İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından “Geleceğin Türkiyesi’ni inşa ediyoruz” sloganıyla Şubat 2023’te İzmir’de düzenlenecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık çalışmaları kapsamında yapılan son paydaş buluşmasının akabinde sonuç bildirgesi açıklandı. İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer, sanayi, ticaret ve esnaf odalarının temsilcilerinin katıldığı toplantının akabinde 25 unsurluk deklarasyonu kamuoyu ile paylaştı.
KARARLAR ORTAK ALINDI
Başkan Soyer, iştirakçilere teşekkür ederek “Bu kararların Türkiye’nin geleceğine ışık tutmasını diliyorum. Türkiye’nin gelecek yüz yılında ortaya çıkacak sıkıntıların konuşulduğu ve ortak akılla tahlil arandığı verimli bir toplantı yaptık” diye konuştu.
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Buluşması deklarasyonu birinci taslak metni şu biçimde oluştu:
“Bizler, Türkiye’nin farklı bölgelerinde faaliyetlerini sürdüren sivil toplum örgütleri ve meslek kuruluşlarının temsilcileri olarak İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin Endüstrici, Tüccar ve Esnaf Buluşması için İzmir’de bir ortaya geldik.
Pandeminin çabucak akabinde, dijitalleşmenin giderek hızlandığı, birçok mesleğin ortadan kalktığı, yeni meslek alanlarının doğduğu ve dünyanın iklim kriziyle yüzleştiği çağımızda sanayi ve ticaret hayatı yine yapılanıyor. Hayatın içinden süzülen her yeni bilgi, gerçek bildiklerimizi tekrar tanımlıyor.
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi hazırlık toplantısında, milletlerarası alandaki saygınlığının daha da büyüdüğü, tabiatla uyumlu, değişime açık, refahın büyüdüğü ve adilce paylaşıldığı, ortak akıl ve uzlaşı temelinde bir Türkiye hasretimizi tanım eden kararlar aldık.
Bu kararlar, 23 Ağustos 2022 ve 5 Ekim 2022’de yapılan ön toplantılara katılan sanayi, tüccar ve esnaf örgütlerinin teklifleri doğrultusunda şekillenmiştir.
Alınan kararlar kongrenin dört uzman masası ve öteki paydaşların da görüşleri alındıktan sonra, Şubat 2023’te İzmir’de gerçekleşecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin gündemine sunulacaktır.”
25 PRENSİP AÇIKLANDI
1. Demokrasi yalnızca ticaret ve endüstrideki gelişmenin değil, birebir vakitte refahın adil bir halde dağılmasını sağlayan temel ögedir.
2. İktisadın sağlıklı bir formda gelişimi için her çeşitten ayrımcılığı reddeden toplumsal cinsiyet eşitliğinin tesis edilmesi temeldir. Geleceğin Türkiyesi’nin inşasında bayanların karar düzeneklerinden başlamak üzere eşit inisiyatif ve sorumluluk alabilmesinin önündeki tüm maniler kaldırılacaktır.
3. Geleceğin Türkiyesi’nin toplumsal ve ekonomik nizamı dünya genelindeki yapısal değişimin kavranması üzerinde inşa edilecektir. Bu kavrayış, tüm dünyayı etkileyen ekolojik, politik, sosyolojik, kültürel, teknolojik ve demografik gelişmelerin idrakiyle mümkündür.
4. Sanayi ve ticarette sadece büyüme odaklı bir iktisadi model kabul edilemez. Sürdürülebilir bir ekonomik model inşa edilmelidir. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisat siyaseti toplumun tüm moral ve ekonomik bedellerini geliştiren bir kültürel yenilenme atılımıdır.
5. Geleceğin iktisadının bizatihi, günlük ve popülist siyasi kararlarla gelişmesi beklenemez. Türkiye’nin ikinci yüzyılının sanayi ve ticaret şartlarının daha düzgün olması için sistematik ve uzun vadeli bir iktisat siyaseti inşa edilecektir. Güçlü bir kavrayış içinde uygulanan tüm aksiyonların sonuçları ölçülecek ve yarattığı tesirler nizamlı olarak izlenecektir.
6. İktisadi planlama kültürü, tabiatı gereği bütüncül, kapsayıcı ve stratejik olmalıdır. Geleceğin sanayi ve ticaret siyaseti toplumsal, siyasal, ekonomik ve ekolojik olmak üzere birbiriyle bağlantılı dört ana ıslahat üzerinde yükselecektir.
7. İnsan tipinin yerküre ve atmosfer üzerinde bıraktığı ayak izi, kesimi olduğumuz ekosistemin kendini yenileme eşiğini ileri derecede aşmıştır. İklim krizi de bunun sonuçlarından biridir. Tabiatın ekolojik döngüleri ve insan tipinin ekonomik tertibi ortasındaki bu mütekabiliyet dışı şartlar, bizatihi insan da dahil tüm canlıların geleceğini tehdit etmektedir. Geleceğin Türkiyesi, ekoloji ve iktisat ortasında ayrılmaz bir bağ olduğunu kabul eden yeni bir iktisadi yaklaşım üzerinde inşa edilecek, ticaret ve sanayi siyasetlerinin bu istikamette gelişimi sağlanacaktır.
8. Tüm dünyada, istikrarsız büyümenin yerelde ve global ölçekte sürdürülemez olduğu anlaşılmış ve bu iktisat anlayışının sonuna gelinmiştir. Ticaret ve sanayi, denetimsiz sermaye modeli yerine çalışanların, ekonomik aktörlerin, paydaşların, toplumun ve nihayet tabiatın da memnunluğunu temel alan hassas bir anlayışa evrilmek zorundadır.
9. Sanayi ve ticaretin istikrarlı gelişimi için yeni bir toplumsal mutabakat kurulması temeldir. Bu mutabakat, kültürel farklılıkların ve yenilikçiliğin iktisadın temel girdilerinden biri kabul edilmesiyle oluşacaktır.
10. Geleceğin Türkiyesi’nin iktisadı, teknolojiyi yalnızca tüketen değil, tıpkı vakitte üreten ve kullanan bir ruha sahip olacaktır.
11. Kurumsal, ferdî ve işbirliklerine dayalı girişimciliğin gelişmesi için “ekonomik demokrasinin” gerektirdiği ortam sağlanacaktır.
12.Ölçekten bağımsız olarak Türkiye’deki endüstrici, tüccar, esnaf ve teşebbüsçüler ülke iktisadı için pahalı aktörlerdir. Esnaf, sanatkar ve KOBİ’lerin korunmasına yönelik önlemler güçlendirilecektir.
13.Kamu, temel stratejiyi belirleyen, kuralları koyan, denetleyen, yatırım ortamını kolaylaştıran, geliştiren ve gerektiğinde paydaş olan bir rol oynayacak ve bu sayede bölümlere yapan taraf verme fonksiyonu kolaylaşacaktır. Kamunun bu fonksiyonları tam şeffaflık, hesap verebilirlik ve katılımcılık prensipleriyle gerçekleşecektir.
14.Teknolojinin kendi ahlakı ve normlarının insan yaratıcılığı üzerindeki dayatması kabul edilemez. Teknolojinin insan üzerindeki olumsuz tesirlerinin bertaraf edilmesi için Teknoloji Etiği Heyeti oluşturulacaktır.
15.Teknolojinin dönüşümü için entelektüel sermayenin gelişmesi temeldir. Kamuya açık bilgiye erişim temel insan hakkı kabul edilecektir. Entelektüel insan sermayesinin, temel bilimlerin ve araştırma çalışmalarının gelişmesine yönelik her türlü kaynak artırılacaktır.
16.Bölgeler ortası gelişmişlik farklarını giderecek sınai ve ticari yatırımlar teşvik edilecektir. Bölgelerin coğrafik karakterine ve ekonomik potansiyeline uygun sektörel kümelenmeye imkân veren bölgesel kalkınma siyasetleri geliştirilecektir.
17.Sektörlerin güç muhtaçlığının karbon salımına neden olmayan tabiatla uyumlu kaynaklardan sağlanması temeldir. Türkiye’nin sanayi ve ticaret dünyası karbon nötr dünya maksadına hizmet edecektir.
18.Ülkenin memleketler arası teknolojik gelişime uygun, stratejik ehemmiyeti haiz dallarının mukayeseli üstünlük, üniversal rekabet gücü ve katma pahası yüksek üretimini sağlayan sektörel gelişme planları oluşturulacaktır.
19.İktisadi gelişim için kesimler ortası entegrasyon mecburidir. Lokal, ulusal ve global ekonomik dinamikler ile dallar ortasındaki sinerjinin çoğalması teşvik edilecek, bölümler ortası ahenk planları geliştirilecektir.
20.Geleceğin Türkiyesi’nde doğrusal iktisat anlayışı terk edilerek döngüsel iktisat hanelerden makro üretim alanlarına kadar geliştirilecek sektörel ve endüstriyel simbiyoz her ölçekte geliştirilecektir. Böylece hammadde tedarik zincirleri güçlendirilecek ve kısaltılacaktır.
21.Geleceğin Türkiyesi’nde ülkemizin yeni kalkınma anlayışını gerçekleştirebilmesi için 21. Yüzyıl’da uygun yetkinlikler ve hünerleri önceliklendiren teknik bilginin yanı sıra insanın biyolojik yetkinliğini toplumsal bedele dönüştüren, yaratıcılığı ve müteşebbis ruhu teşvik eden, sorun çözme, dijital yetkinlikler, yabancı lisan, sosyo-duygusal maharetlerini kazandıran bir yaşayarak öğrenmeyi temel alan eğitim anlayışı benimsenecektir.
22.Düşünce ve bilgi üretimi ekonomik bir bedeldir. Geleceğin Türkiyesi’nde fiziki sermayeye dayalı dallar kadar beşeri sermayeye dayalı kesimler de desteklenecektir. Bunun için hayal gücü ve meslek ortasındaki ahengi güçlendiren önlemler alınacak, katma bedelli ve inovatif üretim teşvik edilecek, girişimciliğin önü açılacak, yetenek idaresi ve ustalaşma sistemine öncelik verilecektir.
23.Değişim, iktisadın kaçınılmaz temel dinamiklerinden biridir. Geleceğin Türkiyesi, yeni meslek alanlarının gelişimi için daima öğrenen kozmik bir kuluçka merkezi olarak inşa edilecektir.
24.Geleceğin iktisadı ve iş dünyası eğitimde, istihdamda ve hayatın her alanında gençlere fırsat eşitliği sağlanmadan inşa edilemez. Gençlerin geleceğin en düzgün temsilcileri oldukları şuuruyla, yenilikleri yakından izleyen, ömür uzunluğu öğrenen, teknolojiyi üreten ve geliştiren vizyoner ve tesir yaratabilen jenerasyonların oluşması desteklenecektir.
25.Türkiye endüstrisinde girdi temininde mahallî ve bölgesel orta eser üretimi sağlayan zincirler güçlendirilecektir. Bu doğrultuda ticaret ve endüstride yenilikçilik, yaratıcılık ve tasarım kabiliyeti geliştirilecektir.
