[ad_1]
Emre ERGÜL
Avrupa futbolu kimin?… Taraftarı olduğunuz kadronun sahibi aslında kim?… Dünyaca ünlü Bloomberg haber ajansı, Avrupa futbolunun 5 büyük ligini mercek altına aldığı tahlil yazısını bu başlıklarla duyurdu. Habere nazaran, 2005’ten bu yana 5 ligde yer alan 98 kulübün birçoğu el değiştirdi. Bir diğer deyişle, bu 5 ligin yüzde 17’si lokal zenginlerin elinden çıkıp memleketler arası fon ya da yatırım şirketlerinin eline geçti.
Şampiyonlar Ligi şampiyonu olan İngiliz Manchester City bunlardan biri. Kulübü City Football Group yönetiyor. Şirket sahipleri de Abu Dabi United Group, Çinli China Media Capital ve CITIC Capital…
Analize nazaran, İngiliz Premier Lig ile Fransız Ligue 1 en çok talep gören iki lig. Alman Bundesliga’da kadrolar bireyler yerine kulüp üyelerinin… İspanyol La Liga ile İtalyan Serie A ise başkalarına oranla talebin az olduğu iki lig.
Kulüplerin el değiştirmesinin gerisinde üç neden var. 1) Kimileri Avrupa kadrolarını diplomasi için satın alıyor. (Örnek, Suudilerin Newcastle United’ı alması.) 2) Kimileri grupları, şampiyonluklar, kupalar, forma satışları ve yayın teliflerinden dolayı “para kazanma” yatırımı olarak görüyor. 3) Kimileri da “fırsatçılık” yaparak; pandemi sırasında mali durumlarının makus durumda olduğunu gördükten sonra paraya muhtaçlığı olan kulüplerden faydalanıyor. Avrupa’da şu an en çok Manchester United’ın muhtemel satışı konuşuluyor. 6 milyar dolar isteyen kadronun ABD’li sahibi Glazer Ailesi, İngiliz milyarder Jim Ratcliffe, ABD’li bir konsorsiyum ile Katar piri ortasında gidip geliyor. Taraftarın da başı karışık. “Man United İngilizdir, İngiliz kalmalı” diyen de var, “Katarlılar alsın” diyen de…
Memleketler arası yatırım alan kadro da illa başarılı olacak diye bir düstur yok. Örnek: 2013’ten bu yana Katarlıların olan Paris Saint Germain’in hala bir Şampiyonlar Ligi kupası yok. İspanyol milyarder Florentino Perez’in başkanlık ettiği Real Madrid ise müzesine 5 kupa daha ekledi.
Arsenal’in eski lider yardımcısı David Dein gelinen noktayı şöyle özetliyor: “1983’te Arsenal idaresine girdiğimde, ekibini seven lokal işadamları vardı. Sonra milyonerler oldu… Sonra milyarderler… Artık de yabancı devletler!”
Peki ne değişti?
Bloomberg bu noktada şu yorumu yapıyor: “Futbol artık zenginler için bir haftasonu hobisi değil. Bir kulübü direktörün maliyeti artık lokal yatırımcıları aştı. Onların yerine, yalnızca para kazanmak için değil, tıpkı vakitte global pozisyonlarını etkilemek için kulüp satın alan dünyanın en varlıklı sermaye kümeleri aldı.” Özetle, futbol “artık zenginlerin değil, gelip masaya koyan ve onlardan daha zenginlerin oyunu…”
24 yılda 256 kat kazandı!
Şeker tüccarı David Dein, Arsenal’in yüzde 16.6 payını 292 bin sterline aldığında yıl 1983’tü. Kulüp lideri Peter Hill-Wood o vakit ona “Deli” demişti. Dein, 2007’de elindeki payların yüzde 14.58’ini Rus oligark Alisher Usmanov’a 75 milyon sterline sattı!
Avrupa futboluna en çok ABD’li zenginler talip oldu
Bugün futbol kulüplerine, mahallî işadamları kadar yabancı yatırımcıların da sahibi. ABD’den yatırım firmaları ve yüksek gelirli şahıslar, son yıllarda futbol kulüplerinin en büyük alıcıları oldular ve 2005’te 98 kadrodan yalnızca ikisine kıyasla şu anda Avrupa’nın en düzgün kadrolarının beşte birine yakınına sahipler. 5 ligin 4’ünün birinci liginde 20’şer kadro var. Yalnızca Bundesliga’da 19 ekip bulunuyor. İşte toplam 98 kadroyla ilgili sayılar:
● 2004-05 dönemi: 93 grubun sahibi mahallî işadamları. 2’si ABD’lilerin, 2’si Asyalıların, 1’i de bir Avrupalının.
● 2014-15 dönemi: 78 grubun sahibi lokal işadamları. 6’sı ABD’lilerin, 3’ü Suudilerin, 2’si Asyalıların, 3’ü Avrupalıların… (6’sı konsorsiyum)
● 2022-23 dönemi: 56 grubun sahibi mahallî işadamları. 17’si ABD’lilerin, 6’sı Suudilerin, 6’sı Asyalıların, 7’si Avrupalıların… (6’sı konsorsiyum)
“Aile şirketini futbol için kaybedemem”
emier Lig’deki yabancı yatırım gücünün en büyük temsilcisi Roman Abramoviç’tir. Rus oligark, Chelsea’yı 2003’te 140 milyon sterline aldı, Ukrayna Savaşı yüzünden grup elinden alınana kadar transferlere de 1 milyar dolar harcadı. Abramoviç, Chelsea’yi aldığında Newcastle’ın başında mahallî gayrimenkul yatırımcısı John Hall vardı. Hall birkaç yıl içinde ekibi ABD’li perakendeci Mike Ashley’e sattı. Satış nedeni olarak da “Abramoviç’le rekabet edemem. Aile işletmemi futbol için heba edemem. Futbol artık milyarderlerin işi” demişti.
Dünya
HABER İÇERİĞİ : Dünya
[ad_2]
