Son yaşanan sarsıntıların akabinde, ‘Evimin altından fay çizgisi geçiyor mu?’ sorusunun karşılığı vatandaşların gündeminde yer alıyor. e-Devlet fay sınırı sorgulama sayfası üzerinden, bulunduğunuz bölgeden fay sınırı geçip geçmediğini görüntüleyebilirsiniz.
e-DEVLET FAY SINIRI SORGULAMA NASIL YAPILIR?
Evinizin altından fay sınırı geçip geçmediğini sorgulamak için, e-Devlet ekranından AFAD’ın hizmeti olan Türkiye Zelzele Tehlike Haritaları İnteraktif Web Uygulaması üzerinden basitçe fay çizgisi sorgulama yapabilirsiniz.
FAY ÇİZGİSİ SORGULAMA İÇİN TIKLAYIN
FAY NEDİR?
Yer kabuğunu oluşturan levhaların hareketleri sonucu oluşan gerilme ve sıkışmalar, yer kabuğunun birtakım kısımlarında yüzyıllar boyunca güç biriktirir. Bu güçler vakit zaman ortaya çıkar. Yer kabuğundaki bu hareketli kısımlara FAY ismi verilir.
Birbirlerinin hareketini engelleyen levhalar ortasında sürtünme başlar. Levhaların birbirlerine sürtünmesi sırasında, büyük kaya kütlelerinin ortasında kalan “fay” ismini verdiğimiz zayıf yerler zorlanırlar ve buralarda gerilme gücü birikir.
Zorlanma ve sürtünmenin tesiriyle kısa bir vakit içerisinde çok şiddetli bir kırılma ve hareket ortaya çıkar. Oluşan birinci harekete “deprem” (ana şok), şiddetli sarsıntının tesiriyle o bölgedeki yer kabuğunun zayıf başka kısımlarının kırılmasına da “artçı depremler” (artçı şoklar) denir.
TÜRKİYE’DE KAÇ TANE FAY ÇİZGİSİ VAR?
Jeolojik olarak en etkin zelzele nesli üzerinde yer alan Türkiye’de; Kuzey Anadolu Fay Çizgisi, Doğu Anadolu Fay Sınırı ve Batı Anadolu Fay Çizgisi olmak üzere 3 adet fay çizgisi bulunmaktadır.
FAY ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Dogrultu Atımlı Fay
Bu tıp fay düzlemleri, yeryüzünde 90 dereceye yakın dik bir pozisyonda olan ve yerin içine gerçek yavaşça eğimlenen sadece yatay atımın oluşturduğu yanal atımlı faylardır. Bu faylar, atımlarina öre sağ ya da sol istikametli olabilirler. Kuzey Anadolu Fayı, sağ; Doğu Anadolu Fayı ise sol istikametli doğrultu atımlı faylardır.
Normal Atımlı Fay
Bu cins faylarda fay düzleminin bir tarafındaki blok yükselirken öteki tarafındaki düşerek uzaklaşır. Burada hareket yeniden nispi olarak gelişmektedir. Bir diğer değişle, bir blok yükselirken başkası yerinde durabilir yada bir taraf yerinde dururken öbür taraf düşebilir. Örneğin; 1970 Gediz ve 1995 Dinar zelzelesi ile ilgili faylar bu cinsten olağan atımlı faylardır.
Ters Atımlı Fay
Bu cins faylar da düşey atımlı faylar olup, sadece fay düzlemi boyunca hareket eğim tarafına nazaran aksi istikamette olmakta ve bloklar birbirine nazaran yaklaşmaktadır. Örneğin; 1975 Lice zelzelesi ile ilgili faylar zıt atımlı faylardır.
Verev (Oblik) Atımlı Fay
Fay düzlemi boyunca ortaya çıkan hareketin hem düşey hem de yatay istikamette olduğu faylardır.
