[ad_1]
Doğu Karadeniz’de global iklim değişikliğinin tesirleri ile görülen ani, lokal ve şiddetli yağışlar, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanlara yol açıyor.
Yağışlar bilhassa dik ve eğimli topraklarda toprak hareketlerine neden oluyor. Bölgede etkin olan Karadeniz ile Kuzey Anadolu fayı ortasında oluşan mikro sarsıntılar ise heyelan alanlarını tetikliyor.
Kandilli Rasathanesi’nin datalarına nazaran; 2022 yılında 50’ye yakın 2 ile 4 büyüklüğü ortasında yaşanan mikro sarsıntıların bölgede toprağı hareketlendirdiğini belirten uzmanlar, heyelanlardaki artışa dikkati çekiyor.
Bölgenin kuvvetli coğrafyasındaki tarım yerlerine esaslı ağaçlar dikilmesi gerektiğini öneren bilim insanları, mühendislik hizmetleri ile de riskli yamaçların inançlı hale getirilip, istinat duvarlarının ise gözden geçirilmesini tavsiye ediyor.
‘DEPREMLER HEYELANLARIN DURAĞANLIĞINI BOZUYOR’
Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Osman Bektaş, etkin fayların bölgede yer sarsıntılarına neden olup, toprağı harekete geçirdiğini belirterek, şöyle konuştu:
-Doğu Karadeniz’de heyelanların ana nedeni coğrafik şartlar. Çok yağış ve dik topoğrafya, heyelanların ana nedeni.
-Ancak son yıllarda yapılan müşahede, heyelanların oluşumlarında bir başka kıymetli faktörün, bölge depremselliğinin heyelanlara neden olduğunu ortaya koyuyor. Karadeniz fayı, bölgenin faal tektoniğini oluşturuyor.
-Doğu Karadeniz, yılda 0,6 milimetre kadar yükseliyor ve 1-2 milimetre de kuzeye gerçek ilerliyor.
-Bu hareket fayların üzerinden gelişiyor. Faylar da bölgede zelzelelere neden oluyor. Zelzeleler yer sarsıntısına sebebiyet veriyor, heyelanların da durağanlığını bozuyor.
‘HEYELANLARDA ARTIŞLAR YAŞANACAK’
2 büyüklüğündeki bir mikro zelzelenin bir futbol alanı kadar alanın yer altında kırıldığını gösterdiğini aktaran Prof. Dr. Bektaş, şöyle konuştu:
-Bu kırılma bir de sığ oluyorsa, 3-4 kilometre derinliğinde oluyorsa; bölgedeki yamaçların ve etrafın etkilenmemesi mümkün değil.
-Örneğin 2022 yılında Doğu Karadeniz’in kuzeye bakan yamaçlarında Kandilli’nin almış olduğu zelzele kayıtları, 50’ye yakın 2 ile 4 ortasında mikro zelzeleler olduğunu gösteriyor.
-Bu mikro sarsıntılar, bölgedeki dağların, yamaçların stabilitesini kıymetli ölçüde bozmuştur. 2022’den 2023’e hakikat geçtiğimiz sırada Kahramanmaraş Elbistan zelzelesi oldu ki; bu zelzelelerin dinamik gerilim transferini, zelzele dalgalarının buraya kadar olan tesirlerini yaşayıp, gördük.
-Bölgede yağışların daha da artacağını düşünecek olursak ve bu zelzelelerin de tesiriyle önümüzdeki aylarda heyelanlarda bir artışın olması kelam konusu olabilecek.
Prof. Dr. Osman Bektaş
‘ÖNLEMLERİN ALINMASI LAZIM’
Heyelanlara karşı alınacak tedbirlere de değinen Prof. Dr. Bektaş, “Heyelanlar bilhassa Karadeniz kıyısını kuzeyden güneye bağlayan yollar üzerinde kıymetli bir formda tesirli oluyor. Yolların kapanması sebebiyet veriyor. Heyelanlar en fazla gece tehlikeli oluyor. Heyelan artışları devam edecek. İklim değişimi, bölgenin tektonik ve coğrafik özelliği nedeniyle heyelanlarda artış olacak. Elbette ki heyelanları önlemek için birtakım mühendislik çalışmalar var. Bunların başında eğimi azaltmak, kaya düşmelerini önlemek için bohçalama yapmak üzere mühendisliğin temel unsurları var. Bu tedbirlerin alınması lazım. İlgililerce, çok daha dikkatli bir biçimde, yollarda can güvenliğinin sağlanması lazım” diye konuştu. (DHA)
Heyelan,Depremler,Karadeniz,Bölgede,Artış,Deprem,Mikro,Dik
Haber Kaynak : Sözcü
[ad_2]
