyurmuş, bayanlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık mühletini dolduran ve 5 bin prim günün tamamlayanların düzenlemeden yararlanacağını açıklamıştı.
Henüz kesin olmamakla birlikte son periyotlarda kulislerde, EYT için yaş kuralı aranabileceği konuşuluyor. Kararın yeni bir toplantının akabinde verilmesi bekleniyor.
Buna nazaran bayanlarda 48, erkeklerde 50 yaş sonu gündeme geldi. EYT ile birlikte iki milyon kişinin emekli olma durumu oluşmasından ötürü bütçe üzerindeki yükü azaltmak için yaş kaidesi getirileceği tez ediliyor.
EYT SON DAKİKA GELİŞMELERİ NELER?
Bakan Alım emekliliğe hak kazanılacak olan tarihi açıklayan Alım, “EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar fakat eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder. Lakin işe başlangıcı geri çekmez. O denli bir şey yok.” dedi.
5 PUAN FORMÜLÜ
Emekli olanların işe devam etmesi durumunda, olağan çalışanlara nazaran primlerinin 5 puan yükseldiğini ve patronların EYT düzenlemesinin hayata geçmesi sonrasında, bu farkın kaldırılmasını istediğini vurgulayan, Alım, “Buna tahlil olarak patron emekli olan kişiyi çalıştırıyorsa devlete olağan çalışandan daha fazla prim ödüyor. Oradaki primi aşağı çekerek eşit düzeye getireceğiz. Yani patrona sen EYT’li olan bu çalışanını atma, çalıştır. Biz sana toplumsal güvenlik takviye primi vereceğiz.” dedi.
EYT’lilerin kıdem tazminatı bahsiyle ilgili de Bakan Alım, “Bu bahiste da Hükümetin birtakım formülleri var.” dedi. Alım, şu tabirleri kullandı;
“Öncelikle bu büyük bir sorun değil. Zira patron kıdem tazminatını vergiden düşüyor. Ayrıyeten kıdem tazminatı ödemesini patron çalışanıyla kendi ortasında anlaşarak taksitlendirebilir.”
EYT İÇİN TARİH VERDİ
AKP Küme Başkanvekili Muhammed Emin Akbaşoğlu, Meclis’te düzenlediği basın toplantısında Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Akbaşoğlu, “EYT ve kontratlı işçinin takıma geçilmesine ait düzenlemeleri aralık ayı içinde yapmayı planlıyoruz. En berbat ihtimal 2023 yılı başında yasalaşmasına şahit olacağız” dedi.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Staj ve çıraklık devri sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Alım, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zati. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sıhhat sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” karşılığını verdi.
EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Alım, bu düzenlemenin detaylarını gerekli hesaplamaların akabinde kamuoyuyla paylaşacaklarını lisana getirdi.
EYT NEDİR, YAŞ KURALI VAR MI?
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Çünkü 9 Eylül 1999 öncesinde yaş kaidesi aranmaksızın prim günü ve sigortalılık müddeti koşulları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık müddeti kaidelerinin yanı sıra bir de yaş kaidesi getirildi.
EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık mühleti ve prim günü kaidelerini sağlamış olmak gerekiyor.
EYT’Lİ KAÇ KİŞİ VAR?
Bakan Alım, birinci etapta emeklilik hakkı kazanacak kişi sayısını 1.5 milyondan 2 milyona revize etti. Yeni emeklilerin konutuna en az 109 milyar lira aylık girecek.
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin çıkması halinde bugün prestijiyle emekliliğe hak kazanacak kişi sayısının yeni yılda 2 milyona ulaşabileceğini söyledi. Bilgin’in bu açıklamasıyla maliyet hesapları sil baştan değişti.
Yapılan hesaplamalara nazaran, yasa çıkar çıkmaz 1.5 milyon yerine 2 milyon kişinin emekliye ayrılması halinde bugün 3 bin 500 lira olan en düşük emekli aylığı ödemesiyle SGK’nın EYT’den kurtulanlara ödeyeceği emekli aylığı 5.2 milyardan 7 milyar liraya, yıllık ödeme de 63 milyar liradan 84 milyar liraya çıkacak. Lakin yeni yıldan itibaren memur ve emekli aylıklarıyla birlikte en düşük emekli aylığına da artırım yapılması kaçınılmaz görünüyor. Olağanda personel, esnaf ve çiftçi emeklilerine geçmiş 6 ayda gerçekleşen enflasyon kadar artırım yapılıyor. Enflasyondaki artış seyri, Temmuz-Aralık 2022 periyodunda yüzde 17 civarında bir TÜFE’nin oluşacağını işaret ediyor. Gerçek hayat pahalılığının hem çok daha yüksek olması, hem seçim yılı olması hem de iktidarın yeni yılda yüksek bir artırım açıklayacağına ait açıklamalar artırımın yüzde 30-50 aralığına yükseltilebileceğini gösteriyor.
120 MİLYARI BULABİLİR
Yılbaşında emekliye artırımın örneğin yüzde 30 yapılması ve en düşük emekli aylığının da bu oranla 4 bin 550 liraya çıkarılması halinde 2 milyon yeni emekliye yıllık emekli aylığı ödemesi 109.2 milyar lira civarında olacak. EYT’lilerin ortalama 5 bin lira emekli aylığı alacağı var sayıldığında ise SGK’nın ödeyeceği emekli aylığının yıllık toplamı 120 milyar lirayı bulacak.
