Adıyaman Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nde doktora yapan Şener Özcan, Besni ilçesi civarında yaptığı saha çalışması sırasında Sugözü Kanyonu’ndaki kalker duvarlarından topladığı çan çiçeğinin öbür çeşitlerden farklı olduğunu görünce Ege Üniversitesi Biyoloji Kısmı Botanik Ana Bilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım’dan dayanak istedi.
Detaylı çalışmalar sonucu bitkinin şu ana kadar dünyada keşfedilmemiş yeni tıp olduğu kanısına varıldı. Bu yeni çeşide ait akademik makale hazırlanıp bilim dünyasına tanıtıldı. 15 Kasım’da yayımlanan makalede, bitki bilimsel olarak ‘Campanula adiyamanensis’, Türkçe ise ‘Adıyaman çanı’ olarak isimlendirildi.
“KANAL GENİŞLETME ÇALIŞMALARI ZİYAN VERİYOR”
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, yeni çeşide ait bilgi verdi:
“Çok ince, nahif bir manzarası var. Bu bitkinin genel olarak bulunduğu ortam bir kanyon içi. Suyun aktığı, nemli bir ortam. Sıkıntı şartlarda yaşayan bir bitki. Mavi büyük çiçekleriyle göze çarpıyor. Bulunduğu alan küçük bir kanyon. Bu kanyonda 200 kadar birey yahut kök bulunuyor. Bu çok sonlu bir sayı. Bu alanda önemli manada bitkinin habitatı üzerine tehditler var. Birincisi, bu alandaki kanal genişletme çalışmaları ziyan veriyor. İş makineleriyle yapılan tahribat, kaya duvarlarındaki bitkinin habitatının bozulmasına neden oluyor. Yakın bir aralıkta mesire alanı mevcut ve beşerler bu alanda piknik yapıyor. Şu ana kadar hiç rastlanmayan biçimde, çan çiçekleri tatları beğenilen olmayan bitki kümesinde olmasına karşın tüketildiğine dair bilgi aldık. Bu bahiste çok dikkatli olunması gerekiyor. 200 kadar bireye sahip Adıyaman çan çiçeğimiz şimdi bilim dünyasına tanıtılmışken yöre halkının bu bahiste çok titiz davranması gerekiyor. Bu bitkinin müdafaası büyük değer arz ediyor.”
“TÜRKİYE, ÇAN ÇİÇEKLERİ AÇISINDAN GEN MERKEZİ”
“Bitkinin hangi alanlarda kullanılabileceği net olarak şimdi ortaya konmamıştır. Lakin temel olarak çan çiçeğinin özelliğinden ötürü süs bitkisi kullanım açısından önü açık bir küme. Türkiye çan çiçekleri açısından nitekim bir gen merkezi. Dünyada 420 tane çan çiçeği varken, ülkemizde bu bitkiyle birlikte 132 tane cinsimiz oldu. Bunlardan 69 tanesi ise endemik bitki. Bu, büyük bir potansiyel. Bu potansiyeli kullanabilirsek süs bitkisi açısından kıymetli bir rezerve sahibiz.” (DHA)
