[ad_1]
Uyuz; ‘Sarcoptes scabiei var Hominis’ ismi verilen akarın (böcek) neden olduğu bir hastalıktır. Gözle görülemeyen lakin mikroskopla seçilebilen uyuz akarları insan derisinde tüneller açarak hastalığa neden olur. Uyuzun son vakitlerde göçmenlerle, ilaç direncinde, cinsel yolla bulaşan hastalıklarda ve bağışıklığı baskılanmış yaşlı hasta sayısında yaşanan artışla yaygınlaştığına dikkat çeken Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, bu hususta bilinmesi gerekenleri şöyle açıkladı:
Prof. Dr. Burhan Engin
Nasıl bir hastalıktır?
Sarcoptes Scabiei var.Hominis beyazımsı kahverengi, sekiz bacaklı bir akardır. Dişi akarlar erkek akarlardan daha büyüktür ve yaklaşık 0,4 x 0,3 mm boyutlarındadır. Çiftleşmeden sonra dişi akarlar, deri hasarına neden olan parçalayıcı enzimler salgılayıp, basitçe deriye girerler. Dişi akarlar yuvayı genişletmeye devam eder ve 4-6 hafta sonra ölmeden evvel günde iki ila üç yumurta bırakır. Larvalar 3-4 gün içinde yumurtadan çıkar. Uyuz derimizle hudutlu bir hastalıktır. Klasik uyuz hastalarında derideki akar yükü ekseriyetle düşüktür, birinci atak sırasında ortalama 10 ila 15 akarla sonludur ve daha sonraki enfeksiyonlarda bu sayının yaklaşık yarısı kadardır.
Sadece öz bakımı düşük insanlarda mı görülür?
Hayır. Uyuz dikkat edilmediği durumlarda bulaşma riski yüksek bir hastalıktır. 15 dakika üzere kısa müddette deri teması ile bulaşabilir. Örneğin toplumsal temasın olduğu durumlarda dans etmek, sarılmak ve birebir yatakta uyumak üzere durumlarda bulaşabildiği için bu kişinin hijyeni düşük manasına gelmez. Uyuzun bulaşması ekseriyetle aile üyeleri ortasında meydana gelebileceği üzere direkt ve uzun müddetli deriden deriye temas yoluyla meydana gelebilir. Gündelik deri temasının bulaşmaya neden olması çok azdır. Klasik uyuzlu bir kişinin kullandığı fomitler (örneğin giysi, yatak örtüsü yahut öteki nesneler) yoluyla bulaşma enderdir. Bununla birlikte, parazit yükünün çok daha yüksek olması nedeniyle, kabuklu uyuz (Norveç uyuzu) ortamında fomit bulaşmasının meydana gelme mümkünlüğü daha yüksektir.
Aile bireyleri ne yapmalı?
Uyuz tanısı alındığında tıpkı toplumsal çevreyi paylaşan tüm bireyler birebir anda tedavi almalıdır yoksa döngü kırılmadığı için bulaş riski her vakit olacaktır. Uyuz bulaştıktan sonra kaşıntı ve deri bulguları 4-6 hafta sonra ortaya çıkmaktadır. Ailede herkesin tıpkı vakit zarfında tedavi alması bulaş-hastalık-konak zincirini kırmaktaki en değerli ögedir.
Hangi belirtiler kuşku uyandırmalıdır?
Kaşıntı yapan çok sayıda neden vardır. Alerjenler, irritanlar, besinler ve ilaçlar üzere birçok etmen kaşıntı yapabilir. Fakat uyuzda bilhassa geceleri uykudan uyandıran kaşıntı en kıymetli belirtidir. Bunun dışında göbek etrafı ve ellerde ağır kaşıntı uyuz işareti olabilir.
Evcil hayvanlardan bulaşır mı?
Uyuz akarı zarurî insan parazitidir. Tüm ömür döngüsü beşerde geçmektedir. Gerçek uyuz akarı hayvanlardan insanlara bulaşmaz. Hayvan uyuzlarından sorumlu olan uyuz akarları farklı alt çeşitlere aittir ve çoklukla insanlarda çoğalamazlar. Bu çeşit akarlara karşı tepkiler ekseriyetle kendi kendini sonlar ve etkilenen hayvanla temasın kesilmesi durumunda düzelir.
Kıyafetler kaç derecede yıkanmalı?
Uyuz akarı 20 derecenin altında hareket edemez, deriyi delemez ve 34 derecede etraf ısısına bağlı olmaksızın hayat mühleti 24 saatin altına düşer. Dış ortam 55 derecenin üzerinde ise süratle ölür. Hasebiyle kıyafetleri 60 derecede yıkamak gerekir.
Kaşıntı baskılayıcı ilaçlar yarar sağlar mı?
Hayır. Uyuz bir hastalıktır ve onun işaretlerinden biri kaşıntıdır. Yalnızca kaşıntıya yönelik tedaviler etkisiz kalacaktır.
Tedavide krem ve karışımlar kâfi olur mu?
Uyuz tedavisinde evvelce karışımlar ve losyonlar kâfi iken artık buna kısmi direnç geliştiği için birtakım hastalarda sistemik ilaçlara ihtiyaç duyulmaktadır.
Uyuz akarı oda sıcaklığında uzun müddet yaşayabilir mi?
Hayır. Tipik şartlarda (oda sıcaklığında ve ortalama nemde), akarlar bir konakçının dışında 24 ila 36 saat boyunca hayatta kalabilir. Hayatta kalma mühletleri, yüksek neme sahip daha soğuk şartlarda daha uzun olabilir.
Uyuz,Deri,Kaşıntı,Akar,Bulaş,İla,Bulaşma,Hasta,İnsan,Süre,Temas
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
