TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda Adalet Bakanlığı, Şahsî Bilgileri Müdafaa Kurumu, Ceza mesken İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, Türkiye Adalet Akademisi, Yargıçlar ve Savcılar Şurası, Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay’ın 2021 yılı kesin hesap kanun teklifleri, 2023 yılı bütçe kanun teklifleri ile Sayıştay raporları görüşüldü.
Gün boyunca milletvekillerinin kelam alarak yaptığı tenkitlere ve sorduğu sorulara yanıt veren Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, özetle şöyle konuştu:
* “Yargı yetkisi konusu son derece kıymetli. Yargımızın tarafsızlığı son derece değerli. Anayasa’nın 138. Unsuruna nazaran, görülmekte olan bir dava hakkında yasama meclisinde yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamaz. Bu Anayasamızın hepimizin uyması gereken karardır. Arkadaşların bir kısmı diyor ki müdahale et. Bir kısmı diyor ki müdahale ediyorsun. Artık bir karar vermesi lazım.
* Adalet bakanı görülmekte olan davaları müdahale etsin mi? Etmesin mi? Hem ediliyor hem edilmiyor diye eleştiriliyor. Artık bunun bir ayarını birlikte vermemiz lazım. Adalet Bakanının yargıya müdahale etme yetkisi vardı. Biz kaldırdık fakat artık bu türlü bir talimat verme yetkisi yok. Benim rastgele bir mevzuda soruşturma ya da kovuşturma için iddianame tanzim edin deme yetkim yok. Olmaması da yanlışsız olan. Hiç kimse yargıya talimat veremez.
“YARGIMIZA YAPILMIŞ ÇOK BÜYÜK BİR HAKSIZLIK”
* Anayasamızda açık olan bu kararlara evvel kendimiz uyup sonra etrafımızdakilere tenkitte bulunsak daha gerçek. Kurullar adeta mahkemeye döndü. O vakit savcılara yargıçlara mahkemelere ne gerek var. Maden bunu politikler, milletvekilleri yapacak. O vakit biz hukuk devletini nasıl işleteceğiz? Onun için her arkadaşımızdan taban ortak yaklaşımı görmek isterim. Zira Türkiye’de adalet kadar hırpalanan ikinci bir kavram, makam yok.
* Şu anda Cumhuriyet Başsavcılıklarımız nezdinde 6 milyon 126 bin evrak var. Ceza mahkemeleri 3 milyon 290 bin 195 belge, hukuk mahkemeleri 4 milyon 331 bin doysa, Yönetim mahkemeleri 393 bin 685, Vergi mahkemeleri 192 bin 166 belge toplamda 2021 yılında savcı hakim ve mahkemelerimizin önünde 14 milyon 334 bin Evrak var.
* Yargıçlarımız gece gündüz gündüz büyük bir özveri ortaya koyuyorlar. Görülmekte olan kimi içerik ve şahıslar nedeniyle siyasi taraftarlık üzerinden yargıçlarımızı ve savcılarımızı itham etmek yargımıza yapılmış çok büyük bir haksızlık. Hakarettir. Bunu asla kabul etmeyiz. Bizim yargıçlarımız savcılarımız gece gündüz çalışıyorlar.
* Yargı hizmetlerinden memnuniyet konusu değerlendirirken, Adalet Bakanlığı ya da mahkememizin değerlendirilmesini, bir sıhhat hizmetlerini ya da ulaştırma hizmetleriyle bir pahalandırmak haksızlığa yol açar. Neden? 14 milyon dava yahut soruşturma… Bunların hepsinin müştekisi var, müdahili var, şüphelisi var, davalısı var, davacısı var.
* Yargılamalar sonucunda, hukuk sistemimiz gereği yarısı zati kaybediyor. Öyleyse bu türlü bir mevzuda bu sistemin tabiatından olan gerçekliği de görerek bir kıymetlendirme yapmakta yarar görüyorum. TÜİK’in datalarına baktığımızda da bu mevzuda hükümetlerimiz devrinde bu bahiste kıymetli iyileştirmeler olduğunu da söz etmek isterim.
“TÜRKİYE’Yİ BURADAN YARGILAMAK HAKSIZDIR”
* Milletlerarası raporlarla ilgili kısmım gelince bilhassa deminden beri referans gösterilen rapora baktığımızda Türkiye ile ilgili değerlendirmeler var. Amerika’da birileri bu raporu yayınlıyor. Sponsorlarına bakınca pek çok vakıf var, kişi var. Sponsora nazaran yazı yazıyorlar. Elinizi vicdanınıza koyun.
* Bu ülkelere baktığınızda, Türkiye’nin önünde ismi zikredilen ülkelerden kaçı bizden ileri diyebiliriz? Adamlarda hukukun ‘h’si yok. Bas parayı al raporu. Türkiye’yi buradan yargılamak haksızdır. Lakin OECD datalarını biz de kabul ediyoruz. Burada bu raporlarla ilgili kısımda bu konunun altını çizmekte yarar görüyorum.
“AİHM KARARLARINA BUGÜNE KADAR UYDUK, BUNDAN SONRA DA UYMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
* AİHM elbette Türkiye’nin kararlarına uymayı taahhüt ettiği mahkemedir. Türkiye olarak biz, AİHM kararlarına bugüne kadar uyduk bundan sonra da uymaya deva edeceğiz. AİHM kararlarının icrasının kontrolünü Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi tarafından yapılıyor. Bu komite 1959 yılından günümüze kadar üye ülkeler hakkında 30 bin 318 karar ihlal ve dostça tahlil kararları icra için AİHM tarafından Bakanlar komitesine gönderilmiş. Bunların 24 bin 108’inin icrası tamamlanmıştır. Dolaysıyla ülkemizin AİHM kararlarını icra etme oranı yüzde 87,81dir. Başka evrakların icra süreci de icra etmektedir.
“TÜRKİYE, AİHM KARARINA UYUYOR LAKİN AİHM, NİYET OKUYOR”
* Türk yargısı AİHM kararına uymuş mu? Uymuş. AİHM niyet okuyor. Siz, buradan benim kararına uydunuz ancak şuradan dolanarak benim kararımı şu hale getirdiniz diyor. Burası niyet okunacak yer değildir. Şayet AİHM niyet okursa orada adalet olmaz. Burada hali bir kontrol var. Bunu yapması lazım. Sonra yeni bir ihlal gündeme geldiğinde sonra onu değerlendirmesi lazım. Öbür ülkelerin uygulamadığı onca karar var.
* AYM’ye ferdî müracaat hakkı başladıktan sonra vatandaşlarımız yeni bir hak arama yolu buldu. Bu vatandaşlarımıza, ülkemize çok şey kazandırdı. Biz, insan hakları standartları için değerli ıslahatlar yaptık. Hayata geçirdik.
“BİREYSEL BAŞVURUYU ADALET BAKANLIĞI’NA ALACAĞIZ”
* Anayasa Mahkememizde, Adalet Bakanlığı olarak ferdi müracaat konusunu yine ele alıyoruz. Dosthane tahlil çerçevesinde değerli bir kısmını önümüzde getireceğim yargı paketi kapsamında Adalet Bakanlığı’na alacağız ve yeni devirde de bu mevzuyu daha sağlıklı işleyen bir hale dönüştüreceğiz. Bunu da buradan açıkça tabir etmek isterim.
“HAKİM VE SAVCILIKTA USTA ÇIRAK İLİŞKİSİ”
* Biz hakim ve savcılarımızın niteliklerini daha âlâ hale getirmek, donanımlarını artırmak gayesiyle Türkiye Adalet Akademisi’ni kurduk. Hakim ve savcı adaylığı kuruluşunu kaldırdık, hakim ve savcı yardımcılığı kurumunu getirdik. Hakim ve savcıları usta çırak ilgisi içinde hakimin ya da savcının yardımcısı olarak üç yıl işin içinde yetişecek periyot dönem Adalet Akademimizin içinde eğitime alınacaktır. Üç yıla çıkardık eğitim mühletini.
“HİÇBİR HAKİM ŞU ANDA PARTİYE ÜYE DEĞİLDİR”
* Hakim ve savcılarımızın alımıyla ilgili de yanıt vermek istedim. Bizim Anayasamıza nazaran 18 yaşına gelmiş doldurmuş her Türk vatandaşı seçme ve seçilme hakkına, siyasi faaliyetle bulunmak hakkına sahiptir. Hukuk fakültesinde okuyan öğrencilerin her partide üniversitelerle ilgili üniteler var. Her partiden üye gençlerimiz var. Artık üye olan gençleri imtihana girerken desek ki ‘hukuk fakültesinde öğrencilere siyaset yasak, şayet hakim ve savcı olmak istiyorsanız.
* Münasebetiniz varsa faaliyetlere katıldıysanız siz hakim, savcı olamazsanız, müracaat edemezsiniz desek hakikat olur mu, eşitlik prensibine, hukuk devletine… Her partiden var… Bakın CHP Kümesi, benim bakanlığım devrinde gensoru önergesi verdi, ben bunun hesabını büyük Meclis’inize de verdim. Hiçbir hakim şu anda partiye üye değildir.
“ANAYASA MAHKEMEMİZ SİVİL DEĞİLDİ”
* Anayasa Mahkemesi’nin üyelerinin içinde Askeri Yargıtay’dan bir üye vardı. Askeri Yüksek Yönetim Mahkemesi’nden bir üye vardı. Anayasa Mahkememiz sivil değildi. Sivilleştirdik. Üyelerin seçimini evvelce de cumhurbaşkanı yapıyordu. Anayasa Mahkemesine seçilecek üyelerin bir kısmını TBMM’ye seçme hakkı verdik, bir kısmını da tekrar milletin seçtiği cumhurbaşkanına verdik.
* Hiç kimse FETÖ’ye terör örgütü dememiş. Yalnızca bizim devirde değil, bizden evvel Cumhurbaşkanlığı yapmış merhum Demirel, hala hayatta olan Sayın Sezer, merhum Özal, artı başbakanların, bakanların hepsi terör örgütü dememiş. Hiçbir parti genel lideri da dememiş. Hiçbir partinin temsile yetkili bireyi de dememiş. Birinci kere FETÖ/ PDY’ye evvel haşhaşi, sonra meşru görünümlü yasa dışı yapılar, sonra FETÖ/PDY silahlı terör örgütü diyen başbakan Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’dır. Cumhurbaşkanı da Sayın Recep Tayyip Erdoğan’dır. Bunların altında da MGK üyesi olarak benim imzam vardır. Onurla attığım bir imzadır.
“BEN FETÖ’YÜ YARGIDAN SİLEN ADAMIM”
* Ben 25 Aralık 2013’te Adalet Bakanı oldum. Ben FETÖ’yü yargıdan silen adamım. FETÖ ile çabayı en üst seviyede yapan adamım. Bakan olduktan sonra HSK’daki herkesin vazifesine son veren kanunu getirdik. Adalet Akademisindeki misyonlara son verdik, bakanlıkta büyük ayıklama yaptık. Bütün çalışmalarımızı Yargıtay’dan, Danıştay’dan, yargının içinde FETÖ’yü ayıklamak için yaptık. 15 Temmuz’dan sonra FETÖ’nün aleyhine konuşan çoğaldı fakat biz 15 Temmuz’dan evvel 17/25 Aralık’la birlikte FETÖ’ye karşı hem hukuk yoluyla, hem de hukuk içi prosedürlerle çabayı başlatmışız.
* Artık Bank Asya’ya karşı yargı bir karar vermiş, FETÖ’nün terör örgütü kimliği ortaya çıkmış, orada gidip kapının önünde savunanlar terör örgütü ile irtibatlandırılmıyor, itham edilmiyor lakin daha hiçbir vasıf yokken konuşulmuş bir kelam getirilip yapıştırılıyor. STV, Vakit gazetesi ile ilgili süreçler işlerken de o denli. Kapılarında kim durdu? Hakeza artık KHK’lıları iade edeceğiz, KHK’lılar kimler? FETÖ ile üyelik, iltisak, irtibat içinde olduğu kıymetlendirilerek kamudan uzaklaştırılanlar. Artık bunu söyleyen diğer yerde olacak, ben öbür yerde olacağım.
“O KELAMLAR O DEVİRDE SÖYLENMİŞ KELAMLAR LAKİN KEŞKE SÖYLEMEMİŞ OLSAYDIM”
* 15 Temmuz’da bu Meclis’in çatısı altında CHP’li de çok değerli arkadaşlarım vardı. Bir kısmı da burada, öbür partilerden de arkadaşlarımız vardı. Benim o sözümü ikide bir pişirip pişirip koyanlar 15 Temmuz’da söylediklerimi hiç görmediler. Biz terör örgütü vasfı çıktıktan sonra, FETÖ terör örgütüdür, Fetullah Gülen terörist başıdır, vatanımıza, milletimize, dinimize ihanet etmiş hain oğlu haindir, bütün grubuyla bir arada ABD’ye uşaklık yapıyor.
* Biz bunu görüyor ve gördükten sonra hal koymuşuz. Bunun gereğini de yapıyoruz. O kelamlar o periyotta söylenmiş kelamlar. Lakin keşke söylememiş olsaydım. O günün kaideleri içerisinde terör örgütü vasfı ortada olmadığı için söylenmiş. Birisi cinayet, cürüm işlemeden siz onun hakkında olumlu bir şey söylediniz, sonra geldi birini vurdu. Katil dediğinizde gitti terör hareketi yaptı, terörist dediğinizde geldi Meclis’i bombaladı, 251 vatandaşımızın şehit olmasında eli var.
“BEN FETÖ İLE HİÇBİR VAKİT YAN YANA OLMUŞ DEĞİLİM”
* Bizim yaptığımız ortada, bizim abdestimizden kuşkumuz yoktur. FETÖ ile Cumhurbaşkanımızın liderliğinde bu çabayı biz yürüttük. Çok net söylüyorum, şayet Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın ortaya koyduğu yürekli irade olmasaydı, bu uğraş muvaffakiyet ile yürütülemezdi. Bir yandan FETÖ’cü alçaklar, bir yandan onları destekleyenler bizim hakkımızda bir sürü iftirayı servis ediyorlar. Ben rahatsızlandım, bilen arkadaşlar var. Benim vefatım için bu alçaklar beddua seansları yaptılar.
* Ben FETÖ ile hiçbir vakit yan yana olmuş değilim. Toplantılarına o periyot giden pek çok şey, sizi davet ediyorlar. Bir yere gittiğiniz kongreye o partinin üyesi mi oluyorsunuz? Sizi davet ediyorlar bir derneğe o derneğe gittiniz, o derneğin üyesi mi oluyorsunuz? Biz hukuk içinde uğraşımızı sürdürdük, sürdürmeye devam edeceğiz.
* 3 bin 885 hâkim hakkında ihraç, 217 kişi hakkında meslekten çıkarma. Geri verme. Bu kapsamda bugüne kadar 4 bin 359 kişi hakkında süreç yapılmıştır. Ayrıyeten FETÖ/PDY kapsamında isimli istikametten yapılan süreçlere ait de istatistik. Bugüne kadar 4 bin 646 hakim ve cumhuriyet savcısı hakkında yürütülen isimli süreç var. Bunlardan 2 bin 238 kişi hakkında mahkumiyet kararı verilmiş. 992 kişi hakkında beraat kararı verilmiş. 27 kişi hakkında ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilmiş. 811 kişi hakkında cumhuriyet başsavcılığınca kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar verilmiştir. 157 kişini cumhuriyet savcılığınca soruşturmaları, 411 kişinin yargılamaları devam etmektedir.
* Adalet Bakanlığında da 7 bin 530 işçiyle ilgili FETÖ ile ilgili üyelik, iltisak, irtibat nedeniyle meslekten uzaklaştırıldıklarını söz etmek isterim. Yargıtay ve Danıştay’da da tıpkı şey yapıldı. Bu vesileyle de yargımızın 15 Temmuz 2016 hain darbe teşebbüsü sırasında ortaya koyduğu onurlu çabayı de hürmetle anıyorum.” ANKA
