[ad_1]
Evliya Çelebi’nin 51 yıl boyunca Osmanlı coğrafyasında 40’a yakın ülkeyi gezerek hazırladığı “Seyahatname”, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi bünyesindeki Evliya Çelebi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde aslına uygun olarak güncellenmesi için hazırlıklara başlandı. Hazırlık sürecinin bitmesinin akabinde 2024 yılında başlayacak ve 4 yıl sürmesi planlanan çalışmalar kapsamında 10 ciltten oluşan bir yapıtın ortaya çıkarılması hedefleniyor.
Geçmiş yıllarda yayınlanan seyahatnamelerdeki eksilikler nedeniyle bu türlü bir çalışmaya muhtaçlık duyulduğunu söyleyen Evliya Çelebi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musa Duman 4 yıl içinde 10 ciltlik yapıtı tamamlayarak akademik dünyaya sunacaklarını söyledi. Yapıtın bilim etraflarına kaynak bir metin olarak yine yazılacağını söz eden Duman, üç amaçları olduğunu belirterek, “Birincisi filolojik asıllara nazaran ilmi bir neşri, ikincisi bu neşri temel alan tanınan bir neşir, üçüncüsü dijital bir seyahatname” dedi. 338 yıllık yapıtının akademik dünyaya kazandırılması için bilim dünyasından Prof. Dr. Robert Darkoff, Nuran Tezcan, Hayati Develi, Nurettin Gemici, Zekeriya Kurşun, Slobodon Ilic ve Marta Andric üzere pek çok misal isimler seyahatname çalışma kümeleri içinde yer alacak.
“SEYAHAT DEYİNCE AKLA GELEN EVLİYA ÇELEBİ’DİR”
Evliya Çelebi’nin kim olduğunu ve seyahat sürecinin nasıl başladığını anlatan Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Musa Duman, “Seyahat deyince akla gelen Evli Çelebi’dir. Evliya Çelebi deyince Seyahatnamesi akla gelir. Herkesin yüzeysel de olsa bilgi sahibi olduğunu düşünüyorum. Temelinde kim bu adam? 10 ciltlik kocaman bir seyahatnamesi var. Biz okumaktan yoruluyoruz. Bir çırpıda okuyamıyoruz. O günün kaidelerinde bu türlü bir yapıtı nasıl yazdı? Bütün Osmanlı coğrafyasını nasıl gezdi, dolaştı? İçinden 40’a yakın devlet çıkmış bir coğrafyadan bahsediyoruz. Evliya Çelebi 1611 yılında Unkapanı’nda doğmuş bir Türk aydını. Baba tarafından bir bürokrat çocuğudur. Münasebetiyle o günün koşullarında saraya yakın ve ilim etraflarında ismi olan bir Osmanlı bürokratının oğlu olarak dünyaya geldi. Evliya ile ilgili ne söylersek kaynağımız Seyahatnamedir” dedi.
“Evliya Çelebi kendisiyle ilgili neyin öğrenilmesini istiyorsa onları seyahatnamesine not etmiş” diyen Duman, “Bir olay ve anekdot vesilesiyle iliştirmiş. Böylelikle kendisini de yapıtının içine yerleştirmiş. Evliya Çelebi’nin tekrar kendi sözleriyle belirli bir yaşa geldikten sonra bir seyahat etme isteği olmuş. Hatta İstanbul’a Orta Asya’dan gelen giden dervişler var. İşi gezmek olan. Bu dervişleri dinleyerek, onlardan yeni bilgiler öğrenerek seyahat dileği daha da şiddetleniyor. Böylelikle o günün koşullarında rahat bir aile ortamı diyebileceğimiz bir ortamda yetişip ve eğitimiyle ilgili de hafızlık yapıyor. Arapça öğreniyor. Dini ilimleri ve bilgileri öğreniyor. Çizgi sanatını öğreniyor. Tecvit ilmini öğreniyor. Vakit içinde okçuluk, cet binme bunlar esasen rutin işler o vakitler. Elinden her iş gelen birisi olarak yetişiyor. Başka taraftan Evliya’nın mizacı çok kıymetlidir. Şen şakrak, şakacı, bulunduğu yere kasvet götürmeyip sevinç götüren bir yanı var. Bu sayede gittiği her yerde prestij, hürmet ve kabul görüyor. 4. Murad’ın huzuruna gittiğinde de onunla bağlarında de bu özelliğini görüyoruz” diye konuştu.
“DÖRT YIL İÇİNDE CİLTLER YAYINA HAZIR HALE GELMİŞ OLACAK”
Bilim dünyasından pek çok ismin yer aldığı çalışmanın süreci hakkında bilgi veren Prof. Dr. Duman, “Şu an için 2024’ten başlamak üzere dört yıllık bir hazırlık süremiz olacak. Dört yıl içinde birinci yıldan itibaren ciltler yayına hazır hale gelmiş olacak. Hem sadeleştirme hem ilmi neşir tamamlanacak. Seyahatnameyle ilgilenen neşir yapmış pek çok meslektaşımız olacak. Prof. Dr. Robert Darkoff, Nuran Tezcan, Hayati Develi, Nurettin Gemici, Zekeriya Kurşun, Slobodon Ilic, Marta Andric ve daha pek çok emsal isim seyahatname çalışma kümeleri içinde değişik konumlarda yer alacak. Seyahatname yalnızca Türklerin bir kaynağı değil. Seyahatname, 40’a yakın ülkenin yegane bilgi kaynağı olmak üzere ilgilendiği bir metindir. Zati onlar kendileriyle ilgili bir kısmı yayınladılar. Hırvatlar kendilerinin anlatıldığı yeri yayınlıyor. Gürcüler kendi bölgelerinin anlatıldığı yeri yayınlıyor. Biz bu türlü yapamayız. Biz bu yapıtı bütün olarak yayınlamak ve yapıtı bilim dünyasının istifadesine sunmak üzere bir yükümlülüğümüz olduğu düşüncesindeyiz” biçiminde konuştu.
[ad_2]
