[ad_1]
Özlem ERMİŞ BEYHAN
Türkiye, kişi başına düşen tıbbi aygıt sayısında gelişmiş ülkelere nazaran geride kalırken, son 5 yılda bu sayıda yüzde 40 üzere kıymetli bir düşüş kelam konusu.
Ülkemizde 1 milyon şahsa düşen bilgisayarlı tomografi aygıtının sayısı 15. Yeniden 1 milyon şahsa düşen MR aygıtlarının sayısı 11. Avrupa Radyoloji Kongresi’nde yetkililerle sistemin bugünkü yapısını konuştuk. Buna nazaran hala Türkiye, 38 OECD ülkesi ortasında kişi başına düşen sıhhat harcaması ve sıhhat harcamasının GSYH’ye oranı sıralamalarında 37’nci sırada, yani neredeyse en sonda.
Türkiye’de kişi başına tıbbi aygıt harcaması 23 dolar düzeyinde. Burada da çok gerideyiz. Bugün MR ve tomografi için aylar sonrasına randevu alabilen hastaların yaşadığı problemin arkasında, işte bu sayılar var; lakin bir gerçek daha var ki o da Türkiye gereksiz ya da teknik tabirle ‘uygun gerekçelendirilmemiş’ MR ve tomografi çekiminde dünyada birinci sıralarda yer alan ülkelerden biri.
Ancak bir yandan da kimi hastanelerde en gelişmiş aygıtlarla çok sayıda hasta görüntüleme hizmetine erişebiliyor. Bir yandan çok sayıda çekim yapılırken hatta gereksiz çekimlerin yapıldığı eleştirisi kelam konusu iken, öteki yandan sahiden görüntülemeye acil gereksinimi olan hastaların randevu bulamamasının gerisinde Türkiye’deki sistemin farklı yapısı yatıyor:
-Türkiye’de büyük devlet hastanelerinin çabucak hemen tamamının görüntüleme ünitesi özel teşebbüslere ihale edilmiş durumda; yani kamu için bu görüntüleme ünitelerini özel teşebbüsler işletiyor, hasta başına devletten bir ödeme tahsil ediyor.
-İhaleler, hasta başına en düşük fiyat teklifi verene gittiği için, ihaleyi alan aygıt bedelini çıkartabilmek için çekim sayısını azamî seviyeye çıkarıyor.
-Avrupa’da görüntüleme hizmetine ulaşmak çok sıkıntı ve değerli iken, Türkiye bu sistemin bir getirisi olarak bu açıdan çok daha güzel durumda.
– Fakat devlet hastanelerinde tabiplerin bir hasta muayenesine ayırabilecekleri müddet çok kısıtlı ve rastgele bir kusur olmaması ismine görüntülemenin dayanağını kullanmak hekim için kurtarıcı oluyor. Lakin böylelikle görüntülemede yoğunluk da artıyor.
-Merkezi pozisyondaki devlet hastanelerinde, en gelişmiş ülkelerde bulunan en teknolojik aygıtlar yer alıyor; bu aygıtlar da en efektif halde işletilmek için çok ağır biçimde çalıştırılıyor fakat yeniden de hastalara yetmiyor.
-Hastalar artık hangi devlet hastanesinde hangi aygıt var, onu araştırıp tercihini buna nazaran yapmaya başlıyor.
-Büyük kentlerin bilakis küçük kentte MR ve tomografiye ulaşmak çok mümkün olmuyor. Bu nedenle küçük kentlerden görüntüleme için büyük kent hastanelerine gelenlerin sayısı çok artmış durumda.
– Türkiye’de hala yapılan görüntülemeleri okuyacak radyoloji hekimlerinin sayısında değerli bir eksiklik var. Bu düşüşün yarattığı sorunu çözebilmek için çok kısa müddette asistan sayısını birkaç kat artırmak da kalite sorunu yaratıyor.
-Bu durum, özel görüntüleme merkezlerinde yoğunluğun artmasına, hastaların maddi ve manevi olarak külfet yaşamasına neden olabiliyor.
Alzeimer hadiseleri yüzde 100 artacak
Bu gelişmeler yaşanırken, Türkiye’de nüfusun dünya ortalaması paralelinde süratle yaşlanması, görüntüleme sistemlerinin değerini daha da artırıyor. Bugün Avrupa’da her iki mevt nedeninden birisini kardiyovasküler ve nörovasküler hastalıklar oluşturuyor.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde ise her dört vefattan üçü bu hastalıklardan kaynaklanıyor. Avrupa’da 2050 yılına kadar Alzheimer olaylarında yüzde 100’ün üzerinde artış öngörülüyor. 1990’dan bu yana parkinson hadiselerinde yüzde 72’lik artış yaşandı.
Yapılan araştırmalara nazaran 19,2 milyon olan yeni kanser olay sayısı yüzde 65 artarak; 2040’ta yılda 30,2 milyona çıkacak. Kronik hastalık ölümlerinin 2020’den 2030’a kadar 41 milyondan 52 milyona çıkması öngörülüyor. Bu gelişmenin itici güçleri ortasında yaşlanma, süratli plansız kentleşme ve sıhhatsiz ömür üsluplarının globalleşmesi gösteriliyor.
Sağlığa erişimi artırma amacıyla helyumsuz sürdürülebilir aygıt geliştirdi
Sağlık giderek teknoloji ile iç içe geçiyor, görüntüleme sistemlerinde itici gücü inovasyonlar oluşturuyor.
Görüntülemede en yeni teknolojilerin sergilendiği Avrupa Radyoloji Kongresi’nde görüştüğümüz Siemens Healthineers Türkiye Genel Müdürü ve İdare Heyeti Lideri Enis Sonemel, sıhhat hizmetlerine erişimi olmayan topluluklar için sıhhat hizmetlerini uygun fiyatlı ve erişilebilir kılmak üzere yenilikçi tahliller sunduklarını söyledi. Sonemel, şirketin imza attığı yeniliklere dair şu bilgileri verdi: “Siemens Healthineers tarafından geliştirilen yeni teknolojiler, görüntülemenin hastalar için daha erişilebilir olmasını sağlıyor.
Siemens Healthineers’ın şimdiye kadar ürettiği en küçük ve en hafif tüm beden tarayıcısı olma özelliği taşıyan aygıtı, dünyanın birinci 80 cm’lik çapına sahip aygıtı olarak klostrofobik, kilolu ve pediyatrik hasta kümelerine üst seviye konfor sunuyor. Bu aygıt, önümüzdeki aylarda ülkemizde de hizmet vermeye başlayacak. High-V MRI ismi verilen platformla MR görüntülemede yeni bir kulvar açılıyor.
Bu yeni MR sistemleri ayrıyeten, daha az güç ve yalnızca 0.7L helyum kullanarak radyolojinin karbon ayak izini azaltarak, sürdürülebilir özelliğiyle radyolojinin iklim değişikliği üzerindeki tesirini azaltıyor. Hafif ve küçük yapısı, yapay zeka ve sürdürülebilir özellikleriyle, hasta konforu ve yüksek manzara kalitesini birleştiren bu MR sistemlerinin yakın gelecekte, ülkemizde nüfusu yüksek lakin büyük sıhhat merkezlerine uzak olan kimi ilçelerde sıhhate erişimi artırmak üzere kullanılması planlanıyor.”
Dijital ikiz sistemi geliyor
Şirketin son yıllarda en dikkat cazip inovasyonlarından biri de ‘’Dijital İkiz’’ hizmeti. Siemens Healthineers Türkiye Genel Müdürü Enis Sonemel, yeni teknolojilerini şöyle anlattı: “Dijital İkiz sistemi, şahsileştirilmiş sıhhat hizmeti ile bireye hakikat vakitte, hakikat tedaviyi sunmanın mümkün olacağı bir geleceğe işaret ediyor.
Bu sayede doğumdan itibaren toplanmaya başlayan sıhhat datalarının fizyolojik ve dijital bir model olarak kişiyi hayatı boyunca takip edebilecek olması, sıhhatte yeni bir devrin habercisi. Siemens Healthineers tarafından geliştirilen photon-counting teknolojisi de bilgisayarlı tomografide çığır açacak bir yeniliği temsil ediyor. Bu yeni teknoloji ile tıpkı vakitte, hastaların maruz kaldığı radyasyon dozunun azaltılması ve daha az kontrast unsur kullanımı hedefleniyor.
Bir başka yeni teknoloji ise Cinematic Reality uygulaması. Bu teknoloji ile iki boyutlu bilgisayarlı tomografi manzaraları yapay zeka yardımıyla gerçekçi üç boyutlu manzaralara dönüşebiliyor. Böylelikle sıhhat profesyonelleri, 3 boyutlu hologramları görebiliyor ve imgelerle gecikme olmaksızın imgelerle etkileşime girebiliyor.”
“Bazı raporları maalesef tabipler yazmayabiliyor”
Avrupa Radyoloji Kongresi’nde konuşma imkanı bulduğumuz Türk Radyoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Can Çevikol, radyoloji asistanlarının sayısında son devirde büyük artış olduğunu, lakin bu durumun eğitim kalitesini düşürdüğünü söyledi. Prof. Çevikol şöyle konuştu: “Radyolog sayısı eksik kalınca; olağanda 300 radyoloji asistanı sisteme girerken son 3 yılda yıllık 1000 asistan sisteme dahil oldu.
Cihaz sayısı bu oranda artmadığı için radyolog asistanlarının eğitimi istenen seviyede olamıyor.” Prof. Çevikol çekim sayısının çok fazla olmasının raporlamada da sorun yarattığını belirterek, raporlamanın da şirketlere ihale edildiğini anlattı. Türk Radyoloji Derneği Lideri şöyle devam etti: “Çok fazla tetkik yapıldığı için bazen bir radyoloji tabibinin bir gün içinde 2 bin, 3 bin raporda imzası olduğunu görüyoruz.
Fakat bu kadar raporu bir doktorun yazabilmesi mümkün değil. Radyoloji teknikerleri ya da radyoloji öğrencileri üzere uzman olmayan beşerler bu raporları tabip ismine yazabiliyor. Bu da kıymetli hastalıkların gözden kaçmasına neden olabiliyor. Standardizasyon çok değerli. Şu anda radyoloji, sistemin merkezinde, aygıt sayısı tıpkı seviyede iken bu aygıtlardan hizmet alan hasta sayısını artırmaya çalışmak halk sıhhati açısından kaygı yaratıyor.”
Sağlık
HABER İÇERİĞİ : Dünya
[ad_2]
