[ad_1]
Kürsel iklim krizi her geçen gün daha da tehlikeli bir boyuta ulaşıyor. Muhtemel felaket senaryoları her geçen gün tasaları daha da artırırken, tüm canlılar olumsuz bir biçimde etkilenirken, tabiatın yapısının geri dönülmez bir biçimde bozulacağı belirtilirken çarpıcı bir rapor daha ortaya çıktı.
Guardian’ın yayınladığı haberde plastik endüstrisnin yıllarca geri dönüşüm konusunda insanları nasıl kandırdığı ve etrafa nasıl ziyan verdiği gözler önüne seriliyor.
Yeni rapora nazaran; plastik üreticileri 30 yılı aşkın müddettir geri dönüşümün ekonomik yahut teknik açıdan uygulanabilir bir tahlil olmadığını biliyordu. Yeni bir rapora nazaran bu, onları tanıtım yapmaktan alıkoymadı.
Raporu yayınlayan İklim Bütünlüğü Merkezi’nin (CCI) lideri Richard Wiles, “Şirketler palavra söyledi. Onları sebep oldukları ziyandan sorumlu tutmanın vakti geldi” dedi.
Petrol ve gazdan yapılan plastiğin geri dönüştürülmesinin epey sıkıntı. Kimyasal olarak farklı binlerce plastik çeşidinin birden fazla birlikte geri dönüştürülemediğinden, bir ayırma süreci gerekiyor. Bu da esasen değerli olan süreci daha da kıymetli hale getiriyor. Ayrıyeten gereç her yine kullanıldığında bozulduğu için sırf bir yahut iki sefer yine kullanılabiliyor.
Rapor, kesimin bu zorlukları onlarca yıldır bildiğini, fakat bu bilgiyi pazarlama kampanyalarında gizlediğini gösteriyor. Hatta sanayi içinden bireyler, plastik geri dönüşümünün ekonomik olmadığını, bunun kalıcı bir katı atık tahlili olarak kabul edilemeyeceğini ve sonsuza kadar devam edemeyeceğini söylediği de raporda yer alıyor.
Araştırma müellifleri, petrol ve petrokimya şirketlerinin yanı sıra ticari birliklerinin, halkı kirlilikten korumak için tasarlanmış maddeleri çiğnemiş olabileceklerini söylüyor.
TEK KULLANIMLIK PLASTİKLER
1950’lerde plastik üreticileri, daima büyüyen bir pazar sağlamak içim “tek kullanımlık” fikrini ortaya çıkardı. Raporun baş müellifi Davis Allen, “Tek kullanımlık plastiklere odaklanırlarsa insanların satın alacağını biliyorlardı” dedi.
1956’daki bir sanayi konferansında, bir ticaret kümesi olan Plastik Sanayisi Derneği, üreticilere düşük maliyet, büyük hacim ve tüketilebilirlik hususlarına odaklanmalarını ve gereçlerin çöpe atılmasını hedeflemelerini söyledi.
Ve ilerleyen yıllarda da bölüm, plastiklerin çarçabuk çöpe atılabileceğini yahut çöp yakma fırınlarında yakılabileceğini kamuoyuna anlattı. Lakin 1980’lerde belediyeler market poşetleri ve öteki plastik eserleri yasaklamayı düşünmeye başlayınca bölüm yeni bir tahlil buldu: Geri dönüşüm.
GERİ DÖNÜŞÜM KAMPANYALARI
Rapora nazaran bölüm, plastik geri dönüşümün ekonomik ve pratik açıdan uygun olmadığını uzun müddettir biliyor. 1986 yılındaki bir raporda; plastiklere yönelik geri dönüşümün kalıcı bir katı atık tahlili olarak kabul edilemeyeceği belirtildi.
1989 yılında katkı unsurları ve değiştiricileri ve vinil ambalaj materyalleri üreticilerini temsil eden bir ABD sanayi ticaret kümesi olan Vinil Enstitüsü’nün kurucu müdürü bir ticari konferansın iştirakçilerine şunları söyledi: “Geri dönüşüm süresiz olarak devam edemez ve katı atık problemini çözmez.”
Bu bilgiye karşın Plastik Sanayicileri Derneği, 1984 yılında petrokimya firmaları ile şişeleyicileri bir ortaya getirerek Plastik Geri Dönüşüm Vakfı’nı kurarak dalın geri dönüşüme olan bağlılığına odaklanan bir kampanya başlattı.
1988 yılında ticaret kümesi, geri dönüştürülebilir plastiğin sembolünü piyasaya sürdü ve ambalajlarda kullanmaya başladı. Uzmanlar uzun vakit bu sembolün son derece aldatıcı olduğunu söyledi ve son vakitlerde federal düzenleyiciler de bu telaşlarını lisana getirdi.
Kapalı kapılar arkasında kesim başkanları geri dönüşümün gerçek bir tahlil olmadığını savundu.
DOLANDIRDILAR
Wiles, “Yaptıkları açıkça dolandırıcılık” diyor.
Rapor, bölümdeki suiistimallerin bugün de devam ettiğini öne sürüyor. Son yıllarda sanayi lobi kümeleri, yeni plastikler, sentetik yakıtlar ve öteki eserler üretmek için plastik polimerleri küçük moleküllere ayıran kimyasal geri dönüşümü teşvik etti. Lakin süreç kirlilik yaratıyor ve klâsik plastik geri dönüşümünden çok daha fazla güç tüketiyor.
Raporda kimyaal geri dönüşümün de bir tahlil olmadığına ve bunun kesim tarafından bilindiğine dikkat çekiliyor.
1994 yılındaki bir ticari toplantıda Exxon Chemical’ın Lider Yardımcısı Irwin Levowitz, kimyasal geri dönüşümü ekonomik olmayan bir süreç olarak niteliyor. Ve 2003 yılında, uzun vadeli bir ticaret danışmanı, sanayiyi kimyasal geri dönüşümü teşvik ettiği için eleştiriyor.
Raporun muharriri Allen da “Bu, daha evvel gördüğümüz aldatmacanın yalnızca öteki bir örneği, yeni versiyonu” diyor.
YASAL SONUÇLAR
Rapor, plastik sanayisi ve geri dönüşümün irdelendiği bir devirde geldi. İki yıl evvel Kaliforniya başsavcısı Rob Bonta, fosil yakıt ve petrokimya üreticileri hakkında global plastik kirliliği krizine neden olma ve onu şiddetlendirmedeki rolleri nedeniyle kamuya açık bir soruşturma başlattı.
Geçen ay EPA (Birleşik Devletler Etraf Müdafaa Ajansı), potansiyel bir yasağa yanlışsız atılan birinci adım olan kimyasalın sıhhat incelemesini duyurdu.
2023 yılında New York eyaleti de PepsiCo’ya karşı, tek kullanımlık plastiklerin kamuyu rahatsız etme maddelerini ihlal ettiğini ve şirketin tüketicileri geri dönüşümün aktifliği konusunda yanılttığını öne süren bir dava açtı.
Ayrıca iklim krizi tırmanırken, tüm global sera gazı emisyonlarının yüzde 3,4’ünü oluşturan plastik üretimi ve imhasının iklim üzerindeki tesiri konusunda da telaşlar git gide artıyor. Son yıllarda pek çok kent ve eyalet, iklim krizinin tehlikelerini örtbas ettiği için petrol sanayisine dava açtı.
Wiles, benzeri formda petrol ve petrokimya sanayilerinin halkı bilerek kandırdıkları gerekçesiyle mahkemeye verilmesinin iş modellerini değiştirmeye zorlayabileceğini söylüyor: “Sorunu çözmenin birinci adımının şirketleri sorumlu tutmak olduğunu düşünüyorum.”
Rapor, bilhassa dış basında yankı uyandırırken geçtiğimiz günlerde de Britanya’nın su sanayisi, etraf dostu ıslak mendillerin artık tuvalete atılamayacağını itiraf etmişti. Suda çözülebildiğini belirten etiketlerin de paketlerden kaldırılması gerektiği konuşulurken bu mendillerin su kaynaklarına ve suda yaşayan canlılara önemli ziyanlar verdiği ortaya çıkmıştı.
Plastik,Geri Dönüşüm,Rapor,Endüstri,Baş,Sektör,Yılı,Çözüm,İklim,Kimyasal,Tek,Söyledi
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
