[ad_1]
Hissediyorum Öyleyse Varım
“Bedenimizde olup biten fizyolojik değişikliklere çevremizde bulunan uyarıcılar çerçevesinde anlamlı olan bir heyecan /Duygu ismi veririz. Öfke, tiksinti, nefret, korku, üzüntü, arzu, aşk, nefret mutluluk ve sevinç, umut cesaret merak Hareket eğilimi ve evrensel yüz ifadelerimizde ayna noronlarimizla Bağlantilar oluştururuz.
Korku duygusu tehlikenin nerden gelebileceğini bildirerek bizi korur.Üzüntü kayıp yaşadığımızda ,öfke ise ihlal veya ihmale uğradığımızda gelir. Duygu odaklı terapi hissediyorum öyleyse varım mottosuyla değişen duygular kalıcı bilişsel ve davranışsal değişimlerin anahtarı olarak karşımıza çıkar. Erken dönem ilişkilerinde bakım verenlerin duygu farkındalığı ve kapsaması tıpkı eskiden hzılı elektrik akımının tv.ye bozulmaması için takılan bir legüratöre benzer. Kendi duygularının farkında olan bakım verenler aileler bu nöronal ilişki ile çocuğa adapte olabilirler. Tam aksi gerçeklesşirse çocuk kaldırabileceğinden daha çok duyguya maruz kalarak yatıştırılmaması dış dunyaya karsı adapte olamamasına kaygı geliştirmesine neden olur.
Primer duygular; korku üzüntü , öfke,tiksinti,utanç,coşku,şaşkınlık: sosyalleşmemize dış dunyaya adapte olmayı sağlar.Genetiğimize uygun olarak yerinde ve yeterince çalışıyor olmaları sağlıklıdır. tehdit eden bir durum varsa korkmak hayatta kalmamızı sağlar. sekonder duygular: Kişinin primer duyguların üzerini başka bir duyguyla kapatmasıdır. Birincil primer duygulara tepki olarak doğar. Ayrılmaktan korkan insan diğerlerinden merhametle karşılanırken, ayrılıktan korkusunu yaşamak yerine öfkeyle ifade eden kişi diğerlerinden aynı merhameti göremez. Araçsal manipulatif duygular: Kişinin kendi içindeki siyasi amaçlarıyla istediğini elde etme karşındakini yola getirme çabasıyla aslında hissetmediği duyguyu göstererek amacına ulaşmasıdır..aglayarak 2Ahh be yavrum yapıversen şu işimi ‘ kırıldığı halde gülümseyerek yok canım sen yanlış anlamışsın ben kırılmam öyle kolay kolay..(sen kimsin ki beni kırcan cloused narsist yaklaşımı) duygu odaklı terapinin kurucusu Leslie Greenberg e göre sekonder ve araçsal manıpulatif duyguların yaşanmasının sebebi duygu regülasyon bozukluğudur..duygular regule edildikçe gerçek duygular ve ihtiyaçları karşılanabilir.
Bebeklik döneminde yaşanan travmalar sağ beynin gelişmesine engel olarak duyguların düzenlenememesine güdülenme ve duygu regülasyon sisteminin bozulmasına neden olur.(Allon schore,1994)
Uygulanan klinik çalışmalara göre ilişki kurabilmek için ötekine duyduğumuz ihtiyaç ve keşfetme ihtiyacıinsan beyninin yedi güdülenme sisteminden motive olduğunu çevresel etkenlerle değişim ve dönüşüme bağlı örüntülerin meydana geldiğini ortaya koymuştur.( Lichtenberg.1983) Leslie Greenberg Bağlanmadan önce duygular vardır. Bu üzüntü duygulari baglanamamaya neden olur.
Bebeğin en önemli güdülenme sistemi fizyolojik ihtiyaçalarının karşılanmasıdır. çocuğun ihtiyaçları giderilmediiğinde karşılaştığı her şeyin dunyanın onu fizyolojik ihtiyaçlarından mahrum bırakacağı duygusudur.
Terapi sürecinde de fizyolojik güdülenme eksikliği yaşayan bireyler terapiste beklenti kaygılarını yansııtır.
ikinci güdülenme sistemi:dünyayla bağlantı kurmanın en temel fizyolojik güdülenme sistemi; hareketli duygularının farkında bir bireyle bağlantı kurma yakınlığıdır.Karsilanmadiginda öfke tepkisi.tercihlerini ortaya koyamama, yüksek hayal kırıklığı,şaşkınlık içinde kalma duyguları aktive olabilir.
Üçüncü güdülenme sistemi gruplarla (aileyle) ilişki kurma yakınlığıdır.dışardan biri geldiğinde bebekler ait olma duygularını korumak için korku tepkisi verirler.
Dördüncü güdülenme sistemi.;keşfetme ve tercihlerini orataya koyabilmesidir. keşetmesi için bakım verenin çocuğun sorularına cevap vermesi dokunarak tadarak yemek yemesine izin vermesi iki seçenekten birini tercih etmesi için kara vermede yardımcı olması önemlidir.
Beşinci güdülenme sistemi;bakım verme..ile doyum alabilen çocuk kendi hayatının sorumluluklarını alabilme etkin ve girişkenlik kazanma
Altıncı güdülenme sistemi Zitlasma geri çekilme yoluyla kaçınma güdülenme sistemi bu da öfke ve tiksinti duygularını grupla ilişki yakınlığı güdulenme sistemi de utanç duygusunu harekete geçirir.
.Zitlasma geri çekilme yoluyla sınırları korunmamis çocukluk bulunduğu ortamdan kaçınmaya ya da dönüp zorla uyum saglamaya istilaya maruz kalmamak için istila etmeye öfke ve tiksinme duygularının yansimasina neden olur.ilişki yakınlığı gudulenme sistemi de utanç duygusunu harekete geçirir.
Yedinci güdülenme sistemi; Duygusal cinsel haz gudulenmesi de Coşku duygusunu geliştirir. Duyguları anlasilmamis kendi haline terkedilmisse insan üzüntü aci sevgi duygulanimiyla ilişkilerinde bağlanamamaya neden olur.Duygusal cinsel haz güdülenmesinin yerinde ve yeterince dengeli olması önemliidir. O/ 2 yaşlarda çocuğun diskilamasi kadar yemek yemesinin. sevmesi kadar öfkelenmesinin, bir arada olmak kadar yapışmadan ayrı kalabilmenin hazzını ,tek basina kalabilme kapasitesiyle ozlem duygusunu aynalayabilecek kadar anne baba veya bakicinin güvenli bakış ve dokunuşları yeterlidir.
Yapılan araştırmalara göre Duygularımızin 5ms.de beynimizde reaksiyon gösterdiği tespit edilmiştir .Beynimiz Pozitif uyarildigimizda 300 MS de duyguyu tüm duyularda islemleyerek cevap verir. Negatif uyarildigimizda 50 MS de en ekonomik/ hızlı şekilde beynin hayatta kalma kapasitesini arttırabilicek donanımda beynimiz hizlica cevap verir. Negatif uyarılara sağlıklı cevap verebilmek için beynin savunma mekanizlamalarini yerinde ve yeterince kullanmak dusuncelerimizi yönetmek gerçek ihtiyaçlarınıza cevap verir. İlişkilerinizde İhtiyaçlarınızı arzularinizdan ayırt edebilmek duygularınıza eşlik edebilmek için EQ duygusal zekanin aktif olmasını gerektirir. Sağlıklı bir Eq gelişimi duygularınizi ifade edebileceğiniz güvenli bir ortamda yargılanmadan empati gelistirebileceginiz insanlarla mümkündür. Empati kişinin önce kendi duygularıni farketmek ve regule edebilmek ve duyguyu hissetmeden önce davranışları öngerebilmektir .Duygularimizi bir çark gibi dusunursek yasadigimiz bir olaydaki bir çok duygudan temel duygularımızı ve olan ait düşüncelerimizi bulmamizi saglar.
Tekerrur eden Olaylarda farkettigimiz Duygular Bilişsel olarak Carpittigimiz Dusuncelerimizi keşfetmeyi saglar. Ofkeliyim çünkü Degersizim anlaşilmiyorum,sevilmiyorum çünkü geçmişte Sebepsiz yere azarlandim anlayamadigim bir nedenden Terkedildim…simdi de yeni bir ilişkiye başlasam yine terkedilmekten korkuyorum.. gibi dusunceler biz nereye gidersek gidelim pesimjzi bırakmayan karabasan gibidir. Şimdiki olaylarda yasadigimiz duygular ise geçmişle gelecek arasinda baglanti kurmayi bu karabasandan kurtulmayı sağlar. Strese neden olan duygularımız ya da olaylar degil olaylar hakkında düşüncelerimizdir. diğer canlılardan farklı olarak Frontol lob /düşünen beynımiz ayricaılığıyla insan olabilmek ve hissedebilmek imkanlari verilmisse bu kasları aktive edecek duyguları bilmek, sorumluluğunu almak kapsayabilmek de insanın temel görevidir.
Olumsuz bir olay yaşadığınızda;
Bedensel duyum fizyolojik tepkiler……………Bedensel tepkinin yorumu: ……………Duygu:2.cil………..1.cil duygu
Uzgun ve mutsuzsan Dìnlen Mutlu ve heyecanlı sakinken Harekete Gec.
Gergin şaşkın ve Karisikken Yavaşla Kızgın ve agresifken DUR
Sabır ve destekleyici eşlikci bir duygu ile Katılımcı Ebeveyn olmak
Önce güvenli bir çevre ortami oluşturun ve kendi duygu regulasyonunuzu sağlayın
Yeterince sıcak ve duyarli ilişki ile çocuğunuzu Regule etme davranışını gosterin.
Şefkatle ödüllendirmek takdir etmek geçmişteki başarıları hatirlatmak
Sorumluluğu yaşına göre vermek ve cesaretlendirmek
Yüksek beklentileri gerçekçi olanla değiştirin
Karşılıklı empati gelişimi için ayanalama yöntemiyle dinleyin.
Göz teması kurarak aciklayin
Güvenin. Güvenilir olun
Kuralları yazarak birlikte çözümleri konuşarak belirleyin
İlham kaynağı olun.Sabir ve sebatla hatasini düzeltmesini bekleyi
EMPATİK İLETİŞİMDE AİLE
Günlük etkinlik lerde istişare ederek duygu ve düşüncelerini konuşur.Biliyormusun bugün……. oldu.Benimle paylaşmak istedigin bir şey / ihtiyacın varmı? Sorun yaşayınca önce sakinleşmeyi tercih ederler.sorunun çözümü için birlikte çaba gosterirler Sorun çıkmadan önce duyarlılık ve sorumluluklarını koruyarak sorunlarından ders çıkarabilirler sonuç yardım etmenin ve yardım almanın önemini deneyimlerler. Sınırlar net ve tutarlıdır her zaman ve her yerde sınırlar ailenin güvenliği için vardır. Birlikte duygularıyla eşlik ederek zaman geçirirler sohbet etmek sofra hazırlamak..sesli iş ve seşsiz iş örneği)birlikte okuma film izleme.. Mizahi yönlerini problemlerin çözümü için kullanabilirler Her zaman ve ortamda sevgi ve ilgiyi gösterebilirler.»Sana güveniyorum seninle gurur duyuyorum,kimse mükemmel değildir, ne olursa olsun yanındayım seni tebrik ederim.Soz vermiştim ama…..ozur dilerim. Aile etkinlik takvimi ve Yatmadan önce Ruhsal konuşma saatinde sessiz bakışlarıyla duyguların akışını farkederek tahmin edebilirler…
VİLDAN AYYÜZLÜ
KAYNAK : Doktor Sitesi
[ad_2]
